هر آنچه که باید درمورد فلج خواب بدانید!
تقریبا از هر ده نفر، چهار نفر دچار فلج خواب یا بختک هستند و این موضوع مورد بحثی است که به آن پرداخته ایم.
تقریبا از هر ده نفر، چهار نفر دچار فلج خواب یا بختک هستند و این عارضه‌ی شایع معمولا اولین بار در سال‌های نوجوانی بروز می‌کند، اما مردان و زنان در هر سنی می‌توانند دچارش شوند. فلج خواب می‌تواند جنبه‌ی ژنتیکی هم داشته باشد. فاکتور‌هایی که سبب فلج خواب می‌شوند شامل موارد زیر می‌باشند:
کمبود خواب
تغییر الگوی خواب
عارضه‌ی روحی مانند استرس یا اختلال دو قطبی
به پشت خوابیدن
سایر مشکلات خواب مانند نارکولپسی یا گرفتگی‌های شبانه عضلات پا
استفاده از برخی از دارو‌ها مانند دارو‌های ADHD
مصرف مواد مخدر
چه اتفاق‌های وحشتناکی در فلج خواب روی می‌دهند؟
شاید جزو افرادی باشید که هنوز ندانید حین فلج خواب چه اتفاقات وحشتناکی می‌تواند روی بدهد:
نمی‌توانید حرکت کنید
فلج خواب یا بختک همان طور که از اسمش پیداست، یکی از اختلالات خواب است که اصطلاحا فلج‌تان می‌کند. فرقی نمی‌کند چقدر تلاش کنید دست‌ها یا پاهای‌تان را حرکت دهید یا از جای‌تان بلند شوید، به هر حال بیفایده است. فلج خواب زمانی روی می‌دهد که شما در مرحله‌ی REM خواب‌تان هستید (عمیق‌ترین مرحله‌ی خواب که رویا دیدن در آن زمان روی می‌دهد)، اما بیدار می‌شوید.
مرحله‌ی REM خواب مانند هر مرحله‌ی دیگری از خواب مهم است. در فلج خواب در این مرحله است که ارتباط میان جسم و ذهن قطع می‌شود، بنابراین ذهن شما بیدار است، اما بدن‌تان نه و برای همین کاملا فلج است. این حالت واقعا ترسناک است. خوشبختانه این حالت موقتی است و در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه برطرف شده و شما می‌توانید دوباره حرکت کنید.
احساس می‌کنید نمی‌توانید نفس بکشید
یکی از چیز‌هایی که فلج خواب را بسیار وحشتناک می‌کند این است که علاوه بر فلج شدن بدن، خیلی از افراد احساس می‌کنند نمی‌توانند نفس بکشند یا در حال خفه شدن هستند. در مغزتان شما همچنان در مرحله‌ی REM خواب‌تان هستید که تنفس در سطحی‌ترین وضعیت خود است، اما از آن طرف شما بیدارید و می‌خواهید واقعا و عمیق نفس بکشید، اما نمی‌توانید.
خیلی از بیماران این طور گزارش می‌کنند که احساس می‌کنند کسی به سنگینی روی قفسه سینه‌شان نشسته و نمی‌گذارد هوا وارد ریه‌های‌شان شود. در این مرحله باید آرام بمانید و سعی کنید به خاطر بیاورید که خیلی زود این حالت رفع خواهد شد.
دچار توهم می‌شوید
علاوه بر فلج شدن و احساس قطع تنفس که به اندازه‌ی کافی ترسناک است، خیلی از بیماران فلج خواب دچار توهماتی نیز می‌شوند مثلا می‌بینند که مار‌ها و حشرات بزرگ روی تمام بدن‌شان می‌خزند در حالیکه آن‌ها روی تخت دراز کشیده‌اند و هیچ کاری نمی‌توانند بکنند.
