لنزهایی که همراه با ایدز اجاره داده می‌شوند

ارائه لنزهای اجاره‌ای معضلی است که در برخی مکان‌ها مانند آرایشگاه‌ها رواج دارد، غافل از این که مصرف این لنزها می‌تواند ابتلا به بیماری‌های عفونی و خطرناک مانند ایدز و هپاتیت را در پی داشته باشد

علاوه بر فروش غیرقانونی و خرید بدون تجویز لنزهای طبی (نامرئی) و لنزهای رنگی از مراکز غیرمجاز مانند عینک فروشی‌ها و فروشگاه‌های لوازم آرایشی، اجاره دادن لنزها در مراکزی مانند آرایشگاه ها به ویژه آرایشگاه‌های زنانه و همچنین ارائه لنزهایی به عنوان تستر در برخی مراکز غیرمجاز فروش لنز، رواج دارد

مصرف غیربهداشتی لنزها به گفته پزشکان، سبب بروز بیماری‌های عفونی مانند آبسه قرنیه و حتی بیماری‌های ویروسی خطرناکی مانند ایدز و هپاتیت می‌شود.

چشم پزشکان و اپتومتریست ها به عنوان متولیان قانونی این حوزه می‌گویند که بخش زیادی از موارد تجویز لنزهای نامرئی و طبی، در اختیار افرادی است که اطلاعات تخصصی و پزشکی در این خصوص ندارند و تنها برای منافع سودجویانه اقدام به این کار می کنند.

گاهی نیز دیده می‌شود که انواع لنز حتی لنزهای طبی به صورت اینترنتی به فروش می‌رسند، درحالی که لنزها همچون عینک باید توسط متخصصان مربوطه تعیین نمره و با مشخصات فیزیکی چشم همچون اندازه کره چشم مطابقت داده شود.

** لزوم استفاده از لنز با تجویز چشم پزشک یا اپتومتریست

دکتر علی اکبر شفیعی عضو هیات مدیره انجمن علمی اپتومتری ایران و کارشناس ارشد بینایی سنجی گفت: افرادی که تمایل به استفاده از لنزهای نامرئی یا رنگی دارند، باید به چشم پزشک یا اپتومتریست مراجعه کنند تا ابتدا وضعیت سلامت چشم آنها از نظر بیماری‌های مختلف بررسی شود، سپس شعاع انحنا، قطر و میزان اشک چشم که در هر فرد مشخصات خاص خود را دارد، تعیین و پس از آن، لنز مطابق با مشخصات چشم متقاضی تجویز شود.

شفیعی اظهار کرد: لنزهای نامرئی و رنگی چهار مشخصه دارند که روی بسته بندی آنها باید درج شده باشد؛ این مشخصات شامل تاریخ مصرف، قدرت یا نمره (برای لنزهای طبی)، شعاع انحنا و قطر هستند که در افراد مختلف با توجه به اندازه کره چشم آنها متفاوت است.

وی گفت: در مواردی دیده شده که افراد بدون بررسی و تجویز پزشکی اقدام به تهیه لنز کرده و با عارضه به پزشک مراجعه کرده‌اند، که در بررسی‌ها مشخص می‌شود لنز برای چشم او تنگ است و باعث فشار به چشم شده و یا به حدی گشاد است که از چشم می‌افتد و همین موارد باعث ایجاد خراش روی سطح چشم می‌شود.

شفیعی همچنین تاکید کرد که میزان اشک چشم برخی افراد کم است و این افراد نباید از لنز استفاده کنند، اما اگر نمره چشم آنها بالا است و به دلایل ظاهری خواهان استفاده از لنز هستند، باید موارد خاصی مانند استفاده از اشک مصنوعی و کم کردن ساعات استفاده از لنز را رعایت کنند.

وی اظهار کرد: تجویز و استفاده از لنز مساله‌ای بسیار پیچیده و حساس است اما برخی افراد که از مکانیزم و آناتومی قرنیه چشم اطلاعی ندارند، از خلاء نظارتی در این زمینه استفاده کرده و به راحتی اقدام به فروش غیرقانونی لنز می‌کنند.

