توسعه ورزش بانوان پس‌از پیروزی انقلاب اسلامی| معرفی ۷۰ بانوی ورزشکار ایرانی با افتخارات جهانی
بانوان ورزشکار ایرانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نه‌تنها شرایط حضور در مسابقات بین‌المللی را پیدا کردند، بلکه در جایگاه‌های مدیریتی ورزش کشور هم مسئولیت گرفتند و به اقدامات موثری برای توسعه ورزش همگانی و قهرمانی زنان پرداختند. در این گزارش ۷۰ ورزشکار بانوی پرافتخار را معرفی می‌کنیم که به عنوان الگوی سایر زنان ورزشکار محسوب می‌شوند.
با نگاهی به تاریخچه ورزش در جهان، می‌توان دریافت که ورزش در طول تاریخ همیشه در احاطه‌ی مردان بوده و حتی ارزش‌ها و استانداردهای آن نیز بر اساس مردان تعریف شده بود. اما از سال ۱۹۰۱ کم‌کم شرایط حضور زنان در عرصه‌های ورزشی به‌صورت کاملا محدود فراهم شد، ولی اوایل قرن بیستم را می‌توان نقطه‌ی عطفی در توسعه ورزش زنان در جهان به شمار آورد.
در ایران و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نیز، ورود زنان به عرصه ورزش، به قانون ورزش در مدارس برمی‌گشت و در سال ۱۳۱۱ انجمن ورزشی دانشجویان در دانش‌سرای عالی و در سال ۱۳۱۲ انجمن تربیت‌بدنی تاسیس شد. از سال ۱۳۲۰ شمسی فعالیت زنان ایران در عرصه‌های ورزشی به‌طور رسمی آغاز شد و بانوان ورزشکار ایران فعالیت خود را با حضور در مسابقات ۳ رشته دوومیدانی، بسکتبال و والیبال آغاز کردند و در ادامه نیز شاهد ادامه این فعالیت‌ها در سایر رشته‌ها بودیم. برای مثال با عبور از دهه ۳۰ کم‌کم فعالیت زنان در رشته‌های رزمی از جمله کاراته کلید خورد و در دهه ۴۰ شاهد افزایش این فعالیت‌ها هم بودیم، اما اوایل دهه ۵۰ همزمان با تحولات صورت‌گرفته در کشور، فعالیت زنان در صحنه‌های ورزشی کمرنگ‌تر شد.
حمایت از زنان ورزشکار پس از پیروزی انقلاب اسلامی
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در روزهایی که بسیاری افراد نگاه مثبتی به ورزش زنان نداشتند، شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که زنان ایران بتوانند حضور در میادینی همچون بازی‌های آسیایی و المپیک را تجربه کنند. اما در میان تمام مخالفت‌ها، کسانی بودند که با اعتقاد به ضرورت حضور زنان در عرصه ورزش، از محدودیت‌ها عبور کردند و حضور باحجاب زنان ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی را پایه‌ریزی کردند.
در سال‌های ابتدایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، حضور ورزشکاران زن در مسابقات جهانی به ۲ رشته تیراندازی و شطرنج محدود می‌شد، اما امروزه می‌توان گفت بجز چند رشته‌ی معدود که استثنا هستند، زنان ایرانی تقریبا در اکثر رشته‌های ورزشی حداقل یک‌بار در میادین بین‌المللی حاضر شده‌اند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و حاکم شدن ارزش‌های اصیل و اسلامی بر جامعه به‌ویژه در میان زنان ایرانی، شورای ورزشی بانوان، امور ورزشی مربوط به زنان را زیرنظر گرفت.
این شورا با تحقق اهداف تربیت‌بدنی در راستای دستورات شرع مقدس اسلام، در مورد فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی بانوان و به‌منظور برنامه‌ریزی، نظارت و ایجاد هماهنگی در فعالیت‌های ورزشی بانوان کشور و گسترش آن، شکل گرفت و در اسفندماه سال۱۳۶۰ تحت عنوان «مدیریت امور ورزش بانوان» تأسیس شد. ایران در سال۱۳۷۰ پایه‌گذار حرکتی نوین در ورزش بانوان مسلمان بود؛ چراکه اعتقاد بر این بوده است که با حفظ شئونات اسلامی می‌توان در مسابقات ورزشی شرکت کرد و مانع تهاجم فرهنگی غرب به محیط ورزش بانوان مسلمان شد.
در دهه ۷۰ علاوه‌بر اضافه شدن چند رشته، ورزش‌های گروهی نیز سر و سامان گرفتند و تیم‌های ملی بسکتبال، والیبال، فوتبال و فوتسال تشکیل شدند. در ادامه، این فعالیت‌ها روز به روز بیشتر شد تا این‌که در دهه ۹۰ در برخی رشته‌ها فعالیت و درخشش بانوان به اوج خود رسید. بنابراین بر اساس آمار موجود توسعه ورزش زنان و شکوفایی این بخش در ایران را می‌توان به سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مرتبط دانست.
