مرگ خاموش را جدی بگیریم!

دکتر محمدرضا فارسی‌نژاد در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: با توجه به برودت هوا و افزایش استفاده از وسایل گرمایشی در نیمه دوم سال، آمار تلفات مسمومیت با گاز منوکسید کربن (گازگرفتگی) در این بازه زمانی با رشد قابل توجهی نسبت به نیمه اول سال همراه است.

وی با بیان اینکه در سه ماهه گذشته (پاییز) متأسفانه علیرغم هشدارهای پی در پی به هموطنان در خصوص ایمنی وسایل گازسوز منازل خود، شاهد کم توجهی و در نتیجه افزایش آمار تلفات در این زمینه بودیم، عنوان کرد: در شش ماه نخست امسال تنها ۱ نفر (مرد) بر اثر گازگرفتگی جان خود را از داده بود و این در حالیست در بازه زمانی سه ماهه پاییز امسال ۱۴ نفر فوتی (۵ نفر مرد و ۹ نفر زن) بر اثر گازگرفتگی به این اداره کل ارجاع شده است؛ در مدت مشابه سال گذشته، ۶ نفر (۳مرد و ۳ زن) بر اثر  مسمومیت با گاز منوکسید کربن جان باختند.

فارسی‌نژاد گفت: سازمان پزشکی قانونی کشور به استناد آمارهای موجود ضمن هشدار نسبت به افزایش تلفات مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در نیمه دوم سال بر رعایت نکات ایمنی در نصب و به کارگیری وسایل گرمایشی در فصل پاییز و زمستان تأکید و به هم میهنان توصیه می‌کند در فصل پاییز و زمستان در استفاده از وسایل گرمازا که عمدتا به سیستم گاز شهری متصل است، نهایت دقت را داشته باشند و با استفاده بهینه از وسایل گرمازا، ‌ به توصیه های ایمنی در خصوص سالم بودن و استفاده صحیح از وسایل گرمایشی و مسیر خروجی گاز از دودکش این وسایل توجه کنند.

وی بیان کرد:گاز مونوکسید کربن گازی بدون رنگ و بو است؛ عمده ترین منبع تولید این گاز سوختن ناقص نفت و گاز است ولی اصولاً در اثر احتراق هر نوع ماده سوختنی خصوصاً در محیط های در بسته و فاقد اکسیژن ممکن است تولید شود و استفاده از آبگرمکن یا بخاری های مستعمل یا دارای نقص فنی و فاقد دودکش یا دارای دودکش بدون عملکرد مناسب در منزل بیشترین موارد ایجاد مسمومیت را تشکیل می دهند.

مدیرکل پزشکی قانونی لرستان ادامه داد: از آن جا که تمایل این گاز برای ترکیب با هموگلوبین خون، ۲۵۰ برابر بیش از اکسیژن است لذا با بالا رفتن درصد آن در هوای اتاق، به سرعت باعث ایجاد مسمومیت خواهد شد و اکسیژن رسانی به بافت‌های مختلف بدن از جمله مغز و قلب را دچار اختلال می‌کند که به علت بی رنگ و بی بو بودن این گاز، ممکن است وجود آن در محیط تا زمان ایجاد علایم مسمومیت شدید مورد توجه واقع نشود.

وی با اشاره به علایم مسمومیت حاد با این گاز گفت: سردرد، سرگیجه، تهوع و استفراغ و احتمالاً درد شکمی و سپس حالت بیهوشی، تشنج و اغما است؛ در بیماران مبتلا به ناراحتی‌های قلبی ممکن است تشدید بیماری یک علامت هشدار دهنده باشد.

فارسی نژاد اضافه کرد: از سایر علایم مسمومیت می‌توان به سفتی عضلات، افزایش تعداد تنفس، کاهش فشار خون و گاه تنگی مردمک ها اشاره کرد.

وی افزود: باید توجه داشت که اگر فردی در اثر ابتلا به مسمومیت با گاز مونوکسید کربن جان خود را از دست ندهد ممکن است دچار نواقص عصبی و روانی پیشرفته نظیر فلج عضوی یا اختلال قوای مغز می‌شود؛ مسمومیت شدید با این گاز می تواند کشنده باشد.

