نیکی کریمی: روح فیلم برایم مهم است

 آخرین نشست هفتمین روز سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر به فیلم "آتابای" به کارگردانی و تهیه‌کنندگی نیکی کریمی اختصاص داشت.

شاهین امین، منتقد حاضر در این نشست در بخشی از سخنان خود درباره این فیلم گفت: می‌گویند این اثر بهترین فیلم نیکی کریمی در مقام کارگردانی بوده است. روایت لایه لایه و تو در توی داستان شرایط خوبی را برای شناخت کاراکتر ها ایجاد کرده بود. فیلم به شدت دقیق بود و موضوعاتی که در فیلم وجود دارد همه در افسانه‌ها هم هست و مشترک است.

هادی حجازی‌فر، نویسنده و بازیگر این فیلم در پاسخ به سئوالی درباره حمله قلبی‌ای که در جریان بازی کردن در این فیلم برایش پیش آمده، گفت: من فکر می‌کردم فقط در فیلم های اکشن مصدوم می‌شوم اما به طور کلی فشار این کار زیاد بود و در یک روز کاملا معمولی مشکل قلبی برایم پیش آمد و رفع شد.

او درباره فیلمنامه این اثر توضیح داد: در سریال ممنوعه قرار شد نقش‌های خودمان را بازنویسی کنیم. در آن شرایط خانم کریمی کارم را دیدند و در جریان قرار گرفتم که طرحی را هم خودشان دارند و با تیمی کار می‌کنند، اجازه خواستم یک طرح هم من بنویسم. نزدیک به یک سال درباره لحظه لحظه و تمام سکانس‌ها حرف زدیم و سعی کردم به دنیای ذهنی‌شان نزدیک شوم. البته ایده اصلی از یکی از کتاب‌های آقای درویشیان بود که امتیازشان‌ را خانم کریمی خریده بودند که از عشق یک پسر روستایی به یک دختر شهری الهام گرفته شده بود اما به مرور تغییر کرد. از اول یک کار دونفره انجام دادیم و پروسه نوشتن‌ آن با هم انجام شد. بارها بازنویسی شد و در زمان فیلم‌برداری به لحاظ شرایط محیطی و صحنه‌ای تغییراتی انجام می‌شد.

وی در پاسخ به سئوالی درباره زبان ترکی و داستان‌های این اثر نیز گفت: ما سعی کردیم تمام شرایط را به واقعیت نزدیک کنیم. شاید برخی از ما دوست نداشته باشیم بخشی از این واقعیت‌ها را قبول کنیم اما حقیقت دارند. این موقعیت‌ها می‌تواند به یک شعر بینجامد من هم در ساخته شدن یک شعر سهیم بودم. من چیزی را تئوریزه نمی‌کنم زیرا اطراف آن منطقه را گشتم و باید بگویم که وقتی در تهران زندگی می‌کنی با کسی که سال‌ها در یک روستا زندگی می‌کند، فرق داری.

حجازی‌فر افزود: من لهجه‌گردان فیلم بودم و جواد عزتی ترک نیست و جواد کار عجیبی کرد که این زبان را یاد گرفت. او رفت در دل شهر با همه عکس می‌گرفت تا زبان را یاد بگیرد و تمرین کند و شاید در حد پنج یا شش کلمه معنی کلمات ترکی را می‌دانست و آن‌ها را آموخت.

او همچنین گفت: بخش روشن‌فکری جامعه فکر می‌کردند من از پایگاه‌ها آمده‌ام ولی من در دانشکده هنرهای زیبا درس خوانده‌ام و کتاب دارم ولی برخی فکرهای دیگری داشتند و قبول نمی‌کردند با ما کار کنند و وارد تیم شوند.

حجازی‌فر درباره انتقادی که به زبان ترکی فیلم شد، پاسخ داد: این تفکرات فاشیستی است و کسی حق توهین به زبان ترکی را ندارد. طبق قانون اساسی ادبیات ترکی باید در دانشکده‌های ترک هم تدریس شود.

حجازی‌فر در پایان گفت: نمی‌توانید تصور کنید این فیلم با چه سختی‌ای تولید شد اما حتی این فیلم از طرف سازمان‌هایی که وظیفه‌شان حمایت است هم حمایت نشد و کاملا مستقل بود و لحظات زیادی بود که فکر می‌کردم ممکن است به سرانجام نرسد اما در نهایت انجام شد.

نیکی کریمی در پاسخ به سئوالی درباره شباهت کارش با یکی از کارگردانان ترک، گفت: حدود ۱۷ سال در جشنواره‌ای، اولین فیلم این کارگردان به نام "فاصله" را دیدم و رابطه دوستی‌ای بین ما ایجاد شد و او نیز فیلم "یک شب" من را دوست دارد و ما کار هم دیگر را دنبال می‌کنیم.