«اعلامیه برایتون» در مورد زن و ورزش
کنفرانس‌های بین‌المللی مهمی به مسائل زنان و نقش آنان در ورزش پرداخته است. از جمله این کنفرانس‌ها، کنفرانس بین‌المللی زن و ورزش بود که توسط شورای بریتانیا سال ۱۹۹۴ در برایتون بریتانیا با حمایت کمیته بین‌المللی المپیک برگزار شد. این کنفرانس به‌ویژه به مسائلی چون تسریع فرآیند تغییر که شامل بازنگری در جایگاه نامتعادل زنان در مشارکت و فعالیت در ورزش بود، پرداخته است. در نتیجه «اعلامیه برایتون» توسط ۲۸۰ نماینده از ۸۲ کشور شامل نمایندگان سازمان‌های دولتی و غیردولتی، کمیته ملی المپیک، فدراسیون‌های ملی و بین‌المللی و موسسات آموزش پذیرفته شد.
گستره این اعلامیه خطاب به همه دولت‌ها، تصمیمات ملی، سازمان‌ها، بازرگانان در تشکیل آموزش و پژوهش و سازمان‌هایی است، که مسئولیت مستقیم یا غیرمستقیم در اجراء، توسعه و پیشبرد ورزش را دارند و یا دست‌اندرکار استخدام، آموزش، مدیریت، تربیت، رشد و یا مراقبت زنان در ورزش هستند. این اعلامیه مکمل منشور همه ورزش‌های محلی، ملی و بین‌المللی قوانین، رمزها، قواعد و مقررات مربوط به زن و ورزش است.
هدف اصلی این اعلامیه، توسعه فرهنگ و ورزش است که درگیر شدن کامل زنان در هر جنبه‌ای از ورزش را ممکن و ارزشمند می‌سازد. شاخص‌هایی مانند برابری، توسعه و صلح است که سازمان‌های دولتی و غیردولتی و همه موسساتی که درگیر با ورزش هستند، را متعهد می‌سازد تا اصول اعلامیه مذکور را در تهیه سیاست‌ها، ساختارها و ساز و کارهای مقتضی خود به کار گیرند.
همچنین بر اساس این اعلامیه، کسانی که مسئولیت آموزش، تربیت و رشد مربیان و دیگر کارکنان ورزشی را بر عهده دارند، باید تضمین کنند که در فرایندها و تجربه‌های آموزشی بر مسائلی مانند عدالت جنسیتی و نیازهای ورزشکاران زن، انعکاس انصاف برای زنان در ورزش، توجه به تجربه‌های رهبری زنان تاکید شود. کسانی که مسئولیت تخصیص منابع را بر عهده دارند، باید توجه کنند که از برنامه‌های زنان حمایت شود و اقدامات ویژه‌ای در جهت پیشبرد این اعلامیه انجام دهند.
پیشرفت‌های ورزش بانوان پس از پیروزی انقلاب اسلامی
شاید یکی از نکات قابل‌توجه در این مورد حضور چشمگیر زنان ورزشکار ایرانی در میادین بین‌المللی است که در مقایسه با قبل از انقلاب جهش پررنگی را شاهد هستیم. بر اساس آمارهای موجود، قبل از انقلاب ۹ مربی و ۷ داور زن در کشور فعالیت داشتند و در مجموع ۷ رشته در بخش بانوان فعال بود. اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی این فعالیت‌ها افزایش یافت و حالا شاهد فعالیت زنان ورزشکار ایران در بیش از ۴۰ رشته ورزشی هستیم. علاوه‌بر این بیش از ده‌ها هزار مربی و داور زن در کشور فعالیت دارند و چندین باشگاه ورزشی نیز برای فعالیت در اختیار بانوان است.
البته که فعالیت زنان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در عرصه ورزشی محدود به ورزش قهرمانی نشد. از آنجا که امروز زنان جامعه ما در سطوح مختلف انجام وظیفه می‌کنند و این مسئولیت را به عنوان یک وظیفه انسانی و اجتماعی خود به شمار می‌آورند، در صحنه‌های ورزشی شاهد فعالیت زنان در سطوح گوناگون از جمله بخش‌های مدیریتی نیز هستیم. امروز بانوان ایرانی با حضور در راس فدراسیون‌ها و گاها کسب کرسی‌های بین‌المللی نشان داده‌اند که فارغ از بحث قهرمانی و مدال‌آوری، می‌توانند در سطوح دیگر ورزش نیز موثر واقع شوند.
«مریم کاظمی‌پور» معاون توسعه ورزش بانوان وزارت ورزش و جوانان دولت سیزدهم بر حمایت مالی از بانوان ورزشکار تاکید کرد و گفت: « برخی از فدراسیون‌هایی که فراتر از ۱۰ درصد از بودجه را به ورزش بانوان اختصاص دادند، نتایج آن به‌صورت کامل در رویدادهای رقابتی در عرصه بین‌الملل کاملا نمایان شد تا جایی که حتی در برخی از رویدادها، سهم مدال‌آوری دختران بیشتر بود. برخی از رشته‌های ورزش بانوان دوره آماتوری را سپری کرده و برخی از رشته‌ها همچنان در مرحله گذار هستند، بنابراین انتظار از رشته‌های مختلف متفاوت است و میزان توسعه‌یافتگی هر رشته را با معیارهای خاص همان رشته مورد سنجش قرار می‌دهیم و هدف نهایی حمایت وزارت ورزش از ورزش بانوان برای پیشرفت در ابعاد مختلف است و همه‌ی تلاش خود را می‌کنیم تا بانوان به حق خود برسند چرا که از هر لحاظ شایسته بهترین‌ها هستند.»
