زباله‌های مرتفع‌ترین قله ایران، اعتراض کوهنوردان را برانگیخت

قله دماوند مرتفع‌ترین قله ایران است که سالانه ورزشکاران و کوهنوردان زیادی چه از داخل و چه از خارج کشور آن را فتح می‌کنند. همچنین دامنه این کوه فضای بسیار زیبایی برای گذراندن تعطیلات آخر هفته دارد که هر هفته مردم زیادی جهت گذراندن اوقات فراغت خود به این منطقه می‌روند.

جدا از تمام زیبایی‌های طبیعی که این منطقه دارد، اکثر مردم و صعودکنندگان نسبت به نظافت آن معترض هستند. تجمع زباله‌ها مسئله‌ای است که دماوند طی سال‌های اخیر به شدت با آن درگیر بوده و متاسفانه کسی مسئولیت این موضوع را برعهده نمی‌گیرد.

قله دماوند در حوزه استحفاظی شهرداری رینه و در استان مازندران قرار دارد. البته ارتفاعات این کوه و پناه‌گاه‌های آن نیز زیر نظر فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی است اما با جود نظارت این دو ارگان شهروندان متعددی نسبت به شرایط نظافت این منطقه اعتراض دارند.

فدراسیون کوهنوردی، سالانه می‌تواند به صورت قانونی مبلغی را از توریست‌های خارجی که قصد صعود به این قله را دارند، دریافت کند که طبق ادعای رییس فدراسیون این مبلغ برابر است با 300 هزار تومان که طی چند سال اخیر تعداد صعودکنندگان خارجی کاهش چشمگیری داشته و این درآمد تقریبا به صفر رسیده است.

فدراسیون، تبدیل به رفتگر کوهستان شده است

رضا زارعی، رئیس فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی، در گفتگو با خبرنگار در این رابطه اظهار داشت: فدراسیون از سال 82 مبلغی را به عنوان مجوز ورود گردشگران خارجی در نظر گرفت که جهت انتقال و تخلیه زباله‌ها، حضور ستاد پیشگیری از حوادث کوهستان و حفظ و نگهداری پناه‌گاه‌ها و جان‌پناه‌های منطقه دماوند هزینه می‌شود. این مبلغ بسیار ناچیز حتی یک چهارم هزینه‌هایی است که فدراسیون در آن منطقه خرج می‌کند. حضور گردشگران خارجی از سال 1390 به واسطه ارتباطات خوب دولت و برجام بیشتر شد و رونق پیدا کرد. پس این که اعلام شد بحث دلار فقط دراختیار دولت است، ما مبلغ معادل ریالی آن را که برای دماوند 300 هزار تومان است از گردشگران خارجی دریافت می‌کنیم. از سال 98 حضور گردشگران خارجی در منطقه دماوند تقریبا به صفر رسیده و هیچ گردشگری در این مناطق نداشتیم.

زارعی تصریح کرد: هزینه‌های فدراسیون بیشتر صرف ستاد پیشگیری از حوادث است چون هر ساله بیش از 20 هزار نفر گردشگر داخلی وارد منطقه می‌شوند و حوادث بسیار زیادی داریم. ستادی در این رابطه واقع در بارگاه سوم مستقر داریم که آخر هفته‌ها خدمات می‌دهند. همچنین ستاد حفظ محیط کوهستان داریم که زباله‌های گردشگران را جمع‌آوری می‌کنند. متاسفانه نبود فرهنگ انتقال زباله‌ها توسط افراد به پائین کوهستان، فدراسیون تبدیل کرده به رفتگر کوهستان. ما ترجیح می‌دهیم این کار را بکنیم تا زباله‌ای بالا نماند و وجهه فدراسیون بهم نریزد.

رئیس فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی دامه دارد: این موضوع نشات گرفته از بی‌فرهنگی برخی گردشگران است نه کوهنوردان. گردشگرانی که به واسطه کسب و کار برخی سازمان‌ها محلی بی‌رویه وارد منطقه می‌شوند، موجب شده تا مناطق کوهستانی به خصوص دماوند تبدیل به یک منطقه گردشگری شود. هیچ جای دنیا در ارتفاع 4000 متری به بالا شاهد حضور گردشگر نیستیم و فقط کوهنوردان می‌روند. کوهنوردان اکثرا زباله‌های خود را جمع‌آوری کرده و به پائین می‌آورند. فشار فدراسیون بر این است تنها افرادی وارد منطقه شوند که دوره‌های آموزشی را گذراندند. سازمان‌های محلی نظیر شهرداری و شورای اسلامی شهر منطقه، برای کسب درآمد ورودی گذاشتند و از گردشگران پول می‌گیرند و وارد منطقه می‌کنند. این موضوع باعث تخریب فضای منطقه شده و فدراسیون دائما در حال تخلیه زباله‌ها از پناهگاه‌هاست. پناه‌گاه‌هایی که 100 نفر بیشتر ظرفیت ندارد اما در فصل تابستان بالغ بر 20 هزار نفر وارد آن می‌شوند. در این منطقه نظافت به واسطه محدودیت آب و شستشو، بسیار سخت است. تمام تلاش ما براین است که منطقه را حفظ کنیم چون ورود و جذب بیش از حد گردشگر موجب تخریب آن شده است. هر هزینه‌ای که فدراسیون دریافت می‌کند، صرف خدمات به گردشگران می‌شود.

