آرزوی۵۰ ساله‌ام برآورده می شود/ شیرهای ایرانی در بازه ۵ هزار ساله
نشست خبری نمایشگاه «پرویز تناولی و شیرهای ایران» در حالی ظهر امروز ۲۹ خردادماه در موزه هنرهای معاصر تهران برپا شد که این نمایشگاه از ۱۱ تیرماه کار خود را به مدت ۲ ماه آغاز می کند.
ظهر امروز ۲۹ خردادماه نشست رسانه ای نمایشگاه «پرویز تناولی و شیرهای ایرانی» با حضور پرویز تناولی، محمد علی زارع سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران، محمدرضا کارگر مدیر دفتر امور موزه های کشور، جبرئیل نوکنده رئیس موزه ملی، بهزاد حاتم دبیر نمایشگاه در محل موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.
محمدعلی زارع در ابتدای این نشست گفت: نمایشگاه پیش رو قطعا یکی از بهترین نمایشگاه های موزه هنرهای معاصر تهران خواهد بود و مخاطبان شاهد آثاری می شوند که هنرمندی که سال ها در حوزه فلسفه و ادبیات تفکر کرده آنها را خلق کرده است.
محمدرضا زارع نیز درباره این نمایشگاه بیان کرد: استاد تناولی به حق جزو ثروت های فرهنگی و سرمایه های ما هستند. در این نمایشگاه نیز مانند همه دوره های کاری شان کارهای خلاقانه ارائه داده اند. هنر این هنرمند همواره ریشه در تمدن چند هزارساله ما دارد. برای ما در میراث فرهنگی افتخاری بود که کمک کنیم به تجلی این اندیشه و خوشبختانه همکاری خوبی میان موزه ملی ایران به مدیریت آقای نوکنده و موزه هنرهای معاصر تهران برای برپایی این نمایشگاه شکل گرفته است. موزه ملی کمک کرد تا آثار مهمی از موزه های استان های ما هم بتواند به این نمایشگاه برسد.
پرویز تناولی در ادامه نشست درباره این نمایشگاه گفت: این نمایشگاه یکی از رویاهای ۵۰ سال گذشته من بود. من سال هاست به اهمیت شیر در فرهنگ ایرانی پرداخته ام. یکی از اولین کارهایم درباره شیر و حضرت علی (ع) بود و بعد به منابع دیگر برخورد کردم و چه دیدم چه ریشه عمیقی در فرهنگ ما دارد. در این ۵۰ سال هیچ گاه از ساختن آثاری با این مضمون و تحقیق کردن درباره شیر فرو گذار نکردم و در کتابهایم نیز به آن پرداخته ام.
وی ادامه داد: از ۲ سال پیش بر آن شدیم تا این ایده که نقش شیر در فرهنگ ایرانی را بررسی کنیم به تحقق در بیاوریم. حیف بود چنین چیزی از نظر جوان ها مغفول بماند. من همواره هر برداشتی در هنر داشته ام از منابع کشور خودم بوده است و هیچ گاه از خارج از ایران برداشتی در عرصه هنر نکرده ام.
هیچ فرهنگی دارای نمادهایی چنین کهن و ادامه دار نیست
این مجسمه ساز با بیان اینکه در فرهنگ ایران دو نماد کهن سرو و شیر بسیار جایگاه ویژه ای دارد، ادامه داد: این دو نماد باستانی در طول فرهنگ ایران زمین به حیات خود ادامه داده اند تا به همین امروز. در هیچ فرهنگی در دنیا مشاهده نمی کنید که چنین نمادهایی توانسته باشند در طول تاریخ حیات خود را ادامه دهند و مستمر و دائمی باشند.
این نمایشگاه که قرار است در کنار آثار پرویز تناولی که با نماد شیر ساخته شده اند، تاریخ ۵ هزار ساله این نماد را نیز که در اشیای تاریخی ما به جا مانده اند، بررسی کند از ۱۱ تیرماه در موزه هنرهای معاصر تهران برپا می شود که به گفته تناولی یکی از بدیع ترین نمایشگاه هایی است که در یک موزه برگزار می شود
این نمایشگاه که قرار است در کنار آثار پرویز تناولی که با نماد شیر ساخته شده اند، تاریخ ۵ هزار ساله این نماد را نیز که در اشیای تاریخی ما به جا مانده اند، بررسی کند از ۱۱ تیرماه در موزه هنرهای معاصر تهران برپا می شود که به گفته تناولی یکی از بدیع ترین نمایشگاه هایی است که در یک موزه برگزار می شود. به گفته تناولی در دنیا سابقه ندارد که شاهد چنین نمایشگاهی باشید که هم آثار یک هنرمند معاصر که بر اساس یک نماد ساخته شده و ریشه در فرهنگ کهن آن سرزمین دارد را در کنار تاریخ ۵ هزار ساله آن نماد مشاهده کنید، به گمانم موزه های دنیا از این نمایشگاه استقبال می کنند.