یکی از موضوعات مطروحه در کتاب "صعود چهل‌ساله" نوشته سیدمحمدحسین راجی بر اساس آمارهای بین‌المللی، موضوع اقدامات انجام‌شده در حوزه بانوان پس از پیروزی انقلاب اسلامی است، که در حوزه ورزش به آمارهای این کتاب اشاره می‌کنیم:
۱) تعداد رشته‌های ورزشی بانوان از ۷ رشته در سال ۱۳۵۷ به ۳۸ رشته طی ۲۰ سال اول انقلاب افزایش یافته است.
۲) تعداد مربیان ورزشیِ خانم نیز رشدی نجومی داشته و از ۹ مربی به ۳۵ هزار مربی افزایش یافته است.
۳) تعداد داوران زن نیز از ۷ نفر به ۱۶ هزار نفر رسیده است، که نشان از افزایش ۲ هزار برابری داورِ زن دارد.
۴) همچنین تعداد ورزشگاه‌های اختصاصی بانوان پس از انقلاب اسلامی حدود ۳۰ برابر شده است.
۵) فدراسیون‌های فعال ورزشی در حوزه بانوان از ۱ مورد به ۴۹ فدراسیون افزایش یافته است.
۶) مدال‌های کسب‌شده در رویدادهای بین‌المللی توسط بانوان از ۲ مورد در ابتدای انقلاب به بیش‌از ۸۰۰ مورد رسیده است.
برترین‌های ورزش بانوان ایران
تیراندازی
۱) گلنوش سبقت‌اللهی، ۱۳۶۹، ورزشکار رشته تیراندازی تپانچه و عضو تیم ملی تیراندازی است. وی نخستین بانوی اصفهانی بود که موفق به کسب سهمیه المپیک شد. او ۲ طلای جام جهانی و بازی‌های همبستگی اسلامی را دارد. یک نقره و ۴ برنز نیز به دست آورده است.
۲) منیژه کاظمی، ۱۳۵۳، به‌عنوان تنها زن ایرانی در بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۰ سیدنی استرالیا در تپانچه بادی ۱۰ متر شرکت کرد.
۳) نسیم حسن‌پور، ۱۳۶۳، در بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۴ در تپانچه بادی ۱۰ متر شرکت کرد. نسیم در آتن بین ۴۱ نفر بیست‌وهشتم شد که تا آن مقطع، بهترین عنوان تیراندازهای زن و مرد ایرانی در تاریخ المپیک بود.
۴) ساره جوانمردی، ۱۳۶۳، وی اولین بانوی مدال‌آور تیرانداز ایرانی در مسابقات پارالمپیک است. ساره ۱۵ طلا، ۵ نقره، ۲ برنز را در پارالمپیک، قهرمانی جهان، جام جهانی و بازی‌های پاراآسیایی به‌دست آورده است.
فوتبال
۱) زهرا قنبری، ۱۳۷۰، بازیکن فوتبال ایران است که در فصل ۹۸-۹۷ با ۵۱ گل زده خانم‌گل فوتبال ایران شد. او به عنوان نخستین لژیونر فوتبال بانوان ایران شناخته می‌شود.
۲) سارا قمی، ۱۳۶۶، رکورددار بیشترین گل‌زده در لیگ بانوان ایران است. او تا اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۶، تعداد ۳۵ بار (یا بیشتر) برای تیم ملی در میادین مختلف بازی کرده و موفق به ۲۳ بار (یا بیشتر) گل‌زنی برای تیم ملی ایران شده است.
۳) شقایق نوری‌زاده، ۱۳۷۸، این بانوی فوتبالیست، ورزش حرفه‌ای خود را در نونهالی با شرکت در تست‌های استعدادیابی فوتسال استان فارس شروع کرد. از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۶ در تمامی رده‌های تیم ملی فوتبال بانوان حضور داشته است و در مسابقات آسیایی و تورنمنت‌های بین‌المللی و اروپایی متعددی سابقه بازی دارد.
۴) مریم ایراندوست، ۱۳۵۷، بازیکن سابق تیم ملی فوتبال زنان ایران و مربی تیم سپاهان اصفهان بود. او تا سال ۱۳۹۶ به عنوان مدرس بین‌المللی فوتبال در چندین کشور به تدریس فوتبال پرداخته بود.
تیراندازی با تفنگ بادی
۱) الهه احمدی، ۱۳۶۱، تنها زن تیرانداز ایرانی است که بیشترین مدال در عرصه جهانی را به دست آورده و بهترین نتیجه را در تاریخ این رشته ورزشی در المپیک برای ایران به دست آورده است. الهه یک طلا، ۷ نقره و ۴ برنز در بازی‌های آسیایی و همبستگی اسلامی به‌دست آورده است.
