بررسی و درمان رتینوپاتی شبکیه‌ی چشم نوزادان نارس

دکترناصر شعیبی اظهار کرد: مرکز  (ROP) بیمارستان خاتم الانبیاء(ص)، مرکز کنترل و درمان رتینوپاتی شبکیه‌ی چشم نوزادان نارس است که در آن وضعیت شبکیه بررسی می شود تا در صورت نیاز به درمان، اقدامات لازم هر چه زودتر آغاز شود. بر همین اساس نوزادانی که در بیمارستان های سطح استان بصورت نارس به دنیا می آیند، مشخصات آنها در سامانه (ROP) ثبت و پس از تعیین وقت معاینه توسط همکاران ما، درصورت مراجعه به موقع درتاریخ پیامک شده اقدامات تشخیصی ودرصورت نیاز  درمانی برای این نوزادان انجام میشود.

مسئول مرکز  (ROP) بیمارستان خاتم الانبیاء(ص) ادامه داد: نکته مهم در خصوص نوزادان ثبت شده در سامانه (ROP)، آن است که بایستی در بازه‌ی زمانی 28 روزهگی تا 1 ماهگی اولین نوبت معاینه شان انجام شود و چنانچه زیر 34 هفته یا زیر 2 کیلو به دنیا آمده باشند، طبق دستورالعمل وزارتخانه لازم است که چشم آنها معاینه شود، همچنین در مورد نوزادانی که در بخش مراقبت های ویژه بستری هستند و اکسیژن یا خون دریافت می کنند، یا تعویض خون میشوند و وضعیت تنفسی خوبی ندارند، به دلیل تاثیر منفی که اکسیژن می تواند بر روی شبکیه چشم نوزاد داشته باشد، لازم است که در  ایام 28 روزهگی تا یک ماهگی نوزاد، تصویربرداری با دستگاه RET CAMتوسط پرستاران رابط ROP که قبلا دراین مرکز آموزش دیده اند انجام می شود وتصاویر بصورت تله مدیسن(پزشکی از راه دور)برای اساتید دراین مرکز ارسال میشود وبصورت مشاوره سیستمی ثبت وبیمارستان مبدا پاسخ را مشاهده میکند تا در صورت نیاز به درمان، اقدامات لازم صورت پذیرد .

دکتر شعیبی در خصوص آغاز فعالیت های بخش (ROP) در بیمارستان فوق تخصصی چشم خاتم الانبیاء (ص) نیز گفت: این بخش در سال 1389 فعالیت خود را شروع کرده و به لطف اساتید و همکاری مسئولان واحد هایNICU در بیمارستان ها و مراکز بهداشت استان اکنون هر نوزاد نارسی که بدنیا می آید، مرکز (ROP) بیمارستان خاتم الانبیاء (ص)، روزانه به اطلاعات این نوزادان که توسط بیمارستان محل تولد نوزاد جهت دریافت نوبت ثبت شده است دسترسی  پیدا می کند و پیگیری ها برای معاینه نوزادان آغاز میشود. حتی در مورد نوزادانی که امکان انتقال آنها به بیمارستان خاتم الانبیاء (ص) وجود ندارد ، در بیمارستان ام البنین (س) دستگاه و نیروهای آموزش دیده ای را داریم که در صورت نیاز، به سایر بیمارستان ها اعزام و پس از عکس برداری، تصاویر را برای ما ارسال می کنند.

وی در خصوص فرایند انجام کارهای تشخیصی و درمانی در این واحد بیمارستانی نیز گفت: خوشبختانه از سال 1400 همه فعالیتهای کاغذی متوقف و تقریبا کل فرایند، به شکل سیستمی و الکترونیکی انجام می شود که به لحاظ سرعت و حفظ کامل داده ها بسیار کمک کننده است. 

دکتر شعیبی در رابطه با اهمیت کار واحد (ROP)در بیمارستان خاتم الانبیاء نیز گفت: در سال 1402 طبق آمارهای بدست آمده ، 9هزار معاینه انجام شده  ( که بطور میانگین برای هر نوزاد دو بار انجام شده ) حدود 5/4 درصد نوزادان تزریق شده اند، یک درصد لیزر و روی هم رفته 5 درصد درمان نیاز داشته اند؛ به عبارت بهتر 5 درصد از نوزادانی که قرار بود نابینا شوند، از نابینایی آنها جلوگیری شده است.

مسئول مرکز  (ROP) بیمارستان خاتم الانبیاء(ص)  در همین ارتباط افزود : گاهی والدین نوزادان از ما می پرسند که چرا باید برای معاینه چشم فرزندمان مراجعه کنیم در حالیکه وضعیت چشمان او سالم به نظر می رسد؟ آنها در واقع ظاهر چشم نوزاد را می بینند و از وضعیت درون چشم؛ اینکه شبکیه در چه وضعیتی است؟ رگ های درون چشم تا چه حد رشد کرده و به چه سمتی می رود و.... مطلع نیستند و در بسیاری موارد یک عکس عروق می تواند بطور کامل طبیعی بودن یا نبودن رگ ها را به ما نشان دهد و از طریق آن پیش بینی کنیم که وضعیت چشم نوزاد به کدام سمت می رود و این موضوع از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، چون برای بسیاری از بیماری های چشم درمان هایی وجود دارد؛ مثلا پیوند قرینه، یا جایگزین کردن لنز و... اما در مورد شبکیه این امکان وجود ندارد و در صورت عدم درمان در زمان مذکور، فرد دچار کم بینی یا نابینایی خواهد شد.واولین زمان معاینه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است .

وی همچنین گفت: در سال گذشته تا سه ماهه اول 1403 حدود  10هزار و 202مورد  مراجعه به مرکز (ROP) بیمارستان خاتم الانبیاء انجام شده که حدود 4 هزار مورد جدیدوبقیه فالوآپ بوده اند  بوده وازاین تعداد مراجعات  178نوزاد  تزریق و 17نوزاد  مورد لیزر قرار گرفته اند (یعنی357 چشم مورد تزریق و 34 چشم مورد لیزر). در همین بازه‌ی زمانی حدود 700 نامه به مراکز بهداشت ارسال کردیم، جهت فراخوان خانواده هایی که برای معاینه نوزاد مراجعه نکرده بودند و خوشبختانه 600 مورد از آنها در نهایت مراجعه کردند و در 100 مورد باقیمانده هم با توجه به جنبه عمومی قضیه و اینکه نوزاد نمی تواند از حق خود دفاع کند، پیگیری های قضایی از سوی دادستانی انجام میشود تا خانواده ملزم به آوردن نوزاد به بیمارستان شود، البته این پیگیری صرفا برای نوزادانی است که وضعیت آنها خطرناک تشخیص داده شده و پیش بینی می شود که منجر به نابینایی طفل گردد. لذا از همه خانواده هایی که نوزادان نارس دارند ونوبت دریافت کرده اند تقاضا داریم که بعد از تولد نوزادشان، در ایام 28روزگی تا یک ماهگی حتما برای معاینه چشم نوزاد مراجعه داشته باشند تا درصورت نیاز، اقدامات درمانی به موقع آغاز شود.