نظر مراجع تقلید و روحانیون درباره عزاداری در شرایط کرونا

موضوع برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم در ایام کرونا چند وقتی است از سوی کارشناسان مسائل دینی و فعالان حوزه سلامت مورد توجه جدی قرار گرفته است.

در همین رابطه برخی از مراجع عظام تقلید و اساتید حوزه‌های علمیه به ارائه نظرات خود در خصوص نحوه عزاداری در ایام سوگواری امام حسین(ع) پرداخته‌اند:

اگر عزاداری‌ حسینی را رها کنیم دچار دردسر می‌شویم

بر اساس گزارش فارس؛ آیت الله ناصر مکارم شیرازی یکی از مراجع عظام تقلید در دیدار حجت الاسلام والمسلمین قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی با اشاره به گزارش ارائه شده از سوی وی، اظهار کرد: شکی نیست که ما اصول داریم که به هیچ وجه نمی‌توانیم آن‌ها را رها کنیم؛ از جمله آن مسأله عزاداری محرم و صفر است.

وی با تأکید بر لزوم تدبیر مناسب در این خصوص، عنوان کرد: اگر این امور را رها کنیم اسباب دردسر است، اگر بخواهیم عمل کنیم باید به شکلی باشد که هم پروتکل‌های بهداشتی رعایت شود و هم از جنبه‌های معنوی و مذهبی غافل نشویم؛ همان گونه که در مورد نماز جمعه هم این دستور داده شده است.

آیت الله مکارم شیرازی تصریح کرد: اگر ضابطه و معیاری در این خصوص نداشته باشیم، مشکلاتی پیش خواهد آمد، بنابراین قطعاً باید متولیان امر در این خصوص توجه کافی و لازم را داشته باشند تا هم دغدغه‌های مذهبی و دینی مردم مورد توجه قرار گیرد و هم پروتکل‌های بهداشتی و سلامت آن‌ها حفظ شود.

وی با تأکید بر این‌که به هیچ قیمت نمی‌توان جلوی برگزاری مراسم عاشورا را گرفت، افزود: در زمان رضاخان با عاشورا چه کردند؟ اما همه دیدند که کاری از پیش نبردند.

این مرجع تقلید در ادامه به مشکلات موجود در کشور از جمله مباحث اقتصادی اشاره و تصریح کرد: ما همان گونه که مشکلات فرهنگی را بیان می‌کنیم به مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم هم می‌پردازیم؛ در این خصوص بیانیه‌ای صادر کردیم تا مردم بدانند مراجع هم نسبت به گرانی‌ها انتقاد می‌کنند و تذکرات لازم را می‌دهند.

آیت الله مکارم شیرازی ورود روحانیت به مسائل اجتماعی از جمله کمک آن‌ها به مدافعان سلامت را ستود و تأکید کرد: در شرایط حساس و خطیری که بسیاری از بیماران و مبتلایان کرونایی فراری بودند، ورود روحانیت و طلاب به این عرصه و کمک به بیماران و حتی غسل و کفن و دفن مرحومان تأثیر بسیار زیادی در جامعه گذاشت و این خود از بهترین نوع تبلیغات اثرگذار است.

وی بر لزوم بهره گیری بهتر و بیشتر از این ظرفیت توصیه و ابراز کرد: این نوع فعالیت‌ها و کمک‌های روحانیت از طرفی تبلیغ است و از جهتی دیگر نشان می‌دهد که روحانیت و حوزه‌ها در کنار مردم و همدردشان هستند.

استاد برجسته حوزه‌ علمیه قم درباره نذورات نیز خاطرنشان کرد: نذوراتی که مقید به شروط و قیود خاصی است مثلاً در شب عاشورا و یا فلان غذا و فلان حسینیه بوده، تغییر این نوع نذورات مشکل است و باید به شکلی مناسب و با رعایت جهات بهداشتی انجام پذیرد، اما نذوراتی که مقید نیست را می‌توان تغییر داد.

سلامت ما جدای از دیانت ما نیست

بنا به گزارش ایرنا؛ حجت الاسلام محسن غرویان مدرس فلسفه اسلامی حوزه علمیه قم اظهار داشت: عقل و شرع اقتضاء ‌می‌کند که عزاداری سیدالشهداء (ع) با رعایت مسائل بهداشتی انجام شود. عزاداری و عشق و علاقه به سیدالشهدا (ع)  با روح و روان مردم عجین است و مساله‌ای نیست که به سادگی بتوان از کنار آن گذشت. عشق و علاقه به امام حسین(ع) ذاتی است و دوستداران حضرت در طول تاریخ عشق و علاقه خود را نشان داده‌اند.