۲) لیدا فریمان، ۱۳۵۱، نخستین زن تاریخ ورزش ایران بود که پرچمداری کاروان ایران در المپیک را عهده‌دار شده بود. وی با سه ساعت خواب در رقابت‌های تیراندازی المپیک شرکت کرد و در مرحله مقدماتی حذف شد و بین ۴۹ نفر در رده چهل‌وششم قرار گرفت.
۳) مه‌لقا جام‌بزرگ، ۱۳۷۰، او اولین ورزشکار زن ایرانی است که سهمیه المپیک لندن را گرفت و توانست در ماده تفنگ بادی از فاصله ۱۰ متر، ایران را صاحب سهمیه کند. مه‌لقا یک طلا، ۲ نقره و ۵ برنز در کارنامه حرفه‌ای خود دارد.
۴) نجمه خدمتی، ۱۳۷۵، او با کسب نشان طلای تیراندازی تفنگ بادی ۱۰ متر بانوان در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴ در اینچئون کره جنوبی، نخستین طلاآور ایران در این بازی‌ها لقب گرفت. نجمه ۵ طلا، ۳ نقره و ۷ مدال برنز را در جام‌جهانی، یونیورسیاد، بازی‌های همبستگی اسلامی و آسایی از آنِ خود کرده است.
۵) نرجس امامقلی‌نژاد، ۱۳۶۲، قهرمان تیراندازی با تفنگ بادی است که در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴ کره جنوبی توانست به ۲ مدال نقره تیمی و انفرادی دست یابد. او در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰ چین مدال نقره تیمی کسب کرد و اولین طلای آسیایی را در مسابقات قهرمانی آسیا در کویت به دست آورد.
ووشو
۱) الهه منصوریان، ۱۳۷۰، وی موفق به کسب ۶ طلا، ۳ نقره و ۲ برنز ووشوی زنان شده است.
۲) حمیده برخور، ۱۳۷۵، او در بازی‌های همبستگی کشورهای اسلامی ۲۰۱۳ اندونزی در بخش تالو در دو سبک تای‌جی جیان و تای‌چی چوان صاحب مدال برنز شد.
۳) خدیجه آزادپور، ۱۳۶۷، ووشوکار ایرانی که مدال طلای قهرمانی جهان و بازی‌های آسیایی را کسب کرده است. وی در قهرمانی جهان ۲۰۰۹ تورنتو اولین زن ایرانی قهرمان جهان ووشو و در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰ گوانگژو اولین زن ایرانی شد که در تاریخ بازی‌های آسیایی به مدال طلای انفرادی دست یافت.
۴) نفیسه پورگنجی، ۱۳۷۵، ۲ مدال برنز مسابقات ووشوی جوانان آسیای ۲۰۱۱ چین، ۲ نقره مسابقات ووشوی جوانان آسیای ۲۰۱۳ فیلیپین و مدال برنز بازی‌های همبستگی کشورهای اسلامی ۲۰۱۳ اندونزی در بخش تالو سبک چانگ چوان را در کارنامه دارد.
۵) هانیه رجبی، ۱۳۷۴، ووشوکار زن ایرانی که یک طلا، ۴ نقره و ۷ برنز را در قهرمانی جهان، جام جهانی تالو و رقابت‌های آسیایی به دست آورده است.
اسکی آلپاین
۱) فروغ عباسی، ۱۳۷۲، اولین بانوی پرچمدار المپیک زمستانی در رشته اسکی آلپاین است. او ۵ طلا، ۷ نقره و ۱۲ برنز در مسابقات بین‌المللی، قهرمانی آسیا و مسابقات لیگ و کشوری به‌دست آورده است.
۲) مرجان کلهر، ۱۳۶۷، اسکی‌باز زن ایرانی رشته آلپاین و اولین اسکی‌باز زن ایرانی در المپیک زمستانی است.
بسکتبال
۱) آیرین آرتونینان، ۱۳۶۵، بازیکن بسکتبال ارمنی‌تبار اهل ایران است. در سال ۱۳۹۱ به همراه تیم دانشگاه آزاد قهرمان یازدهمین دوره لیگ برتر بسکتبال ایران شد.
۲) تینا ادنا عیسائیان، ۱۳۵۱، عضو و کاپیتان تیم ملی بسکتبال زنان ایران است که بهترین ریباندر غرب آسیا در سال ۲۰۱۹، مقام‌های اول، دوم و سوم المپیک ارامنه جهان در سال‌های ۲۰۱۲، ۲۰۱۴ و ۲۰۱۶ و عنوان بهترین بازیکن در المپیک ۲۰۱۶ ارمنستان را به دست آورده است. او با تیم ایران در سال ۲۰۱۷ در سه‌نفره غرب آسیا قهرمان شد.
۳) نارینه آرتاشیان، وی عضو تیم ملی بسکتبال زنان ایران است و در سال ۱۳۹۱ به همراه تیم دانشگاه آزاد قهرمان یازدهمین دوره لیگ برتر بسکتبال ایران شد.
