کدام وزیران به پاستور نمی‌روند؟

او شنبه شب درضیافت افطار با وزرا، روسای سازمان‌ها، مدیران و استانداران برای اولین بار گلایه‌هایش از برخی اعضای دولتش اعم ازوزرا و مدیران را رسانه‌ای کرد و از آنهایی که در این مدت به گفته‌اش «پاشنه گیوه‌شان خوابیده بود و ورنکشیدند و لخ‌لخ کردند.» و «از آنهایی که» سختشان بود دفاع کنند، خیلی نرم حرف می‌زدند و آرام. اگر در تنگنای 30 خبرنگار قرار می‌گرفتند، در آن تنگنا یک کلمه‌ای می‌فرمودند. حرف نمی‌زدند و سینه سپر نمی‌کردند» به‌طورروشن گلایه کرد.

هرچنداو نامی از هیچ‌کدام به زبان نیاورد، اما این سخنان را می‌توان نشانه تغییری بزرگ در کابینه دولت دوازدهم توصیف کرد. در همین راستا روز گذشته محمدعلی نجفی، مشاور رئیس‌جمهوری در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، از تغییر 50 درصدی کابینه فعلی خبرداد. به این ترتیب با توجه به انتقادات رئیس‌جمهوری از عملکرد برخی از اعضای کابینه و پیش‌بینی نجفی مبنی برتغییر 50 درصدی کابینه می‌توان با توجه به وجود 18 وزارتخانه در کشور، در انتظار تغییر حداقل 9 وزیر در دولت آینده حسن روحانی باشیم.

بر این اساس هرچند بسیاری درانتظار تغییر وزرای اقتصادی در دولت دوازدهم بودند، اما به‌نظر می‌رسد که دامنه این تغییرات فراتر از اقتصاد بوده و برخی از وزرای سیاسی و فرهنگی نیز مشمول این تغییرات خواهند شد. حسن روحانی در شرایطی شنبه عصر در ضیافت افطاری‌اش با وزرا، روسای سازمان‌ها، مدیران و استانداران لب به گلایه از عملکرد برخی از اعضای کابینه‌اش گشود که بیش از دو هفته از اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری می‌گذرد و از این رو برخی معتقدند این سخنان رئیس‌جمهوری به نحوه عملکرد برخی از اعضای کابینه طی دوران تبلیغات انتخاباتی بازمی‌گردد. از سوی دیگر برخی نیزطرح چنین مطالبی را فراتر از انتخابات و ناشی از عملکرد بعضی از اعضای کابینه طی 4 سال گذشته، خصوصا همسو نبودنشان با سیاست‌های دولت ارزیابی می‌کنند. هرچه هست حسن روحانی در بخشی از سخنانش در ضیافت افطاری روز شنبه که روز گذشته از سوی انتخاب منتشر شد، تلاش کرد تا بی‌پرده سخن بگوید.

او گفت: «ما در 4 سال دولت یازدهم، به دلایلی یک مقدار سختگیری نکردیم. الان وقت ندارم وگرنه توضیح می‌دادم. همه افراد در دولت بدون استثنا زحمت کشیدند. کسی نیست که زحمت نکشیده باشد و از دولت دفاع نکرده باشد. اما همه هم یک‌جور نبودند، مختلف بودند. بعضی‌ها با همه توان آمدند. ما روستایی هستیم، به قولی بعضی‌ها گیوه را در برکشیدند و به میدان آمدند، آستین‌ها را بالا زدند و به میدان آمدند. اما بعضی‌ها پاشنه گیوه‌شان خوابیده بود و ور نکشیدند. لخ‌لخ کردند. یک مقدار راه آمدند و مسیر را آمدند و زحمت کشیدند. سعی‌آنان مشکور. یک عده وقتی به دولت حمله می‌شد، با همه قدرت آمدند دفاع کردند، با همه وجودشان دفاع کردند چون دفاع از دولت، دفاع از ملت است. اشتباه نشود، این بحث وکیل‌الدوله و... لاطائلات است. دولت منتخب ملت است.

ما چیزی نداریم جز رای مردم. دولت و ملت نداریم، ملت است که دولت را انتخاب می‌کند. همه چیز برای ملت است. کسی که از دولت دفاع می‌کند، از رای مردم دفاع می‌کند، از اکثریت دفاع می‌کند، از ملتش دفاع می‌کند. بعضی‌ها سختشان بود دفاع کنند، خیلی نرم حرف می‌زدند و آرام. اگر در تنگنای 30 خبرنگار قرار می‌گرفتند، در آن تنگنا یک کلمه‌ای می‌فرمودند. حرف نمی‌زدند و سینه سپر نمی‌کردند. نمی‌شود؛ ما یک بار سنگینی بر دوش داریم. هرکسی که آماده است که این بار را بر دوش بگیرد، باید داوطلب باشد. باید با خدایمان عهد ببندیم. من کاملا برایم روشن بود. می‌دانستم چقدر این انتخابات سخت خواهد بود و به دوستانمان هم گفته بودم. با خدایم عهد کردم، گفتم خدایا، جانم، حیثیتم و آبرویم را با تو معامله می‌کنم و به میدان می‌آیم.»

کاهش آراء به‌دلیل کمبود یارانی صدیق

به‌دنبال انتشار این سخنان روز گذشته ابتدا روزنامه جمهوری‌اسلامی، در یادداشتی با اشاره به سخنان رئیس‌جمهوری در مراسم افطار مذکور نوشت: «متاسفانه به‌رغم اینکه همه مردم ایران‌زمین به یک نسبت از خدمات دولت بهره‌مند بوده‌اند، آمار آرای دکتر روحانی در هفت استان از آرای رقیب انتخاباتی وی کمتر بوده و حتی در برخی از این استان‌ها مطلق آرای ایشان نیز نسبت به انتخابات 92 کاهش داشته است، به‌عبارتی شاهد ریزش رای ایشان در سبد رقیب بوده‌ایم. به‌عنوان نمونه در استان زنجان تعداد آرای ایشان در سال 1392؛ به میزان 281867 رای بوده که در انتخابات سال 96 به 259981 رای تقلیل یافته است. به‌نظر می‌رسد این را باید در فقدان یا کمبود یارانی صدیق، عالم، کوشا و فداکار در سطوح استانی دانست.»

