آمریکا و کره شمالی در فصل سرد بحران

با روی کار آمدن جمهوریخواهان در آمریکا، جهان هر روز شاهد تشدید اختلافات این کشور با کره شمالی است به طوری که این دو بازیگر بارها یکدیگر را به حمله نظامی و موشکی تهدید کرده اند؛ موضوعی که تداوم آن بر نگرانی جامعه بین الملل افزوده است.

به تازگی آزمایش قوی ترین موشک کره شمالی با نام «هواسونگ 15» با واکنش مقامات آمریکایی مواجه شده است؛ موشکی که پس از پرتاب، 4500 متر ارتفاع گرفت و بعد از طی 950 کیلومتر مسافت در دریای شرقی یا همان دریای ژاپن فرود آمد.

کارشناسان بر این باورند که کره شمالی با پرتاب موشک مزبور در شرایط استاندارد به طور قابل توجهی بر میزان برد آن خواهد افزود. این مساله بیش از هر کشوری، همسایگان متحد غرب و به ویژه آمریکا را نگران ساخته است.

در روزهای گذشته برخی جمهوریخواهان آمریکا در دولت و کنگره آمریکا به این رویداد واکنش نشان دادند. «هربرت مک مستر» مشاور امنیت ملی کاخ سفید، پیونگ یانگ را بزرگترین تهدیدی دانست که در مقابل آمریکا قرار دارد و همچنین از افزایش احتمال درگیری میان آمریکا و کره شمالی سخن به میان آورد.

از طرفی، «لیندسی گراهام» سناتور جمهوریخواه هم تاکید کرد که «هر بار کره شمالی یک آزمایش موشکی یا هسته ای انجام می دهد، احتمال حمله پیشدستانه آمریکا علیه کره شمالی بیشتر می شود.»

** چرایی تشدید بحران

با روی «دونالد ترامپ» رییس جمهوری جدید آمریکا، امیدها برای پایان یابی خصومت های این کشور با کره شمالی رنگ باخت. تحریم های آمریکا و شورای امنیت علیه کره شمالی که در دولت قبلی آمریکا وجود داشت نه تنها در دولت ترامپ ادامه یافته بلکه محدودیت های تازه ای نیز علیه پیونگ یانگ شکل گرفته است.

افزون بر آن، وجود پایگاه های نظامی آمریکا در منطقه آسیای جنوب شرقی همانند سامانه موشکی «تاد» در کره جنوبی، حساسیت برخی از بازیگران این منطقه همچون کره شمالی را برانگیخته است. ضمن این که آمریکا هر از گاهی با شکل دادن به رزمایش های نظامی مشترک بر عمق بحران افزوده و این منطقه را نیز همانند خاورمیانه به انباری از باروت تبدیل کرده که برای انفجار، منتظر جرقه ای است.

همین مسائل باعث شد که چند روز پیش وزارت امور خارجه کره شمالی در بیانیه ای بنویسد که «ترامپ قصد آغاز قمار اتمی خطرناکی را در شبه جزیره کره دارد او یک شیطان هسته‌ای و برهم‌ زننده صلح جهانی است. ایالات متحده آمریکا پیوسته تحریک نظامی گسترده ای را با استفاده از تسلیحات هسته ای استراتژیک خود به انجام رسانده و وضعیت در شبه جزیره کره را به ورطه بحران سوق می دهد.»

رییس جمهوری آمریکا بیش از وزارت امور خارجه این کشور، به پیگیری امور دیپلماتیک در سطوح مختلف تمایل دارد و به بیان دیگر، وزارت امور خارجه در دولت ترامپ به حاشیه رانده شده است.

ترامپ هفدهم آبان ماه امسال در سفری یازده روزه که به چند کشور آسیایی داشت، مهمترین هدف سیاست خارجی خود را که همان تقابل با کره شمالی بود، دنبال کرد. در جریان این سفر، رییس جمهوری ایالات متحده در هر نشست و دیداری بر ضرورت هماهنگی و مقابله با فعالیت های پیونگ یانگ تاکید کرد.

ترامپ علاوه بر تهدید و تشویق کشورهای آسیای جنوب شرقی برای مقابله با کره شمالی در جریان سفر، مانور دریایی بزرگی با حضور سه ناو هواپیمابر آمریکایی و ناوهای جنگی کره جنوبی در غرب اقیانوس آرام به منظور هشدار به مقامات کره شمالی انجام گرفت. این اقدامات خصمانه، گزینه های پیش رو برای حل بحران را در شبه جزیره کره محدود کرده است.

** راهکارهای رفع تنش

تهدیدهای آمریکای دوره ترامپ نه تنها چرخه آزمایش های هسته ای و موشکی کره شمالی را از حرکت باز نداشته بلکه به افزایش فعالیت های پیونگ یانگ در این زمینه ها منجر شده است. «راهکار سیاسی» و «رویارویی نظامی» دو گزینه ای است که آمریکا و کره شمالی به آن می اندیشند و جوانب مختلف هر یک را مورد بررسی قرار می دهند.

بدون شک ناامیدی از کارامدی ابزار سیاسی در حل وفصل این بحران، آنها را به گزینش ابزار نظامی ترغیب می کند. در مقابل، بررسی پیامدهای ناگوار و ماندگار بروز درگیری مسلحانه، مقامات آمریکا و کره شمالی را به سمت مذاکره و گفت وگو سوق می دهد. اما باید دید که سرانجام کدام روش برای پایان دادن به این بحران مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

دعوت به مذاکره و حل مساله در پشت میز مذاکره، نخستین راهکاری بود که چند ماه قبل از سوی رییس جمهوری آمریکا ارایه اما بنا به دلایلی عملیاتی نشد. یکی از مهمترین دلایل، شناخت رهبر کره شمالی و مشاوران وی از شخصیت ترامپ و راهبردهای سیاست خارجی آمریکا است.

نگاهی گذرا به یکجانه گرایی آمریکا در عرصه بین المللی، رهبر کره شمالی را به این نتیجه رسانده که موافقت با مذاکره با ایالات متحده نمی تواند تامین کننده منافع پیونگ یانگ باشد. برای کاخ سفید تنها منافع ایالات متحده مد نظر قرار دارد حتی اگر طرف مقابل در گفت وگوها هیچ سودی به دست نیاورد!

آنها به مواضع کاخ سفید در حوزه سیاست خارجی آمریکا توجه دارند و می دانند که ترامپ برای مذاکره و اجرای اصل برد- برد در توافقات بین المللی اهمیت قائل نیست. تجربه برخورد جمهوریخواهان با توافق هسته ای نشان داد که نمی توان روی توافق دولت تازه کار ترامپ حساب باز کرد.

اگر امضای توافق هسته ای ایران و 1+5 در قالب برجام از دولت اوباما به این دولت واگذار می شد، هیچ امیدی برای دستیابی به توافق وجود نداشت. این در حالی است که شمار قابل توجهی از مقامات آمریکایی و قدرت های بزرگ از برجام به عنوان توافقی چند جانبه و الزام آور تحت نظارت شورای امنیت سازمان ملل و آژانس حمایت می کنند. بنابراین، خروج آمریکا از برجام به منزله تیر خلاصی بر پیکره اعتماد پیونگ یانگ به آمریکا و مذاکره با واشنگتن خواهد بود.