اما برخلاف این ادعا با گشت و گذاری ساده در این منطقه می‌توان شاهد عدم جمع‌آوری زباله‌ها از دامنه و ارتفاعات دماوند بود. علاوه بر این کوهنوردان همیشه از عدم نظافت پناه‌گاه‌ها، جان‌پناه‌ها، سرویس‌های بهداشتی و گرانفروشی رستوران‌های منطقه بسیار ناراضی هستند. این موضوع فقط مختص یک سال اخیر نیست و سالیان سال است که کوهنوردان ما با این مسئله درگیر هستند.

پولش را کسی دیگر می‌گیرد، خدماتش را ما می‌دهیم

محمد خسروی، شهردارد منطقه رینه، در این خصوص در گفتگو با خبرنگار بیان کرد: شهرداری بابت ورود به آن منطقه یعنی محدوده رینه، غیر این که هزینه می‌کند، هیچ‌گونه درآمدی ندارد. ما فقط در ارتفاعات پائین‌تر یعنی تا محدوده مسجد را در اختیار داریم و زباله‌ها را ساماندهی می‌کنیم. از ارتفاع 3000 به پائین تا ابتدای جاده ورودی جنوبی قله دماوند را طبق طرحی که داریم، در دست ما است. ورودی این منطقه در اختیار حوزه کوه رینه است، شورای اسلامی شهر بر اساس طرحی که داشت از ادارات مربوطه مثل جهاد کشاورزی و منابع طبیعی مجوز گرفت تا تحت عنوان کتابچه منطقه رینه کوه، ساماندهی ضلع جنوبی دماوند را برعهده گرفت که بیشتر در بحث مراتع است. یعنی اگر در این منطقه بخواهد دامی عبور داشته باشد، مدیریت می‌کنیم.

شهردار رینه اضافه کرد: ما در بحث کوهنوردی هیچگونه دخالتی نداریم، سازمان‌های نظارتی می‌توانند این موضوع را بررسی کنند چون درآمدهای شهرداری مشخص است. کسانی که این ادعا را می‌کنند در دریافت پول جلوتر از ما هستند اما خدمات نمی‌دهند و ما فقط خدمات می‌دهیم. بابت هر توریست خارجی که وارد ضلع جنوبی قله دماوند می‌شود، فدراسیون مبلغی بالغ بر 50 یورو دریافت می‌کند. این موضوع در تمام کشورهای دنیا وجود دارد اما آن درآمد در کشورهای دیگر به همان منطقه برمی‌گردد و برای آبادانی آن محل خرج می‌شود. در کل دنیا این قانون وجود دارد که باید مبلغی از این درآمد هم به آن محل مربوطه پرداخت شود اما در رینه چنین اتفاقی نمی‌افتد. علاوه بر این بسیاری از خانواده‌ها از وضعیت نظافت منطقه شکایت دارند. در ارتفاع 4200 متر فقط کوهنوردان می‌توانند بروند و خانواده‌ها و گل‌گشت‌ها نهایت تا کنار جاده می‌روند اما در این ارتفاع افرادی می‌روند که حداقل اسم‌شان کوهنورد است. در این صورت فدراسیون وظیفه آموزش به ورزشکاران را دارد.

وی گفت: در ارتفاع 4200 متر یک پناهگاهی داریم که به اندازه چند کامیون در آن زباله جمع شده و کسی به آن‌ها رسیدگی نمی‌کند. وقتی درآمد باشد، عزیزان پولش را می‌گیرند اما وقتی بحث خدمات می‌شود مدعی هستند شهرداری کم‌کاری می‌کند! ما تا ارتفاع 3000 متر را رسیدگی می‌کنیم و به کوهنوردان خدمات می‌دهیم اما حتی یک هزار تومانی از این طریق وارد شهرداری نشده است. کسانی که پول می‌گیرند فقط فرافکنی می‌کنند، سالی یک بار در فصل صعود بیانیه می‌دهند و اخبار کذب منتشر می‌کنند اما مسئولین نظارتی از این موضوع اطلاعی ندارند.

سخن پایانی

صعود به قله دماوند و فتح آن می‌تواند موفقیت بزرگی برای کوهنوردان ایرانی باشد، همچنین باتوجه به این که دماوند پنجمین کوه مرتفع آسیاست، بنایراین یکی از جاذبه‌های گردشگری برای کوهنوردان خارجی نیز محسوب می‌شود که از اهمیت بالایی برخوردار است. اما برخلاف این موضوع فضای کنونی که در این منطقه وجود دارد، بسیار نامطلوب است. این مسئله نیز می‌تواند یکی از دلایلی باشد که از ثبت جهانی این قله جلوگیری می‌کند.