مدیرکل پزشکی قانونی لرستان به چند مورد برای پیشگیری اشاره و عنوان کرد: آگاه باشید که هر وسیله گرمازای سوختنی که به نحوی با سوخت های فسیلی (نفت، گاز، ذغال سنگ) کار کند به صورت بالقوه می تواند سبب تولید گاز مونوکسید کربن شود.

وی گفت: از بخاری های مستعمل و فرسوده بدون دودکش یا دارای دودکش نامناسب و غیر استاندارد استفاده نکنید و توجه داشته باشید، ‌ استفاده از بخاری‌های بدون دودکش به هیچ وجه از تولید گاز مونوکسید کربن جلوگیری نمی کند.

فارسی نژاد تاکید کرد: هرگز در فضای بسته و محدود که تهویه کافی و مناسب ندارد (نظیر اتاق، گاراژ و ...) آتش روشن نکنید و در فضای بسته گاراژ موتور اتومبیل را روشن نگذارید.

این مسئول گفت: قبل از راه اندازی وسایل گرمایشی، از سلامت مسیر دودکش ساختمان و بدون ترَک و نشتی بودن آن اطمینان حاصل کرده و از اتصال مناسب و صحیح لوله بخاری و آبگرمکن به دودکش دیواری مطمئن شوید؛ تمام دودکش ها باید وسیله انتهایی ضد باد (کلاهک) مناسب داشته باشد.

فارسی نژاد با بیان اینکه در محیط های شغلی و منازل که در آنها از کوره و مشعل استفاده می‌شود از سلامت دستگاه و سیستم تخلیه دود اطمینان حاصل شود، بیان کرد: هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد و لذا به کارگیری آب گرمکن‌های دیواری در فضاهای بسته یا مکان های فاقد جریان هوا مجاز نیست.

وی گفت: شیب لوله های افقی در داخل واحدها باید مثبت و روبه بالا و ارتفاع عمودی لوله در بیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد و توجه به داغ بودن دودکش پس از روشن کردن وسیله گرمایشی به اطمینان شما از تخلیه گاز کمک خواهد کرد، اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است در این صورت باید ضمن رفع نقص، به طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره تهویه در محیط ایجاد کنید و ضمن ایجاد تهویه مناسب جهت آشپزخانه و حمام منزل، از نصب آبگرمکن در حمام و نیز روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه جداً خودداری شود.

این مسئول گفت: اگر فضای منزل خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم می کنید درز بندی و بستن منافذ درها و پنجره ها به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی بلاملانع است اما درصورتی که از بخاری‌های گازسوز به منظور گرمایش محیط استفاده می کنید حتماً مختصری تهویه از طریق در یا پنجره در فضا ایجاد شود و از درز بندی و بستن کامل منافذ خودداری کنید.

وی تاکید کرد: در صورت احساس علایم سردرد و سرگیجه و تهوع در مکانی که احتمال وقوع مسمومیت وجود دارد فوراً آن مکان را ترک کرده و به فضای آزاد پناه ببرید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید و در صورت تداوم علایم فوق برای چند روز متوالی احتمال مسمومیت خفیف با این گاز وجود دارد که بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

فارسی‌نژاد بیان کرد: رانندگان وسایل نقلیه سنگین، از روشن کردن گاز پیک نیک در اتاق وسیله نقلیه خود جهت استراحت و خواب جدا خودداری کنند.

مدیرکل پزشکی قانونی لرستان با بیان اینکه در برخورد با موارد مسمومیت با گاز مونوکسید کربن چه باید کرد؟ افزود: در صورت مواجهه با مصدومان، سریعاً آن ها را از محیط خارج کنید و پس از خارج ساختن مصدوم از محیط آلوده فوراً با اورژانس تماس بگیرید و پس از کنترل علائم حیاتی مصدومان  از باز بودن راه های هوایی مصدوم اطمینان حاصل کنید.