زنگ خطر بیماریهای گوارشی در نوروز
با شروع تعطیلات و سفرهای نوروزی و تغییر در رژیم غذایی و عادات غذایی خانواده‌ها، احتمال بروز بیماریهای مختلف بویژه بیماریهای گوارشی در افراد افزایش می‌یابد.
این بیماری‌ها در کمین همه اعضای خانواده است، ولی کودکان و افراد آسیب‌پذیر بیشتر در معرض خطر قرار دارند، بویژه آن که طی مهمانی‌های نوروزی، همه عواملی که به بروز رودل یا سوء‌هاضمه در کودکان منجر می‌شود، اعم از خوردن انواع شیرینی، آجیل، تنقلات شور و شیرین و انواع میوه و نوشیدنی، مهیاست.
مهم‌ترین نشانه‌های این سوء‌هاضمه در کودکان، دل‌دردهای کولیکی یا قولنجی، نفخ شکم، بادگلو، اسهال و گاهی استفراغ است. علت رودل نیز همیشه پرخوری نیست. به گفته دکتر فریبا شیروانی، فوق‌تخصص عفونی کودکان، این‌گونه مشکلات گوارشی در کودکان به‌دلیل مصرف نامناسب مواد غذایی اتفاق می‌افتد که باعث اختلال در عملکرد دستگاه گوارش و سایر ارگان‌های بدن می‌شود یا به علت ابتلا به بیماریهای گوارشی و غیرگوارشی با منشأ عفونی ایجاد می‌شود که دلیل آن، رعایت نکردن بهداشت است.
بچه‌هایی که زیاد آجیل می‌خورند
بیشترین عامل بروز اختلالات گوارشی در کودکان و بزرگسالان در ایام تعطیلات نوروز، مصرف تنقلات فراوان و آجیل و شیرینی است که با دل درد مکرر و گاهی تغییر وضعیت اجابت مزاج و در مواردی با استفراغ همراه است.
این متخصص بیماریهای عفونی به جام‌جم می گوید: خوردن غذاهای اصلی در زمان مناسب و نخوردن آجیل و مواد شیرین توصیه می‌شود. از سوی دیگر، افرادی که مبتلا به دیابت و فشارخون هستند، در این‌گونه موارد دچار افزایش قند‌خون یا تشدید فشارخون شده، علائم دیگری مانند سردرد و دل درد پیدا می‌کنند که لازم است با جدیت بیشتر پیگیری و درمان شود.
وی توصیه کرد: شکلات و شیرینی را در اختیار کودکان نگذارید و مراقب باشید پذیرایی از مهمانان، باعث غفلت شما از کودکان نشود. بعلاوه در صورتی که کودک دچار دل درد مکرر می‌شود، از دادن داروهای مختلف موجود در منزل خودداری کنید و در این‌گونه موارد از عرقیاتی مانند نعناع و بیدمشک سود ببرید.
به معده استراحت بدهید
استراحت دادن به دستگاه گوارش و خوردن غذاهای ساده و پخته شده می‌تواند به بهبود دل درد و دل پیچه مکرر ناشی از زیاده‌روی در مصرف آجیل و شیرینی کمک کند.
به گفته دکتر شیروانی، کودکان و بزرگسالانی که سابقه بیماری گوارشی مانند زخم معده و ریفلاکس دارند، در صورت نیاز می‌توانند با پزشک خود مشورت و از داروهای قبلی خود استفاده کنند.
مراقب بیماریهای عفونی باشید
ابتلا به بیماریهای عفونی در فصل بهار گاه به دلیل افزایش مواجهه کودکان با محیط آلوده و نیز کودکان اتفاق می‌افتد.