این کارگردان افزود: "فصل نان" را در دوران نوجوانی خوانده بودم و مثل آن جلال آل‌احمد و صمد بهرنگی‌ و داستان‌هایی که فضای رئالیسم جادویی دارند را دوست دارم. بنابر این اجازه این کار را از آقای درویشیان گرفتم و عشق و کاهگل‌ را برایش تعریف کردم که می‌خواهم یک اقتباس آزاد داشته باشم و این کار را کردم. با آقای حجازی‌فر هم‌سلیقه بودیم و سر هر سکانس فیلم هم برای این‌که بهترین اتفاق بیفتد کلنجار می‌رفتیم. نکته اینجاست که من اعتقادی به دکوپاژ ندارم زیرا روح کار برایم مهم است.

وی افزود: ما تا هفته گذشته درحال انجام کارهای فنی بودیم اما باید یک‌بار دیگر روی آن کار شود.

او درباره شخصیت‌های این اثر نیز توضیحاتی را ارائه کرد و به نقش‌ها و عرف رایج در آن منطقه هم اشاره کرد.

کریمی با اشاره به بازیگران فیلم هم‌ گفت: چیزی به نام بازی‌گردانی‌ وجود نداشت و اعتقادی به آن ندارم. بازیگران تئاتر باسابقه که در این فیلم حضور دارند که بی‌نظیر بازی کردند. ما برای هر سکانس از صبح که سر صحنه می‌آمدیم صحبت می‌کردیم، تمرین می‌کردیم و به‌جای دوربین می‌رسیدیم و بازیگران می‌فهمیدند که باید در این فیلم زندگی کنند.

این کارگردان درباره بازی هادی حجازی‌فر هم افزود: وقتی فیلم "ایستاده در غبار" در جشنواره پخش می‌شد، من پرسیدم این شخص کیست. او بسیار روان و باتمرکز بازی می‌کند و به خودش هم گفتم که بازی تو مثل هوای تازه است در سینمای ایران. ادا و ژست‌هایی که سال‌هاست در سینمای ایران هست را ندارد و نکته این‌جاست که خودش نمی‌دانست‌ قرار است "آتابای" را بازی کند. ما فیلم‌برداری طولانی‌ای داشتیم و از هیچ چیز کوتاه نمی‌آمدم. ساخت فیلم‌مان سختی فراوانی داشت و گفته بودم شاید مجبور باشیم تا سه ماه در خوی بمانیم.

وی در پاسخ به انتقادی که از فیلمش شد، گفت: سینما سلیقه است. عباس کیارستمی - وقتی برای داوری جشنواره لوکارنو می‌رفتم - به من گفت، اگر کسی خواست تو را قانع کند بگو این سلیقه من است و موضوعی بحث کردنی نیست.

کریمی درباره زبان فیلم که به ترکی است و با زیرنویس پخش می‌شود، گفت: ما هنوز نتوانسته‌ایم از ادبیات به درستی استفاده کنیم و کم‌کاری زیادی داشتیم در نشان دادن زبان‌ها و ادبیات‌مان. چه کسی گفته حتما باید فیلم به زبان فارسی باشد این در حالی است که ۹۰ درصد سینمای ما به زبان فارسی است‌.

وی افزود: اگر خانم دولتشاهی‌ هم در نشست حضور ندارند به خاطر این است که سر صحنه فیلم‌برداری هستند و اگر سئوالی باشد تلفنی پاسخ خواهند گفت.

جواد عزتی نیز درباره حضورش در فیلم توضیح داد: من خیلی زیر ذره‌بین هادی حجازی‌فر بودم تا لهجه خویی‌ را یاد بگیرم و اردبیلی و تبریزی نشود و حتی امروز شخصی مرا دید و گفت تو بیشتر به لهجه خویی‌ حرف می‌زدی تا هادی حجازی‌فر.

او افزود: اول از همه برایم مهم است که در یک فیلم خوب حضور داشته باشم. برایم جالب است که هر فیلمی بازی کردم در جشنواره پذیرفته شده و برای من اتفاق دوست‌داشتنی‌ بوده است. نقش‌ها برایم تنوع دارند و نقش را متر نمی‌کنیم‌ و فقط برایم مهم است که در فیلم خوب حضور داشته باشم.

در این نشست خبری نیکی کریمی کارگردان و تهیه‌کننده، هادی حجازی‌فر (نویسنده و بازیگر)، جواد عزتی، دانیال نوروش، مه‌لقا می‌نوش، یوسفعلی دریادل، امید حسینی، لیلی نظری، معصومه ربانی‌نیا (بازیگران فیلم)، سامان لطفیان(مدیر فیلم‌برداری)، اصغر نژاد ایمانی (طراح صحنه و لباس)، کامران کیان‌ارثی(صدابردار) و حسین جمشیدی گوهری (تدوین‌گر) و شاهین امین (منتقد) حضور داشتند.