۴) وانا موسی‌خانیان، بازیکن بسکتبال ارمنی‌تبار اهل ایران است. وی در سال ۱۳۹۱ به همراه تیم دانشگاه آزاد قهرمان یازدهمین دوره لیگ برتر بسکتبال ایران شد.
۵) وانه خچومیان، بازیکن بسکتبال ارمنی‌تبار اهل ایران است. وی در سال ۱۳۹۳ به همراه تیم آرارات قهرمان سیزدهمین دوره و به‌همراه تیم دانشگاه آزاد قهرمان یازدهمین دوره در سال ۱۳۹۱ و هفدهمین دوره لیگ برتر در سال ۱۳۹۷ شد.
موتور کراس
۱) نورا نراقی، ۱۳۶۷، وی در اولین دوره مسابقات قهرمانی موتورکراس بانوان در سال ۱۳۸۸ مقام اول را به دست آورد و نخستین قهرمان زن موتورکراس ایران لقب گرفت. به عنوان تنها زن موتورسوار در تاریخ ایران به مسابقات «WMA» آمریکا هم راه پیدا کرد. نورا پس از دریافت گواهینامه بین‌المللی مربیگری موتور کراس از آمریکا، در مناطق شهران، پارک کوهسار و پیست آزادی تهران مشغول تمرین دادن به بانوان است.
دوچرخه‌سواری
۱) زینب ساسانیان، ۱۳۷۷، وی دارنده مدال نقره و برنز دوچرخه‌سواری کشوری بود و در سال ۲۰۱۷ به همراه تیم ملی دوچرخه‌سواری در مسابقات آسیایی شرکت کرد.
۲) فرانک پرتوآذر، ۱۳۶۷، او یکی از اعضای تیم‌ملی دوچرخه‌سواری ایران در رقابت‌های قهرمانی آسیای سال ۲۰۱۷ بود که مدال برنز ماده رلی را کسب کرد. پرتوآذر نفر اول آسیا و نفر هشتادوهفتم جهان در رشته کراس-کانتری در رنکینگ UCI بود.
بدمینتون
۱) ثریا آقایی، ۱۳۷۴، ورزشکار رشته بدمینتون است. او اولین بانوی بدمینتون ایران است که موفق به کسب سهمیه المپیک شده و در المپیک ۲۰۲۰ توکیو شرکت کرد.
اسکی صحرانوردی
۲) فرزانه رضاسلطانی، ۱۳۶۴، یکی از اعضای تیم ملی اسکی صحرانوردی ایران در بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۱۴ روسیه بوده است.
شنا
۱) شیرین گرامی، ۱۳۵۸، نخستین زن ورزشکار ایرانی در رشته سه‌گانه است که پس از به دست آوردن مجوز حضور در مسابقات بین‌المللی اتحادیه بین‌المللی ورزش سه‌گانه، در سال ۱۳۹۲ در مسابقات جهانی لندن (۲۰۱۳) شرکت کرد. او همچنین برای نخستین‌بار به عنوان یک بانوی ایرانی با حجاب اسلامی کامل در مسابقات (سه‌گانه استقامتی شنا، دوچرخه‌سواری و دو) در هاوایی آمریکا شرکت کرد.
تنیس روی میز
۱) ندا شهسواری، ۱۳۶۵، بازیکن تنیس روی میز است که دو دوره سابقه حضور در المپیک را دارد. او اولین زن ایرانی است که در رشته تنیس روی میز در المپیک لندن حضور پیدا کرده است.
هاکی
۱) مارال راسخی، ۱۳۶۵، در سال ۲۰۱۶ موفق به کسب مدال برنز تیمی در رقابت‌های آسیایی هاکی در چین شد. در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ برای تیم اسکیت هنگ‌کنگ دراگون در جام آزاد باشگاه‌های جهان بازی کرد و موفق به کسب یک مدال طلای تیمی شد.
دوومیدانی
۱) پریسا بهزادی، او نخستین دختر اعزامی ایران به مسابقات برون‌مرزی آسیایی و قهرمانی آسیا است. از سال ۷۷ تا ۸۴ عضو تیم ملی دوومیدانی ایران بوده و حدود ۹ سال نفر اول دوومیدانی ایران در ماده پرتاب وزنه بوده است.
۲) سپیده توکلی‌نیک، ۱۳۶۷، ورزشکار دوومیدانی و رکورددار رشته‌های هفت‌گانه، پنج‌گانه و پرش ارتفاع ایران است. او یک طلا، ۲ نقره و یک برنز را به نمایندگی از ایران کسب کرده است.
۳) مریم طوسی، ۱۳۶۶، وی در رقابت‌های جایزه بزرگ آسیا در تایلند به مدال طلای ماده ۴۰۰ متر دست یافت. او ۴ طلا، یک نقره و ۲ برنز را به گردن آویخته است. طوسی در رقابت‌های کشورهای اسلامی ۲۰۱۳ اندونزی توانست در مسابقات ۱۰۰ متر و ۲۰۰ متر صاحب دو مدال طلا شود و رکورد ایران در این رشته را نیز ارتقاء دهد.