وی افزود: حفظ سلامتی از مهمترین واجبات شرعی و الهی است و هر انسانی باید سلامتی خود را حفظ کرده و این نعمت الهی را در معرض آسیب قرار ندهد و از طرفی هم باید مراسم تاسوعا و عاشورا با شکوه برگزار شود. این شکوه در قلب همه ایرانیان باید به گونه‌ای باشد که همه دنیا عشق و علاقه ذاتی مردم را به سید الشهدا ببینند و هم در این راه سلامتی مردم حفظ شود.

غرویان افزود: پیش از این می‌گفتیم سیاست ما از دیانت جدا نیست و اکنون باید گفت که سلامت ما از دیانت جدا نیست.

استاد سابق ستاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه عقل و شرع اقتضاء ‌می‌کند که عزاداری سیدالشهدا (ع) با رعایت مسائل بهداشتی انجام شود، اظهار داشت: همانطور که مسوولان گفتند، ‌ مراسم باید با حضور کمتر مردم و با فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت مسائل بهداشتی انجام شود. زیرا این امکان وجود ندارد که مانند سابق افراد در حسینیه‌ها و مساجد تجمع کنند. بلکه باید مردم با ماسک، ‌ دستکش، مواد ضدعفونی کننده و رعایت مسائل بهداشتی و فاصله اجتماعی در مراسم عزاداری حاضر شوند.

وی کرونا را فرصتی برای افزایش رابطه با خداوند، اهل بیت و امام حسین(ع) دانست و گفت: این فرصتی است که رابطه خود را از درون و در خلوت با امام حسین(ع) تقویت کنیم و چه بسا در تنهایی این رابطه بهتر انجام شده تا قلب خود را به حضرت نزدیک کنیم.

غرویان ارتباط قلبی با امام حسین در ایام تاسوعا و عاشورا را مهمترین راهکار برای ارادت به سیدالشهدا (ع) و مبارزه با کرونا عنوان کرد و افزود: اصل معنویت نیز بر همین اساس است؛ معنویت در حقیقت گرفته شده از عالم معنا است و باید تمرین کنیم تا در خلوت، تنهایی و درخانه، خود را به ائمه اطهار نزدیک کرده و با آنها ارتباط برقرار کنیم.

مدرس فلسفه اسلامی حوزه علمیه قم با تاکید بر اینکه در عزاداری عاشورا نباید غرق شکوه ظاهری شد، تصریح کرد: باید یک شکوه و معنای درونی در خود بوجود بیاوریم و با وجود شیوع کرونا این اقدام قابل انجام است تا ریاضت قلبی و عشق امام حسین(ع) انجام شود.

غرویان با اشاره به اینکه باید در ایام محرم و صفر امسال شیوه جدیدی در چگونگی برگزاری مراسم عزاداری به کار برد، اظهارداشت: شکل بسیاری از این نذرهایی که مردم می‌دهند به دلیل شیوع کرونا باید تغییر کند. یعنی نذرها براساس شرایط زمانی و مکانی تغییر کند و از نظر فقهی نیز مشکلی ندارد.

وی ادامه داد: مثلا افرادی که در ایام محرم نذر دارند، می‌توانند با همان پول ماسک، مواد ضدعفونی و بهداشتی و هزینه کمک معیشتی برای نیازمندان تهیه کنند و قطعا نظر امام حسین(ع) نیز در اینگونه تصرف‌ها و وجهات است.

مدرس فلسفه اسلامی حوزه علمیه قم با بیان اینکه امام حسین(ع) نیز خوشحال خواهد شد که مردم نذر خود را در چنین وجوهاتی هزینه کنند، خاطرنشان کرد: کمک به بیماران کرونایی و خانواده‌های آنها یا نذر عمومی برای ریشه کن شدن این ویروس و ایجاد سلامت برای مردم در همان مسیرعشق ورزی به امام حسین(ع) ‌است.

شاید کرونا جزای گناهان ما باشد

جماران نیز نوشت، آیت الله علی اکبر مسعودی خمینی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز درباره ضرورت برگزاری مراسم عزای محرم در شرایط کرونا گفت: در مورد مراسم ها و برنامه هایی که برای ایام محرم در پیش داریم و یا مراسم هایی که برای برخی افراد گرفته می شود، اسلام می گوید باید به اهم و مهم توجه شود و دیگر اینکه باید وجود مردم و روحیات آنها را از لحاظ زنده ماندن و مرگ و میر در نظر گرفت.

وی افزود: اگر هر کاری انجام دهیم که احتمال این رود به موجبش انسانی از بین می رود و یا مشکلاتی برای او به وجود می آید، باید تا می توانیم رعایت اهم و مهم را انجام دهیم. مرگ و میری که در میان مردم رایج شده که خدای متعال انشاءالله عاقبتش را به خیر کند، مهم است و برای ما اهم از سوگواری چندروزه است.

