کارخانه پولسازی حق پخش تلویزیونی پرسپولیس و استقلال !

روز یک‌شنبه بود که سران باشگاه بارسلونا خبر رسمی خرید فیلیپه کوتینیو را با قیمت 160 میلیون یورو اعلام کردند و بدین ترتیب کوتینیو گران‌ترین بازیکن تاریخ فوتبال اسپانیا لقب گرفت. بزرگترین افتخار این بازیکن 25 ساله، قرار گرفتن در لیست 30 نامزد نهایی توپ طلای سال 2017 بوده که در آخرین جایگاه (سی‌ام) این لیست قرار گرفت و هیچ رأیی هم کسب نکرد و در حقیقت شهرت و عملکرد او فاصله زیادی با قیمتی که برای خریدش پرداخت شده، دارد.

در این میان، 6 تا از 10 نقل و انتقال گران تاریخ دنیای فوتبال در دو ساله اخیر اتفاق افتاده و در شرایطی که همیشه بازار زمستانی کم‌رونق‌تر از بازار تابستانی بوده، گویا امسال اوضاع متفاوت است و با گذشت 10 روز از شروع این بازار، سه انتقال بزرگ صورت گرفته: کوتینیو، فان دایک و دیگو کاستا. فاکتورهای برجسته اقتصادی این روزهای فوتبال جهان را می‌توان به این دو دسته تقسیم کرد: رشد چشمگیر پرداخت حق پخش تلویزیونی و ورود سرمایه‌های نجومی به دنیای فوتبال که این سرمایه‌ها از خود صنعت فوتبال به دست نیامده‌اند.

در سال 1990، فوتبال اسپانیا، اولین قرارداد فروش حق پخش تصاویر تلویزیونی را به امضا رساند و شبکه‌های آئتونومیکا و کانال +، با پرداخت 325 میلیون یورو برای هشت سال این حق پخش را در اختیار گرفتند. حالا رقم سالانه 40 میلیون یوروی آن دوره، به مبلغ سالانه 1700 میلیون یورو رسیده که تقریباً 42 برابر شده و وابستگی برخی باشگاه‌ها به خصوص باشگاه‌های متوسط و ضعیف به این رقم، بیش از حد است. در حالی که این رقم برای باشگاهی مثل رئال‌مادرید، معادل20 درصد بودجه باشگاه است اما برای ایبار این مبلغ 90 درصد بودجه باشگاه به حساب می‌‌آید و این اتفاق در لیگ‌های مختلف اروپایی به چشم می‌خورد. در سال 1992، حق پخش بازی‌های لیگ برتر در ازای سالی 51 میلیون یورو به فروش رسید و این رقم در سال جاری 2300 میلیون یورو (دو میلیارد و سیصد میلیون) است یعنی 44 برابر آن زمان.

اما حالا فقط بحث حق پخش تلویزیونی مطرح نیست. در سال 2003، رومن آبراموویچ، سرمایه‌دار متمول روسی با اتکا به درآمدش از صنایع نفت، فولاد و هوافضا، با سرمایه‌ای در حدود 5300 میلیون دلار، باشگاه چلسی را خریداری کرد‌‌؛ باشگاهی که تا آن زمان چندان پرآوازه نبود و فقط یک قهرمانی در لیگ انگلیس کسب کرده بود اما از آن هنگام به بعد و با سرمایه‌گذاری 1/678 میلیون یورویی آبراموویچ برای خرید بازیکن، این تیم 5 بار قهرمان لیگ برتر شده و یک قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا و سه قهرمانی در اف.‌ای کاپ (جام‌حذفی انگلیس) کسب کرده.

تدریجاً فوتبال تبدیل به سلاح ایده‌آل و قدرتمندی برای مارکتینگ مالکان باشگاه‌ها شد. در سال 2005 یک سرمایه‌گذار آمریکایی به نام مالکوم گلیزر 70 درصد سهام منچستریونایتد را خریداری کرد و در سال 2014 بدون آنکه گام به زمین چمن اولدترافورد گذاشته باشد، از دنیا رفت. نارضایتی هواداران از او تا حدی بود که او به تأسیس باشگاهی موازی به نام یونایتد اف‌سی روی آورد که در لیگ‌های محلی به رقابت می‌پرداخت.

منچسترسیتی، دیگر باشگاه شهر منچستر، توسط منصور بن زاید، یکی از شاهزادگان ابوظبی خریداری شد و در همان روزها، آنها روبینیو را با 42 میلیون یورو از رئال‌مادرید خریداری کردند و از آن زمان تا به امروز 1512 میلیون یورو بازیکن خریده‌اند تا به یک قهرمانی در جام‌حذفی انگلیس و دو قهرمانی در لیگ برتر برسند.

در سال 2011، امیر قطر در باشگاه پاری‌سن‌ژرمن سرمایه‌گذاری کرد. او در فصل اول خریداری باشگاه، 107 میلیون یورو برای خرید بازیکنان پرداخت‌‌؛ رقمی برابر با هزینه پی‌اس‌جی در طول هفت سال قبل از آن. آنها تابستان امسال 418 میلیون یورو بازیکن خریدند (با در نظر داشتن قیمت 180 میلیون یورویی‌ امباپه که درژوئن پرداخت خواهد شد). رقمی که تا پیش از این تصورش هم برای پاریسی‌ها یک رؤیا بود. آنها 222 میلیون یورو برای خرید نیمار پرداختند و حالا تأثیر پرداخت این مبلغ در بارسلونا و به تبع آن لیورپول قابل رؤیت است.