علائم هشدار دهنده که از سکته قلبی و مغزی خبر می‌دهند
در دو دهه اخیر بیماری‌ها و مشکلات قلبی دلیل اصلی بسیاری از مرگ‌ومیر‌ها بشمار می‌رود.
قریبا نیمی از مرگ و میرها بر اثر سکته های قلبی و مغزی در بیرون از بیمارستان روی می‌دهد. به این معنی که بیشتر مردم از نشانه‌های این بیماری‌ها آگاه نیستند و در نتیجه نمی‌توانند واکنش صحیحی در زمان مناسب از خود نشان دهند.
از این رو ما در ادامه این مطلب نشانه‌های شماری از بیماری‌های قلبی و عروقی را برایتان نوشته‌ایم که اگر خدایی نکرده در چنین شرایطی قرار گرفتید بدانید که چه اقداماتی را باید صورت دهید. برای آشنایی با این موارد در ادامه همراهمان باشید.
حمله قلبی (انفارکتوس حاد قلبی)، شرایط تهدیدکننده‌حیات انسان بشمار می‌رود و زمانی روی می‌دهد که رگ‌ها بسته شده و جریان خون به قلب مسدود می‌شود. هنگامی که خون مملو از اکسیژن به دلیل انسداد شرائین اکلیلی قلب نمی‌تواند به قلب راه پیدا کند، عضله‌های این اندام آسیب‌دیده و اگر جریان خون سریعا بازیافت نشود، این عضله‌ها از کار می‌افتند.
سه نوع سکته قلبی داریم که در زیر توضیح داده شده‌اند:
استمی (STEMI)
انفراکتوس میوکارد بخش ST هنگامی روی می‌دهد که رگ کرونر به‌طور کامل مسدود شده و بخش بزرگی از قلب خون دریافت نمی‌کند. این خطرناک‌ترین و کشنده‌ترین نوع حمله قلبی بشمار می‌رود.
NSTEMI
انفراکتوس میوکارد بخش غیر ST نیز زمانی روی می‌دهد که فقط بخشی از رگ کرونر دچار انسداد می‌شود و جریان خون به قلب کم و محدود می‌شود اما به طور کامل مسدود نمی‌شود. این سکته خفیف‌تر از استمی است و در نتیجه آسیب کمتری به قلب وارد می‌کند اما همچنان یکی از شرایط سخت و جدی برای سلامت انسان محسوب می‌شود.
سکته قلبی خاموش
همانند دو حمله قلبی که در بالا اشاره کردیم، این سکته هیچ نشانه‌ای ندارد یا نشانه‌هایش بسیار خفیف هستند. این نوع انفارکتوس زمانی روی می‌دهد که اکسیژنی که به قلب باید برسد به دلیل تجمع پلاک‌های خونی در رگ، کاهش یافته و رگ کرونر دچار اسپاسم (انقباض عضلانی) یا ایسکمی (کم‌خونی موضعی و کمبود اکسیژن) می‌شود.
انفراکتوس میوکارد (سکته قلبی)
نشانه‌های حملات قلبی STEMI و NSTEMI شامل موارد زیر است:
فشار یا گرفتگی در قفسه سینه
درد در سینه، کمر، شانه، بازو یا فک که بیشتر از چندین دقیقه ادامه داشته باشد و پس از قطع شدن، دوباره شروع شود.
تنگی نفس
سرگیجه و گیجی
حالت تهوع و استفراغ
عرق کردن
اضطراب
بسیار مهم است بدانید که همه حملات قلبی دارای نشانه‌های مشابه نیستند و برخی از این نشانه‌ها ممکن است بین زن یا مرد متفاوت باشد. برخی از زنان گزارش کرده‌اند که نشانه‌های سکته قلبی آنها شبیه رفلاکس معده (ترش کردن) یا سرماخوردگی بوده است.
نشانه‌های حمله قلبی خاموش
اگر این نشانه‌ها نمایان شوند، ممکن است به صورت حالت تهوع و درد ماهیچه‌ای بروز کند و با نشانه‌های سرماخوردگی یا سنگین شدن معده اشتباه گرفته شود.
به محض اینکه احساس کردید یکی از نزدیکانتان سکته کرده است بدون فوت وقت با اورژانس تماس بگیرید. به هیچ عنوان فرد نباید حرکت کند تا فشار بیشتری به قلب او وارد نشود. اگر به آسپرین بزرگسالان حساسیت ندارد، یک عدد از این قرص را به او بدهید تا بجود و قورت دهد تا اورژانس برسد.
آسپرین کمک می‌کند تا جریان خون به قلب دوباره از سرگرفته شود.
با اینکه ایست قلبی ممکن است در نتیجه حمله قلبی ایجاد شود اما این دو شرایط کاملا با هم متفاوت هستند و نباید با هم اشتباه گرفته شوند. ایست ناگهانی قلب یک وضعیت بسیار تهدیدآمیز حیاتی است و زمانی روی می‌دهد که قلب پمپاژ کردن خون را به مغز، ریه‌ها و دیگر اعضای بدن متوقف می‌کند.
در نتیجه این امر، فرد دیگر قادر به نفس کشیدن نیست و هوشیاری خود را از دست می‌دهد. اگر کارهای امدادرسانی به سرعت انجام نشوند، بیمار جان خود را از دست خواهد داد.
از آنجا که ایست قلبی یک اتفاق ناگهانی است اغلب هیچ نشانه‌ای ندارد تا فرد متوجه وضعیت خودش بشود. اما شاید آگاهی از نشانه‌های ایست قلبی در افراد دیگر تا حدی در این رابطه کمک‌رسان باشد و بتواند موجب نجات یک انسان شود.