بهزاد حاتم نیز درباره نمایشگاه بیان کرد: این نمایشگاه صرفا نمایشگاهی برای آثار یک هنرمند نیست بلکه فرصت خوبی است تا وجهی از استاد تناولی را بشناسیم که در عرصه فرهنگ و هنر نقش بسیار مهمی ایفا کرده اند و در تمام این سال ها با جمع آوری فرهنگ های دور ریخته شده آن ها را احیا کردند. درست شبیه کاری که فردوسی در یک دوره ای با ادبیات کرد. اما مهم این است که در این نمایشگاه که یک نمایشگاه فرهنگی است، شما یک سیر تاریخی فرهنگی را مشاهده می کنید.
در ادامه نشست کارگر در پاسخ به این پرسش که در انتخاب آثار موزه ای که در این نمایشگاه به نمایش در خواهد آمد چقدر نظر پرویز تناولی به عنوان یک محقق در نظر گرفته شده است گفت: اشیایی که با نماد شیر در طول تاریخ ما ساخته شده اند مشخص است. در نقوش فرش ها، در آثار فلزی و گچی و سنگی باقیمانده تاریخ و... بخش مهمی از این آثار در موزه ملی نگهداری می شود و بخشی در موزه رضا عباسی و تعدادی هم در موزه های دیگر در استان ها بود. قطعا در انتخاب نهایی استاد نقش تعیین کننده ای داشتند و سلیقه ایشان لحاظ شده است. سعی کردیم تنوع را رعایت کنیم تا از همه دوره های تاریخی اثر در این نمایشگاه باشد.
وی در پاسخ به این پرسش که قدیمی ترین شیء تاریخی در این نمایشگاه متعلق به چه دوره ای خواهد بود گفت: ۲۷ اثر مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد داریم که از منطقه جیرفت به دست آمده است که البته چند تای آن در نمایشگاه خارجی است که امیدواریم تا زمان برپایی این نمایشگاه به ایران برسد.
ارائه ۱۵۰ اثر از پرویز تناولی با موضوع شیرها
تناولی درباره تعداد آثار خلق شده توسط خودش که در این نمایشگاه نمایش داده خواهد شد گفت: نزدیک به ۱۵۰ اثر را ارائه خواهم داد که قدیمی ترین اثرم در این زمینه مربوط به سال ۱۳۴۰ است که یک نقاشی از شیر است و بعد یک اثر مربوط به سال ۱۳۴۱ که یک سرامیک است. اصل آن اثر سرامیک را ندارم و عکس آن رارائه خواهد شد. من در سال های ۴۰ و ۴۱ شیرهای زیادی خلق کردم اما بخش زیادی از آنها را در اختیار ندارم. عکس برخی از آنها به انتخاب آقای حاتم در این نمایشگاه خواهد بود.
این هنرمند درباره نحوه جذب شدنش به مبحث شیرها نیز گفت: من در همان کودکی وقتی به دیدن تعزیه می رفتم شبیه خوان هایی با لباس شیر را می دیدم که بر سر و کله می زنند و متوجه شدم چقدر ایرانی ها شیر را دوست دارند. در واقعه عاشورا بعد از شهادت امام حسین (ع) شیر به کربلا می رسد و به خاطر ارادتی که به حضرت علی (ع) داشته و در واقع یکبار شیر را نجات داده بود او بر سر و کله خود می زند. در شبیه خوانی ها این رویات وجود دارد.
وی درباره تحول آثار خود در این سالها در این حوزه بیان کرد: شیرهای من در این سالها روز به روز بزرگتر شدند. در ۱۵ سال گذشته بیشترین شیرها را ساختم که بزرگترینش آخرین کاری است که ساختم و ۳ تن وزن دارد و ۳ متر در ۲ متر در عرض یک متر است که هنوز جایی نمایش داده نشده است و در این نمایشگاه برای نخستین بار به نمایش در می آید.
