چگونه از بروز نارسایی کلیه جلوگیری کنیم؟

نارسایی کلیه یا بیماری مزمن کلیه (CKD) وضعیتی است که در آن کلیه‌ها به تدریج توانایی خود را در فیلتر کردن مواد زائد و مایعات اضافی از خون از دست می‌دهند. این بیماری می‌تواند بدون علامت پیشرفت کند و در نهایت منجر به مشکلات جدی سلامتی شود. خوشبختانه، با اتخاذ سبک زندگی سالم و رعایت برخی نکات می‌توان از بروز یا پیشرفت نارسایی کلیه جلوگیری کرد.

راه‌های پیشگیری از نارسایی کلیه:

کنترل فشار خون: فشار خون بالا یکی از عوامل اصلی آسیب به کلیه‌ها است. اندازه‌گیری منظم فشار خون و در صورت بالا بودن، درمان آن تحت نظر پزشک، از اهمیت بالایی برخوردار است.

کنترل قند خون: دیابت نیز یکی دیگر از عوامل خطر اصلی بیماری‌های کلیوی است. کنترل دقیق قند خون با رژیم غذایی مناسب، ورزش و داروهای تجویز شده توسط پزشک، می‌تواند از آسیب به کلیه‌ها جلوگیری کند.

رژیم غذایی سالم و متعادل:

کاهش مصرف نمک (سدیم): مصرف زیاد نمک باعث افزایش فشار خون و آسیب به کلیه‌ها می‌شود. از مصرف غذاهای فرآوری شده، فست فودها و غذاهای کنسروی که معمولاً حاوی مقدار زیادی نمک هستند، خودداری کنید.

مصرف متعادل پروتئین: مصرف بیش از حد پروتئین، به خصوص پروتئین حیوانی، می‌تواند به کلیه‌ها فشار وارد کند. مصرف متعادل پروتئین، به ویژه از منابع گیاهی مانند حبوبات، توصیه می‌شود.

کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده: این غذاها علاوه بر نمک زیاد، حاوی مواد افزودنی، چربی‌های ناسالم و قندهای تصفیه شده هستند که برای سلامت کلیه‌ها مضرند.

افزایش مصرف میوه و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر هستند که برای سلامت کلیه‌ها و بدن مفیدند.

نوشیدن آب کافی:

نوشیدن آب کافی به دفع سموم و مواد زائد از خون کمک می‌کند و از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می‌کند.

میزان آب مورد نیاز هر فرد متفاوت است و به عواملی مانند سطح فعالیت، آب و هوا و وضعیت سلامتی بستگی دارد. به طور کلی، نوشیدن ۸ تا ۱۰ لیوان آب در روز توصیه می‌شود.

به رنگ ادرار خود توجه کنید؛ ادرار باید زرد کم‌رنگ باشد. اگر ادرار تیره است، به این معنی است که بدن شما به آب بیشتری نیاز دارد.

فعالیت بدنی منظم:

ورزش منظم به کنترل وزن، فشار خون و قند خون کمک می‌کند که همگی از عوامل خطر بیماری‌های کلیوی هستند.

حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط در بیشتر روزهای هفته توصیه می‌شود.

اجتناب از مصرف خودسرانه داروها:

مصرف خودسرانه و طولانی مدت برخی داروها، به خصوص داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند. قبل از مصرف هر دارویی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل:

سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل به عروق خونی آسیب می‌رساند و می‌تواند عملکرد کلیه‌ها را مختل کند.

حفظ وزن سالم:

چاقی و اضافه وزن خطر ابتلا به دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های کلیوی را افزایش می‌دهند. حفظ وزن سالم با رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم، به سلامت کلیه‌ها کمک می‌کند.

انجام آزمایش‌های منظم:

به خصوص اگر سابقه خانوادگی بیماری کلیوی، فشار خون بالا، دیابت یا چاقی دارید، انجام آزمایش‌های منظم کلیه تحت نظر پزشک توصیه می‌شود. این آزمایش‌ها می‌توانند به تشخیص زودهنگام مشکلات کلیوی و شروع درمان به موقع کمک کنند. آزمایش‌هایی مانند اندازه‌گیری سطح کراتینین خون و آزمایش ادرار می‌توانند عملکرد کلیه‌ها را بررسی کنند.

کنترل عفونت‌ها:

عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری می‌توانند به کلیه‌ها آسیب برسانند. در صورت بروز عفونت، به پزشک مراجعه کنید و درمان مناسب را دریافت کنید.

عوامل خطر بیماری‌های کلیوی:

برخی از عوامل خطر که احتمال ابتلا به بیماری‌های کلیوی را افزایش می‌دهند عبارتند از:

دیابت

فشار خون بالا

سابقه خانوادگی بیماری کلیوی

بیماری‌های قلبی عروقی

چاقی

سیگار کشیدن

سن بالا

مصرف طولانی مدت برخی داروها

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، به خصوص اگر این نشانه‌ها پایدار باشند یا بدتر شوند، حتماً به پزشک مراجعه کنید:

تغییر در میزان ادرار (افزایش یا کاهش)

تغییر رنگ ادرار (ادرار تیره، خونی یا کف‌آلود)

سوزش یا درد هنگام ادرار کردن

تورم پاها، مچ پا یا صورت

خستگی غیرمعمول

کمردرد

حالت تهوع و استفراغ

منابع:

چگونه از کلیه‌ها محافظت کنیم؟ علائم اختلالات کلیوی را بشناسید - داروسازی دکتر عبیدی

سلامت کلیه ها و نکات مهمی که باید در مورد آن بدانیم

راه های حفظ سلامت کلیه و جلوگیری از بیماری های کلیوی - آب معدنی کرست

هشت قانون طلایی برای محافظت از سلامت کلیه ها - دکتر نادیا عدنانی - متخصص داخلی

۵ راه سالم نگه داشتن کلیه | سازمان تدارکات پزشکی جمعیت هلال احمر

چگونه از بروز نارسایی کلیه جلوگیری کنیم؟ | پذیرش۲۴

این اطلاعات صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی حرفه‌ای در نظر گرفته شود. همیشه برای تشخیص و درمان هرگونه مشکل پزشکی با پزشک خود مشورت کنید.