نشانه‌های ایست قلبی ناگهانی شامل موارد زیر است:
ضعف ناگهانی
نداشتن ضربان قلب
نفس نکشیدن یا تنفس غیرطبیعی
از دست دادن هوشیاری
بهترین روش‌ها برای فشار قفسه سینه
وقتی متوجه شدید فرد دچار ایست قلبی شده باید بلافاصله و بدون فوت وقت با اورژانس تماس بگیرید و در این خلال روی او CPR انجام دهید.
اگر نمی‌دانید چگونه می‌توان احیای قلبی-ریوی انجام داد بهتر است حداقل دستان خود را روی هم قرار داده و با سرعت و قدرت زیاد روی قفسه سینه فرد فشار بیاورید (۱۰۰ تا ۱۲۰ فشار در هر دقیقه).
اگر سی‌پی‌آر می‌دانید راه تنفس بیمار را باز کنید و پس از هر ۳۰ فشار ۲ تنفس احیاکننده به او بدهید.
حتی اگر اعتماد به نفس کامل برای انجام این کارها را ندارید این را در نظر داشته باشید که همیشه تلاش کردن برای نجات یک فرد بسیار بهتر از این است که دست روی دست بگذارید و شاهد مرگ یک انسان باشید.
بسیاری از مردم تصور می‌کنند که سکته هم نوعی بیماری قلبی است اما این باور صحت ندارد. اگر انفراکتوس میوکارد را «حمله قلبی» می‌نامند، پس سکته باید «حمله مغزی» نامیده شود.
سکته که گرفتگی رگ‌های مغزی است یک وضعیت تهدیدکننده جان انسان است و زمانی روی می‌دهد که رگی که جریان خود را به مغز می‌برد مسدود یا پاره می‌شود. هنگامی که سلول‌های مغزی دچار کمبود اکسیژن می‌شوند، شروع به مردن می‌کنند و کنترل آن بخش از مغز به‌طور کامل از بین می‌رود.
ما سه نوع سکته مغزی متفاوت داریم که در زیر معرفی شده‌اند:
سکته مغزی ایسکمی
این سکته زمانی روی می‌دهد که رگ حامل خون به مغز توسط پلاک‌های خونی مسدود و بسته می‌شود. این امر منجر به کاهش انتقال خون به مغز می‌شود که اصطلاحا به آن ایسکمی می‌گویند. ایسکمی باعث کمبود اکسیژن و مواد مغذی به بخش‌هایی از مغز می‌شود و این امر باعث آسیب به بافت‌ها یا سوکارکرد آن اندام می‌شود.
سکته مغزی ایسکمی رایج‌ترین نوع سکته است که بیش از ۸۵ درصد سکته‌ها را شامل می‌شود.
سکته مغزی هموراژیک
هنگامی روی می‌دهد که آنوریسم یا شرایین خونی در مغز نشت کرده یا پاره می‌شوند. در نتیجه این امر، مغز دچار خون‌ریزی می‌شود. با اینکه این شرایط همانند سکته مغزی ایسکمی رواج ندارد اما مسئول حدود ۴۰ درصد از مرگ‌ها در نتیجه سکته مغزی بشمار می‌رود.
حمله ایسکمی ناپایدار (TIA)
تیا با عنوان مینی-سکته هم شناخته می‌شود و زمانی روی می‌دهد که جریان خون به مغز به خاطر لخته‌های خونی یا حباب هوا به‌طور موقتی متوقف می‌شود. این شرایط فقط چند دقیقه یا چند ساعت ادامه دارد و پس از گذشت ۲۴ ساعت به‌طور کامل از بین می‌رود.
TIA را می‌توان به عنوان نشانه‌ای از یک سکته مغزی جدی در آینده در نظر گرفت. پس خیلی نسبت به آن بی‌اعتنا نباشید.
در حالی که سکته می‌تواند روی بخش‌های مختلفی از مغز تاثیر بگذارد و مغز بخش‌های مختلفی از بدن را کنترل می‌کند، نشانه‌های سکته می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. اما به صورت کلی، برخی نشانه‌ها بین همه بیماران عمومیت دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:
افتادگی صورت
ضعف بازوها
صحبت کردن نامفهوم
یک راهکار بسیار کاربردی برای کمک به حافظه، یادآوری و تشخیص نشانه‌های اصلی سکته واژه انگلیسی FAST است که از ترکیب سرواژه‌های این کلمات ساخته شده است: Face (صورت)، Arms (بازوها)، Speech (صحبت کردن) و Time (زمان).
Face (صورت): آیا احساس می‌کنید که یک طرف صورتتان افتاده است؟ آیا می‌توانید با دو طرف لب‌ها بخندید؟
Arms (بازوها): آیا می‌توانید هر دو بازوی خود را بلند کنید و بالا نگه دارید؟
Speech (صحبت کردن): آیا حرف زدنتان نامفهوم شده است؟ اصلا می‌توانید صحبت کنید؟
Time (زمان): زمان برای تماس گرفتن با اورژانس و مرکز فوریت‌های پزشکی
هر زمان این نشانه‌ها را در فردی مشاهده کردید بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.
امیدواریم که هرگز برای هیچ انسانی روی کره خاکی اینگونه بیماری‌ها و مشکلات به‌وجود نیاید. اما در صورت مشاهده هر کدام از نشانه‌هایی که در بالا معرفی شدند، بدون حتی یک ثانیه وقفه با اورژانس تماس بگیرید و اگر دوره کمک‌های اولیه را پشت سر گذاشته‌اید، حتما به بیمار امدادرسانی کنید تا متخصصان از راه برسند و جان وی را نجات دهند.