وضعیت مجسمه های شهری خوب نیست
این مجسمه ساز در پاسخ به این پرسش که آیا از قرار گرفتن یکی از همین آثارش در سطح شهر استقبال خواهد کرد یا نه نیز اظهار کرد: متاسفانه وضعیت مجسمه های شهری ما تاسف بار است. در حوزه فرهنگ ایران هیچ اثری در سطح شهر نمی بینیدو من نمی دانم این آثار شهری از کجا الهام گرفته می شود. اما اگر جا و مکان مناسبی در اختیارم قرار بگیرد بله این کار را می کنم.
وی ادامه داد: در دنیا کار گذاشتن مجسمه ها در سطح شهر اهمیت بالایی دارد. در واقعع مجسمه های شهری فرهنگ یک ملت را به دنیا نشان می دهد. ما سطحی با فرهنگ عمیقمان در سطح شهر برخورد می کنیم و این از نظر توریست ها دور نمی ماند. خیلی از این کارهایی که امروزه در سطح شهر هست اگر در گالری ها برود خیلی هم خوب است اما واقعا وقتی در شهر نمایش داده می شوند فقط آدم را به خنده وادار می کند. خیلی از دوستان خارجی به من گفته اند چرا در این کارها نشانی از فرهنگ کهن شما نیست. من بارها گفته ام بهتر است شما یک کار از یک هنرمند جهانی بخرید تا اینکه ۵۰ کار بی هویت در شهر نصب کنید.
در ادامه این نشست با اشاره به انقراض شیر ایرانی و ارجاعاتی که این نمایشگاه درباره مسایل زیست محیطی نیز می تواند داشته باشد، حاتم با تایید این نظر گفت: ما در این نمایشگاه با سازمان حیات وحش پارسیان همکاری داریم و در یکی از گالری ها آنها بحث حیوانات منقرض شده ایرانی یا در خطر انقراض را مطرح می کنند و در این باره آگاهی می دهند.
وی همچنین از برپایی سخنرانی هایی در حاشیه این نمایشگاه پیرامون موضوعاتی چون جایگاه شیر در ادب پارسی، جایگاه شیر در اساطیر ایرانی، شیر در گستره روانکاوی و.. نیز خبر داد.
به گفته حسن نوفرستی مدیر روابط عمومی موزه هنرهای معاصر تهران از نمایش ۱۴۷ اثر خلق شده توسط پرویز تناولی، ۱۵۳ اثر از مجموعه ای از فرش ها، قفل و سکه و پرچم های مذهبی با موضوع شیر، ۶۳ اثر از مجموعه های مختلف، ۲۷ اثر از موزه ملی، ۵ اثر از موزه هنرهای معاصر تهران که شامل شاهنامه است، ۳ اثر نقاشی پشت شیشه و ۱۸ اثر از مجموعه داران خصوصی و در مجموع ۳۶۳ اثر در این نمایشگاه به نمایش در خواهد آمد. حاتم توضیحات درباره فیلم ۳۰ دقیقه ای در این موضوع و اجرای زنده موسیقی در این باره را به زمانی دیگر موکول کرد.
تناولی همچنین از قرض گرفتن ۴۰ اثر از مجموعه داران خصوصی برای این نمایشگاه و تقاضای ارائه ۱۲۰ قطعه اثر تاریخی از موزه ها برای این نمایشگاه خبر داد.
همچنین گفت: در این نمایشگاه از مجموعه شخصی خودم که شامل قالیچه های شیری، سنگ ترازو، قفل هاست نیز آثاری برای نمایشگاه ارائه می دهم.
در بخش دیگری از این نشست تناولی درباره هنر در ایران بیان کرد: ما همواره دو نوع هنر در ایران داشته ایم. هنری که با شکوه بود و در دربار خلق می شد که شامل شاهنامه های نفیس می شود و هنری که هنر عامیانه خوانده می شود و خیلی در طول تاریخ به آن توجه نشده است. من به این هنر که بعدها نام سقاخانه به آن گذاشتند توجه کردم.
حاتم در پایان درباره نحوه چینش نمایشگاه نیز بیان کرد: من تصمیم مهمی که در چینش این نمایشگاه گرفتم این بود که این توده بزرگ از آثار از ۵۰ هزار سال پیش تا کنون را چگونه چینش کنم که در نهایت تصمیم گرفتم به سبک و فرهنگ عامیانه خودمان توجه کنم و مرز بندی خیلی مشخصی میان مجسمه ها و قفل ها و ... نداشته باشیم.
