همه گزینه های سیاسی_نظامی روی میز ایران مقابل تهدید آمریکا

تشکیل «شورایعالی هماهنگی اقتصادی» به دستور رهبر معظم انقلاب، یکی از اولین اقدامات برای مقابله با تحریم هاست؛ شورایی که حتی این اختیار را دارد که مصوباتش بدون نیاز به هماهنگی با رهبری اجرایی شود. اولین جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی بعد از خروج آمریکا از برجام برگزار شد تا برای شرایط اقتصادی جدیدی که کشور با آن روبرو می شود، تمهیدات لازم را بیندیشند.

شفافیت بانکی و مبارزه با پولشویی، سرمایه گذاری در جهت تولید و اشتغال، مدیریت واردات، حمایت از بازار بورس و واگذاری سهام بنگاه های دولتی و عمومی و خودکفایی هر چه سریع‌تر در تولید و مصرف بنزین مورد نیاز کشور، مهم‌ترین محورهای جلسات شورایعالی هماهنگی اقتصادی سران قواست.

**راهکار معاون اول

هفته گذشته نیز اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری یکی از راهکارهای مقابله با تحریم ها را در همایش «روز ملی صنعت و معدن»، ارائه کرد. راهکار او عرضه نفت خام در بورس بود؛ طرحی که با هدف کاهش فشار و محدودیت‌ های بین ‌المللی، شفاف‌تر شدن قیمت ‌گذاری ‌ها و در نتیجه شکست تحریم‌ های نفتی آمریکا علیه ایران در دستور کار دولتمردان کابینه دوازدهم قرار گرفته است.

علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی و عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به تلاشهای مسئولان ارشد نظام و همچنین جلسات شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا برای مقابله با تحریم های آمریکا به ایرنا می گوید: «محور تحریم ها علیه ایران اقتصادی است که البته موضوع جدیدی نیست. سال هاست ایران در حوزه اقتصادی با فشار آمریکایی ها مواجه است. از این رو ما چند سالی هست که به دستور رهبری اقتصاد مقاومتی را محور برنامه ها قرار داده ایم.»

به گفته او، مجلس برای تحقق این امر راهکارهای قانونی را تعبیه کرده و دولت هم ستاد اقتصاد مقاومتی را در نظر گرفته است. او گرچه معتقد است عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی پاسخی راهبردی به تحریم هاست، اما تأکید دارد تقویت زیرساخت های اقتصادی کشور، خصوصا در حوزه بانکی، پولی و مالی باید مورد توجه قرار گیرد.

**موافقان و مخالفان تهدید نظامی

ادعای دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا برای به صفر رساندن فروش نفت ایران تا آبان ماه، بازارهای داخلی و خارجی را تحت تاثیر خود قرار داده است. ترامپ اعلام کرده که می‌خواهد تولید نفت در سطح جهان را افزایش دهد تا اگر فروش نفت ایران متوقف شد اتفاقی در بازار جهانی رخ ندهد. برای تحقق این وعده آمریکا، روسیه و عربستان با افزایش تولید خود وارد عمل شده اند.

این تهدید آمریکا اما از سوی ایران بدون پاسخ نماند. حسن روحانی که در قامت رئیس جمهوری ایران هفته گذشته به سوئیس سفر کرده بود، در پاسخ به تهدید رئیس جمهوری آمریکا هشدار داد که اگر نفت ایران صادر نشود نفت هیچ کشوری از منطقه نیز صادر نخواهد شد. بسیاری از مفسران این عبارت را تهدید به بستن تنگه هرمز تفسیر کردند.

قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس با انتشار نامه ای سرگشاده، هشدار روحانی به آمریکا را تحسین و آمادگی نیروهای نظامی برای اجرای این فرمان را اعلام کرد. این استقبال نظامیان ایران از تهدید روحانی، برخی کشورهای دیگر را به تب و تاب انداخت. با این حال برخی از چهره ها نظیر مدیر روزنامه جمهوری اسلامی، نظر مثبتی نسبت به این اعلام آمادگی نظامیان ندارند. آنها معتقدند سخنان رئیس جمهوری پاسخ مناسب به تهدید رئیس جمهوری آمریکا در چارچوب عرف بین الملل و رویارویی سیاسی بود و از این رو نباید نظامیان در این باره اعلام موضع می کردند. چرا که در مرحله موضع گیری‌ های سیاسی، هرگونه موضع گیری توسط نظامیان موجب عکس ‌العمل توسط نظامیان طرف مقابل می ‌شود و ممکن است مناقشات را از چارچوب سیاسی به چارچوب مناقشات نظامی بکشاند.

**وحدت ملی، مهم تر از قدرت نظامی

رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز نظری نزدیک به این طیف دارد و به ایرنا می گوید: «منطقه خلیج فارس نباید هیچ گاه امنیتی باشد؛ نقشی که جمهوری اسلامی در منطقه داشته نقشی راهبردی همراه با تقویت صلح بوده است.»

سردار محسن رشید، از اعضای قدیمی سپاه پاسداران که بیش از 20 سال در دفتر سیاسی و مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه فعالیت داشته، به ایرنا می گوید: «در هر حوزه ای از جمله سیاست خارجی اگر قدرتمند نباشیم، نمی توانیم موفقیت کسب کنیم، پس قدرت لازمه موفقیت در حوزه سیاست است.»

او تاکید دارد:«قدرت نظامی تنها یکی از پارامترهای قدرت است.»

رشید اضافه می کند: «مهم تر از قدرت نظامی وحدت ملی است که می تواند عقبه ارزشمندی برای تیم مذاکره کننده ایران باشد. باید از عملی که منجر به وحدت ملی شود استقبال کنیم و از سوی دیگر نیز باید مراقب باشیم مواضعی نگیریم که به امنیت ملی خدشه وارد شود.»

** اقدام سیاسی برای مقابله با تحریم ها

در کنار اقدمات اقتصادی و دیپلماتیک برای مقابله با تحریم ها، توجه به وحدت ملی از جمله مسائلی است که دلسوزان کشور برای عبور از شرایط بحرانی بر آن تاکید دارند. از این رو برخی نامه قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس را در راستای تقویت وحدت ملی تفسیر می کنند. رحیمی نیز با تاکید بر اینکه همه راه های مقابله با تحریم ها راهکارهای اقتصادی و دیپلماتیک نیست، به ایرنا می گوید: «باید به راه حل های سیاسی نیز توجه شود؛ به این معنا که هر قدر انسجام ملی ما بیشتر باشد، قاعدتا توان و انگیزه مقابله با تحریم ها بالاتر می رود و در نتیجه امنیت ملی کشور استحکام بیشتری پیدا می کند.»

او تاکید دارد که باید با هوشمندی لازم، هم استحکام داخلی و هم ساختارهای اقتصادی کشور تقویت شوند.

این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره تقابلاتی که بین گروه های سیاسی قبل از خروج آمریکا از برجام وجود داشت، می گوید: «قبل از خروج آمریکا از برجام شاهد گلایه گذاری هایی از سوی جناح های سیاسی بودیم. در یک دوره ای حتی سران قوا از هم گلایه گذاری می کردند ولی الان بعد از خروج آمریکا از برجام شاهد نزدیک تر شدن مواضع سیاسی گروه ها خصوصا در حوزه بین المللی هستیم. »

او اعتقاد دارد رویکرد جدید گروه های سیاسی نقطه عطفی در انسجام ملی است و باید تلاش کرد این انسجام تقویت شود تا اثر مستقیم خود را بر امنیت ملی بگذارد.