تاثیر منفی شوک ارزی بر ترازنامه سیستم بانکی/ قوه مجریه مقصر اصلی پرش های نرخ ارز

به نقل از روابط عمومی برنامه تلوزیونی «بدون توقف»؛ قسمت سی ام برنامه «بدون توقف» با اجرای محمدعلی شفیعی کارشناس ارشد مطالعات امریکا و با حضور دکتر مجید شاکری اقتصاد دان به عنوان کارشناس، دیشب از شبکه سوم سیما به روی آنتن رفت و مجید شاکری در این برنامه در خصوص نوسانات نرخ ارز در کشور گفت: اثر تحریم ها بر وضعیت کنونی اقتصاد کشور را نمی توان رد کرد اما این امر جایگزین های داخلی هم دارد. مثلا نمی توان اثری که معجزه دلار 4200 تومانی بر کسر عرضه ارز از بهار تا میانه تابستان گذاشت را نادیده گرفت. و همچنین تاثیرات کاهش دستوری نرخ سود با آن سبکی که اجرا شد در تابستان سال 96 که باعث پرش نرخ دلار از 13 به 16 تومان شد را نمی توان رد کرد.

وی ادامه داد: به نظر من افزایش تا حدود نرخ 6300 تومان را اثر تحریم ها می دانم و از این مبلغ بالاتر بخاطر صدها دلیل داخلی است که تاثیرات جدی داشته است. بسیاری از پرش های نرخ ارز در کشور در لحظاتی است که هیچ اتفاق جدید تحریمی نیفتاده است. مثلا از زمان  خروج ترامپ از برجام تا زمانی که دور اول خروج تحریمی رخ بدهد واقعه ویژه تحریمی نداشته ایم اما شاهد یک افزایش نرخ شدید ارز هستیم.

این کارشناس با اشاره به نقش و جایگاه قوه مجریه در کنترل بودجه کل کشور عنوان کرد: من بار اصلی تقصیر را به دوش دولت به معنای قوه مجریه می اندازم. از کل بودجه دولت و شرکت های دولتی که در یک سال تصویب می شود 94% تحت کنترل قوه مجریه است اعم از قوه مجریه به معنای خود دولت و شرکت های دولتی که انتصاب ان از طرف قوه مجریه است مانند تامین اجتماعی. همچنین سهم دولت از تولید ناخالص ملی در ایران با شرکت های دولتی منهای یکسری تعدیلات بالای 50% است. پس اگر دولت ما برابر 10% بهبود کارآمدی داشته باشد معادل افزایش 5% رشد اقتصادی است.

وی افزود: این دولت همه کار می تواند بکند. بانک مرکزی در اختیار دولت است و تنها کسی که می تواند ریال ایران را چاپ کند بانک مرکزی است و این نکته بسیار مهمی است. ناظر بازار سرمایه و ناظر زیرساخت ارتباطی دولت است و لذا انی دولت خیلی ها می تواند بکند. اما دولت یک حجم عظیمی اشتباهات را به طور خاص از تابستان96 تا میانه سال 97 انجام داده است.

شاکری در ارتباط با کنشگری اقتصادی مقامات سیاسی بیان کرد: رسیده ایم به جایی که مقام سیاسی راسا وارد کنش گری اقتصادی شده و تصمیم اقتصادی گرفته است که مثلا نقطه اوج آن اعلام قیمت 4200 برای دلار بود و بعد شاهد تبعات بعدی آن هستیم و همین طور میزان اشتباهات دولت و اقتصاددان ها بیشتر و بیشتر شد.

این اقتصاددان در ادامه با اشاره به حواشی و شایعات پیرامون نقش دولت در بحران اقتصادی کنونی در کشور تصریح کرد: مثلا گفته می شود دولت و مجلس خودشان قیمت دلار را بالا بردند تا بانک ها را از ورشکستگی اقتصادی نجات دهند اما آیا واقعا این اتفاق بانک ها را نجات داد؟ وقتی دارایی های بانک ها را در ترازنامه سیستم بانکی مشاهده کنیم می بینیم که بر خلاف تصور عمومی که مردم فکر می کنند دارایی های بانک ها مستقلات است در صورتی که بخش اصلی دارایی بانک ها تسهیلات است و این تسهیلات با افزایش نرخ ارز با ارزش نمی شود.

وی در ادامه گفت: و باز هم بر خلاف تصور عمومی در مورد وثایق بانک ها بخش کمی از عدد وثایق بانک ها املاک و مستقلات هستند. در واقع کل املاک و مستقلاتی که بانک ها دارند هم سهم کمی به نسبت ترازنامه بانک ها دارد. پس خیلی هم معنا ندارد که بگوییم با افزایش نرخ ارز بانکها نجات پیدا می کنند. در واقع در وضعیتی که شوک ارزی رخ می دهد و رکود بعدی میزان معوقات بسیار زیادتر می شود چراکه بسیار از صنایع ورشکست می شوند و نمی توانند وام ها پس بدهند و مجبور می شوند مجدد وام بگیرند و این همانطور بزرگتر می شود.

شاکری در پایان خاطرنشان کرد: در مورد دارایی های خارجی بانک ها هم باید گفت که بخش عمده ای از دارایی های خارجی تسهیلات ارزی است نه اسکناس و سکه و طلا. پس در مجموع اگر نگوییم شوک ارزی اثری منفی بر ترازنامه سیستم بانکی دارد یقینا اثر مثبتی هم نخواهد داشت.

گفتنی است برنامه ترکیبی_چالشی «بدون توقف» با تهیه کنندگی و کارگردانی محمدرضا نجارزاده از شنبه تا چهارشنبه در ساعت 19:20 از شبکه سه سیما پخش می شود.