دکتر شیروانی بر شست‌و‌شوی دست کودکان با مواد ضد‌عفونی‌کننده به‌طور مرتب تاکید دارد و توصیه می‌کند، افراد بیمار، کودکان را درآغوش نگیرند و آنها را نبوسند. وی می‌گوید: بیماری‌هایی که به دلیل مصرف مواد غذایی و آب آلوده رخ می‌دهد، باید در نظر گرفته شود. لازم است آب آشامیدنی در مناطقی که منبع آب مشکوک است، استفاده نشود و خانواده‌ها آب مورد نیاز خود را از منزل همراه داشته باشند. خوردن غذاهای نپخته یا کامل پخته نشده از رستوران‌های سر راهی نیز پیشنهاد نمی‌شود. در صورتی که مواد غذایی از خانه حمل می‌شود، باقی ماندن زیاد آن در حرارت محیط، رشد میکروب‌های بیماریزا را به همراه خواهد داشت.
وی تاکید می‌کند: غذای مناسب و استراحت کافی، ضامن سلامت خانواده در ایام تعطیلات نوروزی است. در صورت بروز تب و اسهال و استفراغ، بهتر است به مراکز بهداشتی مراجعه شود، ولی اگر این مراکز بلافاصله در دسترس نباشد، مصرف او آر اس ـ که به طور صحیح تهیه شده باشد ـ تا رسیدن به یک مرکز بهداشتی به منظور تامین آب و مواد معدنی لازم برای بدن کمک‌کننده است.
مراقب بیماریهای سفر باشید
بسیاری از بیماری‌ها براثر مسافرت و جابه‌جایی مردم از یک شهر به شهر دیگر یا از یک کشور به کشور دیگر به وجود می‌آید. بسیاری از این بیماری‌ها عامل عفونی دارد که مربوط به یک منطقه خاص است و با ورود افراد به آن ناحیه، باعث ابتلای مسافران به آن بیماری خواهد شد. برخی دیگر از بیماری‌ها نیز عامل میکروبی، انگلی یا ویروسی دارند.
دکتر محمد‌جعفر فره‌وش، فوق‌تخصص بیماریهای گوارشی با تاکید بر این که مسمومیت غذایی به دلیل حمل نادرست مواد، از شایع‌ترین بیماریهای سفر است، به جام‌جم می‌گوید: مسمومیت غذایی چند ساعت پس از مصرف غذای فاسدی که به مدت طولانی خارج از یخچال نگهداری شده، ایجاد می‌شود. توجه داشته باشید راه انتقال اغلب بیماریهای عفونی، آب و غذای آلوده، غذای خام، تماس با دست فرد بیمار یا حامل بیماری مانند حشره‌هاست.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌افزاید: بیماری‌زایی این عوامل عفونی در محیط‌های خشک طی چند دقیقه از بین می‌رود، اما در محیط‌های مرطوب مانند سبزی‌ها و سالاد‌ها به مدت طولانی باقی می‌ماند و باعث سرایت بیماری می‌شود.
امان از اسهال و یبوست در سفر
یبوست و اسهال در سفر برای بسیاری افراد در سنین مختلف اتفاق می‌افتد. به گفته دکتر فره‌وش، یبوست بر اثر تحرک نداشتن به مدت طولانی مانند نشستن در ماشین در افرادی که زمینه یبوست یا بیماری هموروئید (بواسیر یا شقاق) دارند، به وجود می‌آید. البته مسافران باید از مصرف سبزی‌های شسته‌شده با آب آلوده و غیربهداشتی پرهیز کنند و در صورت شیوع این بیماری در یک ناحیه خاص با دیدن علامت‌های مشکوک مانند اسهال بسرعت به پزشک مراجعه کنند تا جلوی انتشار آن گرفته شود.
وی با تاکید بر این‌که مسافران باید از آشامیدن آب چشمه‌ها، سرچشمه‌ها، رودخانه‌ها و چاه‌ها به احتمال آمیخته بودن با مدفوع انسان یا حیوان پرهیز کنند، تاکید می‌کند: بهتر است، مسافران آب آشامیدنی خود را از آب‌های معدنی و استاندارد تامین کنند. در صورت دسترسی نداشتن به آب معدنی، بهتر است از آب جوشیده استفاده شود.
وی هشدار می‌دهد: در صورت دسترسی نداشتن به غذای سالم خانگی فقط در رستوران‌های بین راهی شناخته شده که استانداردهای ظاهری بهداشتی را رعایت می‌کنند، غذا صرف کنید و پیش از غذا خوردن دستتان را بشویید.