از علت تا درمان تنگ و سفت شدن رگ‌های خونی
تصلب شرایین یا آترواسکلروز به حالتی گفته می‌شود که پلاک ها به تدریج در دیواره داخلی سرخرگ‌ها تشکیل شده و باعث تنگی و سفت شدن عروق خونی شوند. موادی که باعث تشکیل پلاک ها در دیواره سرخرگ‌ها می‌شوند شامل مواد چربی، مواد زائد سلولی، کلسیم، کلسترول و فیبرین هستند.
در تصلب شرایین، رسوباتی به نام پلاک در دیواره رگ هایی که خون حاوی اکسیژن و سایر مواد مغذی را از قلب به سایر بخش های بدن می‌برند، تشکیل می‌شوند.
آترواسکلروز می‌تواند باعث آسیب کلیوی، کاهش خون‌رسانی به مغز و اندام ها، و بیماری رگ های قلبی شود.
آترواسکلروز یکی از علل عمده سکته مغزی و قلبی است.
علایم
معمولا فرد مبتلا به تصلب شرایین از مشکل خود بی اطلاع است، چون این عارضه هیچ علائمی ندارد. علائم بارز این عارضه زمانی آشکار می‌شوند که بیماری به شدت پیشرفت کرده و جریان خون به قلب، محدود می‌شود.
در این وضعیت به دلیل آنکه قلب بر اثر مسدود شدن جریان خون، اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند، مشکلاتی چون درد قفسه سینه یا حمله قلبی بروز می‌کند.
در برخی افراد ممکن است علائم ابتدایی نظیر تنگی نفس، نامنظم شدن ضربان قلب، ضعف، سرگیجه، حالت تهوع یا تعریق زیاد بروز کند.
عوامل خطر
- افزایش کلسترول بد خون (LDL)
- استعمال سیگار
- فشار خون بالا
- چاقی
- دیابت
- سابقه خانوادگی ابتلا به حمله قلبی یا بیماری‌های قلبی و کرونری تا قبل از سن ۵۵ سالگی
- بی تحرکی بدن
- پایین بودن سطح کلسترول خوب (HDL)
- سن بالای ۶۰ سال
- جنس مذکر
- استرس
- تغذیه نامناسب و خوردن زیاد غذاهای چرب
علل
تکه‌های بافت چربی‌دار، که حاوی کلسترول بد هستند و به دیواره سرخرگ آسیب می‌رسانند، اغلب در محل اتصال و انشعاب سرخرگ ها رسوب می‌کنند.
تشکیل این رسوبات شاید حتی در اوایل جوانی آغاز شود.
بافت پوشاننده دیواره داخلی سرخرگ در این نقاط اتصال و انشعاب، مواد چربی موجود در خون را به دام می‌افکند.
با تجمع مواد چربی، انعطاف‌پذیری سرخرگ کم و فضای داخلی آن تنگ‌تر می‌شود. در نتیجه جریان خون مشکل پیدا می‌کند.
از طرفی این رسوبات ممکن است شکاف بردارند یا پاره شوند و روی آنها لخته خونی تشکیل شود که در نتیجه، رگ مسدود می‌شود.
عوارض
سکته قلبی، سکته مغزی، آنژین صدری، بیماری های کلیه، نارسایی احتقانی قلب و مرگ ناگهانی از عوارض احتمالی این بیماری هستند.
پیشگیری
متخصصان علوم پزشکی به این توافق رسیده‌اند که بهترین راهکار برای پیشگیری از تصلب شرایین، آموزش اولیه است.
این آموزش باید از دوران کودکی آغاز شود و تا دوران نوجوانی ادامه یابد تا آموخته‌های آن به عادات سالم در طول زندگی انسان تبدیل شوند.
آموزش رژیم غذایی مناسب در سنین پایین به همراه درک اهمیت فعالیت بدنی و ورزش کردن به طور دائمی، در کاهش خطر بروز تصلب شرائین تاثیر بسزایی دارد.
- ترک سیگار
- رژیم غذایی کم چرب و پر از میوه و سبزی داشته باشید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- حتی‌المقدور استرس را کاهش دهید و به سطح قابل کنترل برسانید.
- اگر دیابت یا فشار خون بالا دارید، برنامه درمانی مربوطه را به دقت رعایت کنید.
تشخیص
آزمایشات تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد: نوار قلب، تست ورزش، آزمایش خون از نظر کلسترول کلی، خوب و بد، قندخون، و نیز عکسبرداری از قفسه سینه و عروق.
درمان
زمانی که آسیب ناشی از تصلب شرائین به بدن وارد شود، داروها می‌توانند برخی از علائم آن را تسکین دهند، اما نمی‌توانند آسیب وارد شده را برطرف کنند.
در این وضعیت معمولا انجام جراحی بای‌پس سرخرگ کرونری، آنژیوپلاستی و جایگزینی استنت برای برداشتن پلاک تشکیل شده، ضروری است.
در تحقیقاتی مشخص شده است که پایین آوردن سطح کلسترول در کسانی که کلسترول خونشان بالا است، می‌تواند طول عمر را افزایش دهد.
اگر شما علایم یک اختلال ناشی از آترواسکلروز را دارید، و رژیم غذایی و ورزش در کاهش کلسترول مۆثر واقع نشده باشند، شاید برای شما داروهای ضدچربی تجویز شود.
برای درمان مشکلات همراه آترواسکلروز (مثلا فشار خون بالا، یا بی‌نظمی ضربان قلب) ممکن است تجویز داروهای دیگر ضروری باشد.
در برخی دیگر از تحقیقات مشخص شده است که آسپیرین و ویتامین E ممکن است خطر سکته قلبی را کاهش دهند.