۴) فرزانه فصیحی، ۱۳۷۱، رکورددار دوی ۶۰ متر زنان ایران است و به «دختر باد» مشهور است. فرزانه یک طلا، ۲ نقره و یک برنز را در مسابقات همبستگی اسلامی داخل سالن آسیا کسب کرده است.
تیراندازی با کمان
۱) زهرا دهقان ابنوی، ۱۳۶۶، او به عنوان نماینده ایران در رقابت‌های تیراندازی المپیک لندن حضور داشت و یک مدال نقره قهرمانی آسیا کسب کرده است.
۲) زهرا نعمتی، ۱۳۶۴، نخستین زن در تاریخ ورزش ایران است که موفق به کسب مدال طلا در سه پارالمپیک پیاپی لندن ٢٠١٢، ریو ٢٠١۶ و توکیو ٢٠٢٠ در تیراندازی با کمان شده است. اکنون او یکی از پُر افتخارترین ورزشکاران دارای معلولیت ایران است که ۳ طلا، یک نقره و یک برنز به دست آورده است.
۳) ملیکا عبدالکریمی، ۱۳۷۳، تیرانداز و برنده مدال طلای مسابقات کشوری تیراندازی با کمان در رده‌های نوجوانان و جوانان است. او در مسابقات جهانی چین نیز با امتیاز ۶۳۲ موفق به شکستن رکورد رشته ریکرو شد.
پرتاب وزنه
۱) لیلا رجبی، ۱۳۶۱، تاتیانا ایلیوشچانکای متولد کشور بلاروس است که در رشته ورزشی پرتاب وزنه فعالیت دارد. تاتیانا پس از دریافت تابعیت ایرانی و گرایش به دین اسلام، با نام "لیلا رجبی" در بوشهر زندگی می‌کرد. او ۳ طلا، ۲ نقره و ۳ برنز را برای ایران کسب کرده است و از زمان حضورش در ایران رکورد پرتاب وزنه ایران را بهبود داده است.
تکواندو
۱) اکرم خدابنده، ۱۳۷۰، کاپیتان تیم ملی تکواندوی زنان ایران بود. خدابنده مفتخر به دریافت ۳ طلا، ۳ نقره و یک برنز شده است.
۲) بهاره قادریان، ۱۳۷۱، از افتخارات وی می‌توان به مدال برنز پومسه انفرادی در مسابقات جهانی تکواندو ۲۰۱۰، مدال طلای پومسه تیمی در مسابقات جهانی تکواندو ۲۰۱۲ کلمبیا و مدال طلای پومسه تیمی در بازی‌های همبستگی کشورهای اسلامی ۲۰۱۳ اندونزی اشاره کرد.
۳) راحله آسمانی، ۱۳۶۸، تکواندوکار زن ایرانی - بلژیکی است؛ او ۲ طلا، ۲ نقره و ۱ برنز را به نمایندگی از ایران دریافت کرده است.
۴) سارا خوش‌جمال فکری، ۱۳۶۷، نخستین تکواندوکار زن ایرانی بود که در المپیک تابستانی پکن مسابقه داد. پیش از المپیک مجله تایم وی را یکی از ۱۰۰ ورزشکار تماشایی المپیک معرفی کرد. سارا در بازی‌های آسیایی گوانگژو، نشان برنز را به دست آورد.
۵) سوسن حاجی‌پور، ۱۳۶۹، در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰ گوانگژو و بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴ اینچئون موفق به کسب نشان برنز تکواندو شد. او با کسب مدال طلای وزن سوم مسابقات گزینشی المپیک در تایلند، جواز حضور در رقابت‌های المپیک لندن را نیز کسب کرد.
۶) کیمیا علیزاده زنوزی، ۱۳۷۷، او در بازی‌های المپیک ریو ۲۰۱۶ برنده مدال برنز شد و نخستین، جوان‌ترین و تنها زن ایرانی است که تا سال ۲۰۱۶ در تاریخ ورزش ایران در بازی‌های المپیک، برنده مدال شده‌است. او ۳ طلا، یک نقره و ۳ برنز را به نمایندگی از ایران به گردن آویخت.
۷) ناهید کیانی، ۱۳۷۷، تکواندوکار ایرانی است که تا به‌حال ۵ طلا، یک نقره و ۴ برنز دریافت کرده است. او در مسابقات قهرمانی تکواندو جهان ۲۰۲۳، اولین نشان طلای جهانی در تاریخ تکواندوی زنان جمهوری اسلامی را به گردن آویخت.
قایقرانی
۱) آرزو حکیمی‌مقدم، ۱۳۷۴، با ۱۷ سال سن جوان‌ترین ورزشکار ایرانی در مسابقات المپیک ۲۰۱۲ لندن و نخستین بانوی قایقران ایرانی (در رشته کایاک) در المپیک بود. او برنز اینچئون ۲۰۱۴ و یک طلا، یک نقره و ۲ برنز قهرمانی کانوئینگ آسیا را در کارنامه خود دارد.
۲) آرزو معتمدی، ۱۳۶۸، نخستین دختر قایقرانی است که در سال ۲۰۱۱ توانست سهمیه المپیک لندن را به دست آورد.
