تعامل دانشگاه و صنعت در تقابل با تحریم

برقراری ارتباط صنعت و دانشگاه در سال های اخیر بارها مورد توجه صاحبنظران و جامعه دانشگاهی قرار گرفته است؛ تجارب کشورهای متعدد در این زمینه مشاهده و موانع و چالش های این ارتباط نیز از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

اغلب کارشناسان این ارتباط را به ویژه در دوران تحریم در جهت رفع نیازهای کشور بسیار موثر دانسته و معتقدند این رابطه دوسویه علاوه بر رفع نیازهای جامعه، غنای علمی دانشگاه ها و جامعه علمی را نیز افزایش می دهد.

برخی کارشناسان و اعضای هیات علمی برقراری این ارتباط را مستلزم شبکه های میان بخشی می دانند و بعضی دیگر از تحلیلگران نیز بر پژوهش های کاربردی، پیشنهاد سوژه های تحقیقی توسط مراکز تولیدی و پاسخ گویی دانشگاه ها و مراکز علمی به صنعت، تاکید می کنند.

معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای برقراری ارتباط این دو نهاد و همچنین غلبه بر موانع و چالش های این تعامل، مرکزی با عنوان دفتر ارتباط با صنعت را راه اندازی کرده است. این دفتر در سال 97 کوشید مسیر ارتباط سازمان یافته مراکز صنعتی و دانشگاه های فنی و مهندسی را با امضای توافق نامه ها و تفاهم نامه ها، هموار کند.

بر اساس این تفاهمنامه ها، شماری از پروژه های تحقیقاتی به مراکز علمی، دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور واگذار شد.

وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی نیز در این سال از ارتباط صنعت و دانشگاه برای انجام پژوهش ها و اجرای طرح های خود استقبال کردند که در میان این دستگاه ها وزارت نفت پیشتاز بوده است.

وزارت نفت از سال 92 تا سال 97 نزدیک به 400 فقره قرارداد با 66 دانشگاه به ارزش بیش از 300 میلیارد تومان منعقد کرده است.

تفاهمنامه های دیگری نیز با سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، نیروی هوایی ارتش و ستاد کل نیروهای مسلح در همین چارچوب منعقد شده است.

با این وجود تعداد قراردادهای کلان منعقد شده میان دانشگاه ها با وزارتخانه ها و سایر دستگاه های اجرایی نشان می دهد که هنوز از دانش و انرژی ذخیره شده در مراکز آموزش عالی استفاده کافی صورت نگرفته است.

برای مشارکت گسترده و کارآمد دانشگاه ها در اجرای طرح های کلان اقتصادی و همچنین ایفای نقش موثر مراکز آموزش عالی فنی و مهندسی در واحدهای تولیدی علاوه بر تمایل و استقبال دستگاه های اجرایی، دانشگاه ها نیز باید در مسیر رسیدن به نقطه مطلوب ارتباط صنعت و دانشگاه هدف گذاری کنند.

تازه ترین گزارش دفتر ارتباط صنعت و دانشگاه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نشان می دهد که در سال 97 گام های روشن و محکمی برای مشارکت سازمان یافته دانشگاه ها در اجرای طرح های کلان اقتصادی برداشته شده است.

برای تعمیق مهارت آموزی دانش آموختگان نیز تفاهم نامه های متعددی میان دفتر ارتباط صنعت و دانشگاه با سازمان آموزش فنی و حرفه ای منتعقد شده است.

پایش وضعیت قراردادهای ارتباط با صنعت، برگزاری نشست های مشترک مدیران صنعت و دانشگاه، آغاز اجرای طرح رصد اشتغال دانش آموختگان، تدوین و نظارت بر اجرای آیین نامه فرصت مطالعاتی اعضای هیات علمی، جمع آوری و تدوین قراردادهای برگزیده دانشگاه ها و پژوهشگاه ها، از جمله این اقدامات است.

بر اساس این گزارش، تجارب و الگوهای موفق دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور در توسعه همکاری با جامعه در اختیار سایر موسسه ها قرار می گیرد تا به تقویت نقاط قوت خود بپردازند.

پیش بینی می شود در صورت اجرای کامل برنامه های دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال های آتی مشارکت دانشگاه ها در طرح های کلان انتقال فناوری، پژوهشی و اجرای طرح های عمرانی سازمان یافته و پررنگ تر شود.

دانشگاه های ایران در دوران تحریم می توانند از فرصت به دست آمده برای به رخ کشیدن دانش های کاربردی خود در مسیر توسعه اقتصادی استفاده کنند.