روحانی تنها بود

همزمان صادق زیباکلام، فعال سیاسی ضمن تاکید برتنها بودن روحانی در جریان انتخابات گفت: شما کمتر وزیر دولت را می‌دیدید، کمتر کسی را در حلقه نزدیک روحانی می‌دیدید که در انتخابات آستینش را بالا زده باشد و رخت کار تنش کرده باشد و قرص و محکم وارد میدان شده باشد. در واقع، هشتاد تا نود درصد بار انتخابات را خود روحانی تنها به دوش می‌کشید. در استان‌ها و شهرستان‌ها، روحانی تک و تنها بود. زیباکلام با اشاره به سخنان روحانی در ضیافت افطار گفت: این دلخوری خیلی هم دور از انتظار نبود و ناراحتی‌اش از نزدیکانش کاملا قابل درک بود. واقعا نمی‌دانم شاید فکر می‌کردند رئیسی برنده می‌شود و نمی‌خواستند همه تخم‌مرغ‌ها را در سبد روحانی بگذارند.

دولت منسجم نیست

در اظهارنظری دیگر محمدعلی ابطحی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری اصلاحات، در گفت‌وگو با عصر ایران با بیان اینکه، «تغییرکابینه» از اولویت‌های اصلی مردم در این انتخابات بوده است،گفت: «معروف است که «برخی از وزرای ایشان در این دوره لحظاتی که تصور می‌کردند ممکن است، رقیبان روحانی پیروز شوند، خودشان را از اتفاقات سیاسی کنار کشیده بودند تا در کابینه‌های احتمالی بعدی نیز جایگاه داشته باشند.» او تصریح کرد: «آقای روحانی به کابینه‌ای احتیاج دارد که در همه ابعاد، روحانی کوچک‌تری باشند.»

از سوی دیگر محسن رهامی، دبیر شورای هماهنگی جبهه اصلاحات در گفت‌وگو با «انتخاب» اظهار کرد: متاسفانه آنطور که انتظار می‌رود دولت منسجم نیست، چه از لحاظ وزرا، چه از لحاظ فرمانداران، بخشداران و مدیران ارشد و جزء. در واقع، این آقایان در حمایت از دولت یکدست عمل نمی‌کنند. وی با اشاره به گلایه‌های اخیر روحانی از برخی اعضای دولت گفت: در طول انتخابات، بعضی مسوولان دولتی در تهران و در شهرستان‌ها نه‌تنها حمایت آنچنانی نداشته‌اند، بلکه بعضا در ستادهای رقبای روحانی حضور داشتند و امکانات اداری را تقدیم رقیب می‌کردند. وی تاکید کرد: فکر می‌کنم روحانی متوجه شده و دنبال زمینه‌سازی برای ایجاد تغییرات است.

مطالبه برای تغییرات اساسی درکابینه

این سخنان نشان می‌دهد که مطالبات برای تغییرات اساسی در کابینه آتی حسن روحانی، به خواسته‌ای فراتر از جوان شدن میانگین سنی اعضای کابینه تبدیل شده و خواسته اصلی در کنار جوان بودن، هماهنگی اعضای دولت و یکدست بودن آن از نظر نوع نگاه به اهداف دولت است. موضوعی که به‌نظر می‌رسد درکابینه دولت یازدهم ودر مجموع مدیریتی در سطح کلان تا حدزیادی مورد غفلت قرار گرفته بود. در واقع به گفته کارشناسان فارغ از اینکه چه کسی به پست وزارت دردولت دوازدهم برسد، باید مسائل و اولویت‌های امروز کشور را بشناسد. از سوی دیگر کارشناسان معتقدند دولت دوازدهم باید در وزارتخانه‌هایی که به‌نوعی عملیاتی هستند از وزرایی که می‌توانند به این روند کمک کنند بهره‌گیری کند و دروزارتخانه‌هایی که کارکرد سیاست‌گذاری دارند از وزیر سیاست‌گذار استفاده کند. همچنین اعضای کابینه و مجموعه مدیران دولت دوازدهم علاوه‌بر اینکه باید مورد وثوق رئیس‌جمهوری باشند، باید از توانایی اجماع برای حل مشکلات پیش‌روی دولت دوازدهم برخوردار باشند.

طی 4 سال گذشته نیزبسیاری از حامیان حسن روحانی نسبت به ترکیب کابینه و مدیران ارشد دولت و عدم هماهنگی آنها با شعارهای دولت انتقاد داشته و خواستار تغییر کابینه در راستای انسجام بیشتر دولت بودند. دولت یازدهم آبان‌ماه 95 نیز دست به تغییراتی در سه وزارتخانه ورزش، آموزش و پرورش و فرهنگ و ارشاد اسلامی زد. هرچند که این تغییرات با انتقادهایی به بهانه عدم تغییر وزرای اقتصادی دولت همراه شد. حالا با توجه به گلایه حسن روحانی از برخی از وزرا و سخنان پیشین او مبنی‌بر جوان‌تر شدن سن کابینه دولت دوازدهم باید در انتظار تغییرات گسترده درراستای همسوشدن مجموعه مدیران دولت دوازدهم با سیاست‌های پیش‌روی این دولت باشیم.