۳) حمیرا برزگر، ۱۳۷۰، قایقران روئینگی است که توانست در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴ به میزبانی کره جنوبی در اینچئون به جایگاه سوم و نشان برنز بازی‌ها دست یابد. او یک مدال برنز هم در گوانگژو ۲۰۱۰ به گردن آویخت.
۴) سولماز عباسی‌آزاد، ۱۳۶۲، قایقران روئینگ و مربی تیم ملی ایران بوده است که توانست مدال برنز بازی‌های آسیایی گوانگژو را نصیب خود کند. او یک نقره و دو برنز دیگر نیز دارد.
۵) فرحناز امیرشقاقی، عضو تیم ملی قایقرانی زنان ایران در دوره‌های هفتم الی نهم مسابقات قهرمانی آسیا بود. ۲ مدال طلا، ۲ نقره و ۳ برنز را در مسابقات آسیایی در کارنامه خود دارد.
۶) مهسا جاور، ۱۳۷۳، قایقران روئینگی است که تنها سهمیه قایقرانی روئینگ ایران در المپیک ریو را کسب کرد و ۲ نقره و یک برنز را به دست آورده است.
۷) نازنین ملایی، ۱۳۷۰، قایقران روئینگی است که توانسته ۳ مدال طلا، ۳ نقره و ۳ برنز را به نمایندگی از ایران از آن خود کند.
۸) هدیه کاظمی، ۱۳۷۳، نخستین مدال‌آور تاریخ قایقرانی آب‌های آرام بانوان ایران در آسیا در ماده کایاک ۵۰۰ متر بود که در مسابقات قهرمانی آسیا ۲۰۱۳ در ازبکستان مدال نقره را کسب کرد.
۹) هُما حسینی، ۱۳۶۷، قایقران ایرانی است که پرچمدار کاروان ورزشی ایران در المپیک پکن بود.
فوتسال
۱) سارا شیربیگی، ۱۳۷۰، او با زدن ۹ گل به عنوان خانم‌گل مسابقات قهرمانی فوتسال زنان آسیا در سال ۲۰۱۸ دست یافت. همچنین به عنوان یکی از ۱۰ نامزد نهایی کسب عنوان برترین فوتسالیست زن جهان در سال ۲۰۱۹ میلادی انتخاب شد.
۲) فرشته کریمی، ۱۳۶۷، او جزو ۱۰ بازیکن برتر فوتسال زنان جهان در سال ۲۰۱۳، به انتخاب سایت فوتسال پلنت است. وی در مسابقات قهرمانی ملت‌های آسیا در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۸ به عنوان بهترین بازیکن رقابت‌ها انتخاب شده است.
۳) نیلوفر اردلان، ۱۳۶۴، بازیکن فوتبال و فوتسال است که تجربه بازی و کاپیتانی در تیم ملی فوتبال و فوتسال زنان ایران را دارد. در سال ۱۳۹۶ تصمیم گرفت از دنیای فوتبال و فوتسال به عنوان بازیکن خداحافظی کند و رسماً وارد عرصه مربیگری شد.
کوهنوردی
۱) لیلا اسفندیاری کجوری‌راد، ۱۳۴۹، کوهنورد ایرانی بود. وی در کوه گاشربروم ۲ سقوط کرد و جان خود را از دست داد. او صعود و پیمایش به ده‌ها قله، یخچال و غار را در کارنامه خود دارد.
شطرنج
۱) آتوسا پورکاشیان، ۱۳۶۷، شطرنج‌بازی است که درجه استادبزرگ زنان را در اختیار دارد و فاتح شش دوره مسابقات قهرمانی شطرنج زنان ایران شده است. او دو مدال برنز بازی‌های آسیایی را کسب کرده است.
۲) سارا سادات خادم‌الشریعه، ۱۳۷۵، استاد بین‌المللی و نخستین شطرنج‌باز زن ایرانی است که علاوه‌بر کسب درجه استادبزرگ زنان در سن ۱۸ سالگی، در هشتاد و چهارمین کنگره شطرنج جهان توانست عنوان استاد بین‌المللی شطرنج را به دست آورد؛ عنوانی که پیش از آن، تنها توسط شطرنج‌بازان مرد ایران کسب شده بود.
۳) شادی پریدر، ۱۳۶۵، نخستین شطرنج‌باز ایرانی است که درجه استادبزرگ زنان را (در سال ۲۰۰۴) به دست آورده و به عنوان نایب‌رئیس «فدراسیون شطرنج بانوان» فعالیت کرده است. او ۴ بار قهرمان شطرنج زنان ایران شده و ۲ مدال برنز و یک مدال نقره بازی‌های آسیایی را در کارنامه دارد.
۴) شایسته قادرپور، ۱۳۶۳، شطرنج‌باز ایرانی با درجه استاد بین‌المللی زنان است. در سپتامبر ۲۰۱۱ به ریتینگ ۲۲۵۲ دست یافت که او را در رده سوم زنان ایرانی قرار داد.
