دردهایی که در پیری سراغتان می آید

آرتروز

آرتروز، شایع‌ترین علت درد مفصل زانو در میانسالی و سالمندی است. آرتروز زانو معمولاً در افرادی ایجاد می‌شود که به دلایل مختلف به‌طور مکرر مجبور به استفاده از پله یا بالا و پایین رفتن از شیب‌های تند و نشستن و ایستادن‌های مداوم بوده‌اند. غضروف زیر کشکک و غضروف بین استخوان‌های ساق و ران در این افراد به‌تدریج ساییده می‌شود و تحلیل می‌رود.

گاهی آرتروز و تخریب مفاصل زانو به قدری شدید است که فرد به جراحی تعویض مفصل نیاز پیدا می‌کند اما اگر سطوح مفصلی هنوز قابل استفاده باشند می‌توان با تقویت عضلات، فیزیوتراپی و تمرین‌های مختلف، فشار را از روی مفصل برداشت و کارایی آن را افزایش داد. امروزه به دلیل رواج زندگی شهرنشینی و کاهش فعالیت‌های بدنی، آرتروز به درد مشترک افراد جامعه تبدیل شده است.

کم تحرکی باعث ضعف عضلات می‌شود. ضعف عضلات نیز کنترل روی مفاصل را کاهش می‌دهد. افرادی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند یا به‌صورت روزانه تمرینات ساده فیزیوتراپی را انجام می‌دهند، کمتر در میانسالی و سالمندی دچار آسیب‌های غضروف مفصلی و آرتروز زانو می‌شوند.

وراثت هم از دیگر عوامل مهم بروز آرتروز است. گاهی هنگام کوهنوردی افرادی را در ۸۰ سالگی می‌بینیم که بدون مشکل از کوه بالا می‌روند و در مقابل کسانی را می‌بینیم که در ۵۰ سالگی هنگام راه رفتن از پله زانودرد دارند. وقتی متوجه می‌شویم که افراد دیگری هم در خانواده این مشکل را در سنین میانسالی تجربه کرده‌اند، به نقش مهم وراثت در تحلیل زودهنگام غضروف مفصلی و ابتلا به آرتروز پی می‌بریم.

بیماری‌های روماتیسمی

بیماری‌های روماتیسمی از دیگر عوامل شایع دردهای زانو در دوران میانسالی و سالمندی هستند. در این بیماری‌ها، غضروف مفصلی به‌تدریج تحلیل می‌رود و باعث فرسایش بیش از حد مفصل و در نهایت تخریب مفصل می‌شود. گاهی این تخریب به قدری زیاد است که فرد به جراحی تعویض مفصل زانو نیاز پیدا می‌کند اما در موارد خفیف‌تر، تخریب مفصلی فقط باعث محدودیت حرکتی، تورم و درد در مفاصل و کاهش کیفیت زندگی می‌شود.

راهکارهای درمانی

در خط اول درمان این افراد، متخصصان روماتولوژی قرار دارند اما بعد از مراجعه به این متخصصان و مصرف داروهای ضدالتهاب، بیمار می‌تواند به صورت موضعی از درمان‌های فیزیوتراپی، تکنیک‌های دستی و تمرینات سبک برای افزایش دامنه حرکتی مفاصل استفاده کند.

این بیماران نباید به فعالیت‌های فیزیکی و ورزشی شدید بپردازند. آن‌ها باید به جای پله از آسانسور استفاده کنند و در سربالایی یا سرپایینی راه نروند.

همچنین نباید نشستن و ایستادن‌های طولانی مدت داشته باشند و از توالت ایرانی استفاده کنند.

علاوه بر این‌ها باید از نشستن روی زمین، نشستن در حالت دوزانو یا چهارزانو و راه رفتن روی سطوح ناهموار خودداری کنند.

کیست پشت زانو

یکی دیگر از عوامل شایع دردهای ناحیه زانو در دوران میانسالی و سالمندی، تورم و التهاب بورس پشت زانو است. این حالت تحت عنوان «کیست بیکر» شناخته می‌شود و معمولاً در افرادی رخ می‌دهد که برای طولانی مدت سرپا می‌ایستند و وزن را روی مفصل زانو می‌اندازد.

کیست پشت زانو معمولاً افراد را دچار نگرانی در مورد توده‌های سرطانی می‌کند، در حالی که بعد از معاینه مشخص می‌شود این برجستگی به دلیل تورم بورس یا بالشتک‌های پر از مایع زیر تاندون‌های عضله پشت ران ایجاد شده است.

راهکارهای درمانی

این بیماران باید از صاف کردن بیش از حد زانو خودداری کنند زیرا این کار به کیست بیکر فشار می‌آورد و باعث افزایش تورم آن می‌شود. در مقابل، انقباض‌های پشت سر هم عضله چهارسر و کشش عضله پشت ران به بهبود این کیست کمک می‌کند.

ماساژ با یخ برای ۳ دقیقه، هر ۴ ساعت یکبار نیز باعث کاهش التهاب کیست بیکر و سایر بورس‌های زانو می‌شود.

بی‌ثباتی در مفاصل زانو از دیگر علل شایع دردهای زانو در میانسالی و سالمندی است.