واکسن زونا از زوال عقل در سالمندان جلوگیری میکند؟

در پژوهشی جدید که در ایالات متحده انجام شده، رابطه‌ای میان دریافت واکسن زونا و کاهش احتمال بروز زوال عقل در افراد سالمند مشاهده شده است.

در این مطالعه، محققان دانشگاه استنفورد در ایالت کالیفرنیا، سوابق پزشکی حدود دویست و هشتاد هزار فرد سالمند را که بین سنین هفتاد و یک تا هشتاد و هشت سال بودند، مورد بررسی قرار دادند. هیچ‌یک از این افراد پیش‌تر به زوال عقل مبتلا نشده بودند. یافته‌های این تحقیق نشان داد که احتمال ابتلا به زوال عقل در افرادی که واکسن زونا را دریافت کرده بودند، حدود بیست درصد کمتر از سایرین بود.

این داده‌ها از طریق پایگاه‌های سلامت الکترونیکی گردآوری و تحلیل شده‌اند و نتایج آن در مجله معتبر Nature منتشر شده است. نکته جالب توجه این است که اثر محافظتی این واکسن، در زنان بیشتر از مردان دیده شده است.

نظر کارشناسان درباره یافته‌ های جدید

تفسیر این یافته‌ها توسط متخصصان نشان می‌دهد که اگرچه واکسن زونا برای پیشگیری از یک بیماری ویروسی طراحی شده، اما می‌تواند تأثیرات مثبتی بر عملکرد مغز نیز داشته باشد.

پل هریسون، محقق برجسته از دانشگاه آکسفورد، در گفت‌وگویی با روزنامه نیویورک تایمز اعلام کرد: «اگر بتوان با تزریق یک واکسن، خطر ابتلا به زوال عقل را حتی بیست درصد کاهش داد، این پیشرفتی بسیار مهم در حوزه سلامت عمومی خواهد بود، زیرا در حال حاضر راهکار موثری برای کند کردن روند آغاز این بیماری وجود ندارد.»

این یافته‌ها در صورت تایید در مطالعات آینده، می‌توانند موجب تغییر سیاست‌های بهداشتی در بسیاری از کشورها شوند.

واکسن زونا چیست و چگونه عمل میکند؟

واکسن زونا با نام تجاری زوستاواکس یا شینگریکس، برای پیشگیری از عفونت ویروسی زونا طراحی شده است. این ویروس از نوع ویروس واریسلا-زوستر است که همان عاملی است که در دوران کودکی باعث آبله مرغان می‌شود.

پس از بهبود از آبله مرغان، ویروس در بدن به حالت غیرفعال باقی می‌ماند و ممکن است در دوران سالمندی دوباره فعال شده و بیماری زونا را ایجاد کند. این بیماری اغلب با درد، تاول‌های پوستی، و خستگی شدید همراه است. واکسن زونا به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا با فعال شدن دوباره ویروس مقابله کند و جلوی بروز علائم بیماری را بگیرد.

بیماری زونا چه علائمی دارد؟

زونا یک بیماری پوستی ویروسی است که عمدتاً در افراد بالای پنجاه سال بروز می‌کند. علائم این بیماری می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و معمولاً به شکل موضعی در بدن ظاهر می‌شود.

برخی از علائم رایج بیماری زونا عبارتند از:

ایجاد بثورات پوستی دردناک و تاولی که معمولاً در یک طرف بدن یا صورت بروز می‌کنند

احساس سوزش، گزگز یا درد قبل از بروز ضایعه پوستی

تب و سردرد خفیف یا شدید

خستگی و بی‌حالی عمومی

در برخی موارد، پس از بهبود بثورات، فرد دچار درد عصبی مداوم می‌شود که به آن نورالژی پس از هرپس (Postherpetic Neuralgia) گفته می‌شود. این درد ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها باقی بماند.

آیا واکسیناسیون عمومی سالمندان منطقی است؟

با توجه به نتایج این مطالعه و افزایش سن متوسط جمعیت در بسیاری از کشورها، برخی از متخصصان پیشنهاد داده‌اند که واکسن زونا می‌تواند به عنوان بخشی از برنامه‌های واکسیناسیون سراسری سالمندان در نظر گرفته شود.

البته باید توجه داشت که واکسن زونا برای همه افراد مناسب نیست و بهتر است پیش از تزریق با پزشک مشورت شود. برخی افراد ممکن است به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای، ضعف سیستم ایمنی یا مصرف داروهای خاص، واجد شرایط دریافت واکسن نباشند.

جمع‌ بندی

یافته‌ های جدید نشان می‌دهند که واکسن زونا می‌تواند علاوه بر جلوگیری از بیماری‌های ویروسی، در کاهش خطر بروز زوال عقل نیز نقش داشته باشد. اگرچه این ارتباط هنوز به صورت قطعی اثبات نشده، اما می‌تواند سرنخی مهم برای پژوهش‌های آینده و بهبود برنامه‌های سلامت عمومی باشد.

با توجه به اینکه هنوز درمان مؤثری برای زوال عقل وجود ندارد، پیشگیری از آن از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر این واکسن بتواند حتی درصد کمی از بروز این بیماری را کاهش دهد، می‌تواند تأثیر چشمگیری بر کیفیت زندگی سالمندان داشته باشد. از این رو، بررسی‌های بیشتر و جامع‌تر در این زمینه ضرورت دارد.