۵) غزل حکیمی‌فرد، ۱۳۷۳، دارای عنوان استادبزرگ زنان شطرنج است. در آخرین رنکینگ جهانی در ماه مه ۲۰۲۰، با ریتینگ ۲۲۶۵ در رده پنجاه‌وچهارم شطرنج‌بازان ایران قرار داشت.
۶) میترا حجازی‌پور، ۱۳۷۱، شطرنج‌باز ایرانی است که درجه استادبزرگ زنان را در سال ۲۰۱۵ به دست آورده است. وی در سال ۱۳۹۱ قهرمان شطرنج زنان ایران شد. او موفق به کسب یک نقره در بازی‌های آسیایی شده است
سنگ‌نوردی
۱) فرناز اسماعیل‌زاده، ۱۳۶۷، قهرمان آسیا و دارنده رکورد سنگ‌نوردی سرعت زنان ایران با ثبت زمان ۹ ثانیه است. اسماعیل‌زاده ۲ طلا، ۴ نقره و ۴ برنز را در مسابقات قهرمانی آسیا و سنگ‌نوردی‌های کانادا و مسترکاپ کسب کرده است.
۲) الناز رکابی، ۱۳۶۸، سنگ‌نوردی است که موفق به دریافت ۳ برنز و یک نقره در قهرمانی‌های جهان و آسیا شده است.
تنیس
۱) یاسمین سعادت، اولین تنیسوری است که با حجاب اسلامی در رقابت‌های بین‌المللی برای تیم ملی ایران به میدان رفت.
۲) ارغوان رضایی، ۱۳۶۵، مشهور به ملکه تنیس ایران است. او با تیم ملی ایران در بازی‌های اسلامی بانوان ۲۰۰۱ و ۲۰۰۵ مدال طلا را کسب کرده است.
کاراته
۱) حمیده عباسعلی، ۱۳۶۸، عضو و کاپیتان تیم ملی کاراته جمهوری اسلامی ایران است. او موفق به دریافت ۲۱ مدال طلا، ۸ نقره و ۱۳ برنز شده است.
۲) سمانه خوش‌قدم، ۱۳۶۲، کاراته‌کار و مربی که ۲ طلا، یک نقره و ۲ برنز به نمایندگی از ایران کسب کرده است.
۳) ملیکا احدی، ۱۳۷۷، وی ۷ مدال طلا در تورنمنت‌های بین‌المللی، مدال برنز مسابقات نوجوانان قهرمانی آسیا در سال ۲۰۱۲، مدال نقره همان مسابقات در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ و مدال برنز امید مسابقات قهرمانی آسیا در سال ۲۰۱۵ را در کارنامه خود دارد و در سال ۲۰۱۹ قهرمان جهان شد.
والیبال
۱) زینب گیوه، ۱۳۶۲، او اولین زن ایرانی است که همزمان با مائده برهانی عنوان لژیونر والیبال زنان را دریافت کرده و مفتخر به دریافت عنوان بازیکن اخلاق ایران در سال ۱۳۹۲ شده است.
۲) مائده برهانی، ۱۳۶۷، وی همزمان با زینب گیوه مفتخر به عنوان اولین لژیونر تاریخ والیبال زنان است. او والیبال را از سال ۱۳۸۴ در سن هفده‌سالگی آغاز کرد اما استعداد و توانایی‌اش باعث شد تا دو سال بعد به تیم ملی والیبال دعوت شود.
۳) نگار کیانی، ۱۳۷۱، او به همراه تیم ملی بانوان ایران در مسابقات والیبال مقدماتی قهرمانی جهان در مالدیو عنوان بهترین «لیبرو» یا بازیکن آزاد این مسابقات را کسب کرد.
اتومبیلرانی
۱) زهره وطن‌خواه، ۱۳۵۶، دومین بانوی راننده مسابقات رالی است. وی در سال ۸۲ به عنوان تنها زن حاضر در مسابقات کارتینگ به مقام چهارم و در مسابقات رالی به قهرمانی دست یافت. او در سال ۲۰۰۸ به عنوان اولین بانوی تاریخ اتومبیلرانی ایران به همراه افسانه احمدی (به عنوان نقشه‌خوان) راهی مسابقات جهانی رالی «WRC» شد و توانست در کلاس «A۷» مقام چهارم را کسب کند. او توانسته ۵ بار مقام اول و یک‌بار مقام دومی مسابقات سرعت در کلاس «۱۴۰۰GT» را به دست آورد.
با توجه به مطالب فوق، در طی زمان اثبات شد که استعداد بانوان در ورزش لزوما کمتر از مردان نیست و شرایط حضور زنان در مسابقات قهرمانی طی دهه‌های اخیر در کشورمان مانند سایر ملت‌ها فراهم شد، به نحوی که بانوان ایرانی با حمایت‌های دولتی در سکوهای جهانی ایستاده و حتی در جایگاه مدیریتی ورزش جمهوری اسلامی ایران مسئولیت گرفته‌اند. بنابراین کشورمان نسبت به دوران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی توسعه چشمگیری در این زمینه داشته و اکنون دارای ده‌ها هزار داور و مربی زن است که مایه افتخار ملی محسوب می‌شوند.