شفیعی ادامه داد: چشم پزشکان و اپتومتریست‌ها در مطب‌های خود لنز را فیت یعنی قالب‌گیری می‌کنند و در مقابل بروز هر نوع مشکلی برای استفاده کننده، مسئولیت می پذیرند اما یک عینک ساز که حتی پروانه وزارت بهداشت را ندارد، بدون این که کوچکترین دستگاه‌های لازم مانند بیومیکروسکوپ و کراتومتر را داشته باشد که بتواند نمره چشم را تعیین یا میزان قوس آن را اندازه گیری کند، اقدام به فروش لنز می‌کند.

وی یادآور شد: مراکز فروش لوازم آرایشی، آرایشگاه‌ها، عینک سازی‌ها و عینک فروشی‌ها، طبق قانون اجازه فروش و ارائه لنز را ندارند و اگر مشکل یا بیماری برای فرد ایجاد شود، مسئولیت آن را نمی‌پذیرند.

شفیعی گفت: هیچ نظارتی روی این مراکز نیست و افراد سودجویی در این صنف هستند که از کمبود نظارت ها در راستای منافع مالی خود سوء استفاده کرده و اقدام به فروش لنز می‌کنند. این درحالی است که اگر نظارت دقیقی در این زمینه صورت گیرد، می‌توان از بروز بسیاری از عوارض و بیماری‌ها پیشگیری کرد.

وی اظهار کرد: حتی در برخی موارد دیده شده است که لنزهای روزانه به اسم لنزهای هفتگی و یا لنزهای ماهیانه به عنوان لنزهای شش ماهه به فروش می‌رسند؛ در واقع از بی اطلاعی مردم در راستای منافع شخصی بهره برداری می‌شود.

مکان‌های مجاز و معتبر پزشکی برای تهیه لنز

عضو هیات مدیره انجمن علمی اپتومتری ایران به عموم مردم توصیه کرد که برای تهیه لنز متناسب با شرایط فیزیکی چشم و میزان بینایی خود باید به اپتومتریست‌ها یا چشم پزشکان مراجعه کنند که مجوز بررسی فیزیک چشم، میزان بینایی و تجویز لنز را دارند؛ در غیر این صورت به هر جای دیگری که مراجعه کنند، به سلامت خود لطمه وارد کرده‌اند.

شفیعی اظهار کرد: بررسی فیزیک و آناتومی چشم یک دانش است که براساس آن عینک یا لنز تجویز می شود اما برخی افراد تصور می کنند لنز مانند لباس است که آن را تنها بر اساس ظاهر و قیمتش خریداری کنند؛ در هیچ جای دنیا اینطور نیست و مسئولیت بروز هر عارضه‌ای برای چشم مصرف کننده یا برعهده تجویزکننده است که تجویز اشتباه داشته و یا برعهده مصرف کننده است که با خودتجویزی و بدون نظر پزشک، لنز را تهیه و استفاده می کند.

وی ادامه داد: در برخی موارد دیده می شود که مراکز غیرمجاز و برخی عینک فروشی‌ها لنز تاریخ گذشته را باز کرده و به بهانه فیت کردن آن روی چشم متقاضی، جلد آن را دور انداخته‌اند؛ به این ترتیب از غفلت خریدار سوءاستفاده کرده و او را در معرض انواع عوارض قرار می‌دهند.

ابتلا به ایدز و هپاتیت در اثر استفاده از لنزهای اجاره‌ای و تستر

شفیعی در مورد لنزهایی که به عنوان تستر لنزهای رنگی در برخی مراکز در اختیار متقاضیان قرار داده می شود تا رنگ مورد نظر خود را انتخاب کنند، گفت: استفاده از این لنزها سبب بروز مشکلات و بیماری‌های عفونی و ویروسی برای افراد می‌شود که از جمله آن می‌توان حتی به بیماری‌های خطرناکی مانند ایدز و هپاتیت اشاره کرد.

وی با بیان این که اشک چشم نوعی راه انتقال بیماری به ویژه بیماری‌های عفونی به شمار می‌رود، تصریح کرد: اما امکان انتقال ایدز از طریق اشک چشم هنوز ثابت نشده و تحقیقاتی در این زمینه در حال انجام است؛ به طور کلی صرف نظر از اشک، می‌توان به خراش و زخم روی سطح چشم اشاره کرد که گاه دیده نمی شود ولی می‌تواند سبب انتقال ویروس ایدز از فردی به فرد دیگر شود.