آیت الله مسعودی خمینی گفت: می توانیم سوگواری چند روزه را رها کنیم و اگر احتمال دهیم که عده ای از این سوگواری ها گرفتار می شوند و احیانا از دنیا می روند، اسلام، قرآن و خود امام حسین(ع) این را به ما می فهماند که اهم، رعایت حال مردم است تا جان شان به خطر نیفتد.

او ادامه داد: سوگواری را می توانیم بعدا جبران کنیم اما دیگر نمی توانیم خلاء وجود افرادی را که گرفتار بیماری می شوند و از بین می روند جبران کنیم. اسلام و قرآن این اهم و مهم را برای ما تشریح کرده  است. باید اهم را بگیریم و مهم را رها کنیم.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: با اینکه سوگواری خیلی واجب است و باید رعایت شود و ما همواره معتقدیم «سوگواری است که اسلام را زنده نگه داشته است»، اما در اینجا اهم، جان مردم است و خطراتی که برای بزرگسالان و اطفال و مردم پیدا می شود، بیشتر است.

آیت الله مسعودی خمینی ادامه داد: تقاضای من از آقایان و بزرگان این است که ببینیم اهم کدام است و مهم چیست؟ و اهم را رعایت و مهم را رها کنیم تا انشاءالله خدای متعال این گرفتاری که معتقدم به دست خودمان نازل شده، از روی سر مردم بردارد.

وی در پایان گفت: آنقدر نافرمانی خدا را کردیم که ممکن است صبر خدا تمام شده و این گرفتاری به وجود آمده باشد. این بلایی است که به خاطر گناهان ما نازل شده است و امیدوارم خداوند متعال همه ما را قدردان زحمات کسانی قرار دهد که با این بیماری مقابله می کنند. 

به نام عزاداری حسینی کرونا را گسترش ندهیم

حجت الاسلام والمسلمین محمد مقدم  عضو مجمع روحانیون مبارز درباره ضرورت برگزاری مراسم ویژه محرم در ایام کرونا گفت: تعجبم از این است که چرا باید مسأله ای به این روشنی و سادگی موجب چالش در فضای فرهنگی کشور شود؟! وقتی در جامعه ای یک بیماری واگیردار مانند کرونا آمده که همه اطباء و دست اندرکاران پزشکی می گویند این بیماری مسری است، یعنی باید برای حفظ خود ماسک بزنیم، فاصله های اجتماعی را رعایت کنیم و از جمعیت های موجود فاصله بگیریم.

وی افزود: آن وقت می آییم مسأله ای را که با جان و حیات انسان و جامعه سروکار دارد را در مقابل مسأله ای که اصلش مستحب است و بر مبنایش «هرکس می تواند برای اهل بیت عزاداری کند»، قرار می دهیم. متأسفانه برخی دوستان و بزرگان به این مسأله توجه ندارند که در مباحث دینی این مسأله ای کاملا روشن است که هر چیزی موجب ضرر به جان خود و دیگری باشد، باید از آن دوری کرد.

مقدم ادامه داد: ما می گوییم روزه واجب است ولی اگر همین روزه موجب ضرر به جان انسان شود، نه تنها واجب نیست بلکه چنانچه اگر کسی بیمار است و روزه بگیرد، روزه اش علاوه بر باطل بودن، موجب گناه هم است.

وی با بیان اینکه مسأله کاملا روشن است، گفت: امروز افراد و دست اندرکاران فضای فکری و فرهنگی جامعه باید این مسأله را روشن و واضح برای مردم توضیح دهند. باید بخواهند مردم برای عزاداری در گوشه خانه خود بنشینند و در قرنطینه برای امام حسین(ع) عزاداری کنند.

او بیان کرد: باید جامعه را آگاه کنیم تا خدای ناکرده به نام دین و امام حسین(ع) یا ارزش های فرهنگی اجتماعاتی به وجود نیاید که لانه رشد این بیماری محسوب شود. چنین مسأله ای در فضای دینی حرام است و در فضای پزشکی که همه بر رعایت پروتکل ها تاکید دارند، خلاف عقل و وجدان سالم انسان ها است.

عضو مجمع روحانیون مبارز گفت: آقایان باید توضیح دهند و مردم را از برگزاری چنین مراسم هایی نهی کنند نه اینکه خود مشوق باشند. اگر این مسأله صدماتی به جامعه وارد کند، چه پاسخی خواهیم داشت؟ نباید از دین و ایمان و ارزش های معنوی جامعه برای مسأله ای که می دانیم، خطر ایجاد می کند، مایه بگیریم.

مقدم در پایان گفت: مشابه همان دوره اول، باید بگذاریم که متخصصین پزشکی اظهارنظر کنند و همه از آنها تبعیت کنند. امروز باید اصول پزشکی و بهداشتی و فاصله گذاری از اجتماعات را رعایت کنیم، تا چرخه کرونا را بشکنیم.