انواع لنز از نظر مدت مجاز برای مصرف

کارشناس ارشد بینایی سنجی در خصوص انواع لنز توضیح داد: لنزهای نامرئی و رنگی در کشورهای اروپایی یک روزه هستند به این صورت که فرد صبح لنز را به چشم می‌زند و شب دور می‌اندازد. اما این نوع لنزها به دلیل این که در کشور ما توجیه اقتصادی ندارند، معمولا وارد کشور نمی‌شوند.

شفیعی اظهار کرد: معمولا از لنزهای یک هفته‌ای، دو هفته‌ای یا ماهانه در ایران استفاده می‌شود ؛ در مورد لنزهای ماهانه گاهی دیده شده که این لنزها به عنوان لنز فصلی و با مدت مصرف سه ماهه به فروش می‌رسند. این درحالی است که لنز فصلی وجود ندارد و حداکثر زمان مصرف لنزها یک ماه است.

وی گفت: همچنین برخی لنزها با عنوان لنزهای سالیانه هستند که داخل شیشه و در موادی خاص نگهداری می‌شوند اما آنها نیز معمولا بعد از ۹ ماه خاصیت اولیه خود را از دست می‌دهند. این لنزها به دلیل ضخامت زیاد، مقاوت زیادی در برابر پارگی دارند و به همین دلیل می‌توان مدت طولانی تری نسبت به لنزهای دیگر از آنها استفاده کرد.

شفیعی در مورد لنزهای سالیانه هم خاطرنشان کرد: این لنزها در کشورهای پیشرفته دیگر استفاده نمی‌شوند زیرا به دلیل ضخامت زیاد، میزان تبادل اکسیژن از طریق آنها نیز کمتر است بنابراین برای سلامت چشم مناسب نیستند؛ اما با لنزهای ماهانه و روزانه می‌توان تضمین کرد که میزان اکسیژنی که به چشم‌ها می‌رسد، بیشتر و امکان بروز عارضه برای قرنیه بسیار کمتر است.

نحوه نگهداری و مدت زمان مجاز استفاده روزانه از لنز

عضو هیات مدیره انجمن علمی اپتومتری ایران اظهار کرد: افراد پیش از استفاده از لنز باید دست‌های خود را با آب گرم و صابون کاملا شست و شو دهند، سپس لنز را از داخل محلول مخصوص آن خارج کنند، با سرم شست و شو در کف دست ماساژ داده و بشویند و در نهایت داخل چشم قرار دهند.

شفیعی تاکید کرد: پس از خارج کردن لنز از داخل چشم نیز باید محلول باقی مانده در ظرف نگهداری لنز دور ریخته شود و محلول تازه (مانند سرم شست و شو) داخل ظرف ریخته و لنز در داخل آن گذاشته شود.

وی گفت: لازم است قبل و بعد از مصرف لنز، صورت و چشم‌ها نیز شست و شو داده شوند تا آلودگی‌های روی سطح پوست به داخل چشم نفوذ نکرده و باعث قرمزی یا عفونت نشوند.

شفیعی در مورد مدت زمان مجاز روزانه برای استفاده از لنز نیز توضیح داد: میان آب و هوای مکان زندگی و میزان مجاز مصرف روزانه لنز ارتباطی دوطرفه وجود دارد؛ افرادی که در آب و هوای مرطوب شمال کشور زندگی می کنند، می‌توانند مدت بیشتری لنز را در چشم خود نگه دارند اما افرادی که در محیط خشک و آلوده زندگی می‌کنند باید مدت کمتری از آن استفاده کنند.

وی اظهار کرد: مدت زمان مجاز مصرف روزانه لنز همچنین به ضخامت آن و اکسیژنی که تبادل می کند، بستگی دارد؛ لنزهای روزانه می‌توانند بیشتر از ۱۸ ساعت روی چشم بمانند اما لنزها با ضخامت زیاد حداکثر می‌توانند هشت ساعت در روز مصرف شوند. به طور کلی بهتر است لنزها مدت کمی در طول روز مورد استفاده قرار گیرند.