فلج خواب می‌تواند با خستگی و استرس زیاد بروز کند
یکی از بزرگ‌ترین علت‌های فلج خواب، کسر خواب مخصوصا در اثر جت لگ است. وقتی بعد از خستگی یا استرس زیاد بالاخره به خواب می‌روید، بدن‌تان فورا وارد مرحله‌ای از خواب می‌شود که به شدت به آن نیاز دارید یعنی REM. هر چه زمان بیشتری را در مرحله‌ی REM بگذرانید، احتمال اینکه دچا فلج خواب شوید هم بیشتر می‌شود. استرس و اضطراب می‌توانند احتمال وقوع فلج خواب را بالا ببرند. توقف ناگهانی مصرف دارو‌های ضد افسردگی نیز می‌توانند احتمال فلج خواب را افزایش بدهند.
تصور می‌کنید کسی در اتاق‌تان است
یکی از شایع‌ترین علامت‌های فلج خواب این است که فرد احساس می‌کند یک غریبه در اتاقش است یا پشت پنجره ایستاده است. ذهن شما بیدار و کاملا گوش به زنگ است بنابراین فورا وارد فاز دفاعی می‌شود که می‌تواند این توهم را ایجاد نماید که کسی در اتاق است. برخی از افراد این غریبه را به صورت یک موجود خبیث، یک روح سرگردان، یک عفریته یا یک خزنده‌ی چندش‌ناک گزارش می‌کنند که به سختی می‌توان چهره‌اش را توصیف کرد، ولی به طور کل او را موجود بد و ترسناکی می‌بینند.
وقتی خواب آلوده هستید هم ممکن است دچار فلج خواب شوید
بیشتر افراد تصور می‌کنند فلج خواب در نیمه شب روی می‌دهد، اما برخی از افراد مخصوصا آن‌هایی که دچار ناکولپسی هستند در واقع می‌توانند وقتی که خواب آلوده هستند (حتی در وسط روز) هم این حالت را تجربه کنند. اشخاص دچار نارکولپسی خیلی زود وارد مرحله‌ی REM خواب می‌شوند، برای همین هم دچار فلج خواب می‌شوند.
ممکن است احساس کنید روح‌تان از بدن‌تان خارج شده
مطالعه‌ای که روی شایع‌ترین توهمات فلج خواب انجام شد دریافت برخی از افرادی که مبتلا به فلج خواب هستند، حالات عجیب بدنی را تجربه می‌کنند مثلا احساس می‌کنند در هوا معلق‌اند یا پرواز می‌کنند.
ترس و وحشت زیادی ایجاد می‌کند
ناگهان از خواب بیدار شدن و عدم توانایی در حرکت دادن بدن یا خوب نفس کشیدن می‌تواند ضربان قلب‌تان را به شدت بالا ببرد و حال بدی به شما بدهد. اما سعی کنید آرام باشید. مهم‌ترین چیزی که باید بدانید این است که این اتفاق برای خیلی‌ها می‌افتد و گذراست. فقط باید کمی صبر کنید تا بدن‌تان به مغزتان برسد و با آن هماهنگ شود.
اگر در جای جدیدی بخوابید هم ممکن است دچار فلج خواب شوید
به خواب رفتن در یک مکان جدید یا عجیب می‌تواند برای هر کسی آشفته کننده باشد، اما برای افرادی که دچار فلج خواب هستند می‌تواند علت بروز یک اپیزود از این عارضه باشد. وقتی در جای جدیدی می‌خوابید ذهن‌تان کمی گوش به زنگ‌تر است، چه شما بخواهید و بفهمید و چه نه؛ بنابراین وقتی بیدار می‌شوید و ذهن‌تان درمی‌یابد که نمی‌توانید بدن‌تان را حرکت بدهید و ضمنا در مکان جدیدی هم هستید، وارد فاز استرس می‌شود و کاری می‌کند فکر کنید چیز‌هایی می‌بینید که می‌خواهند به شما آسیب بزنند.
خارج شدن از فلج خواب می‌تواند سخت باشد
برخی از افراد می‌گویند تمرکز کردن روی تلاش برای حرکت دادن انگشت پا یا جیغ زدن می‌تواند کمک‌شان کند از حالت فلج خواب خارج شوند. اگر روشی پیدا کردید که برای شما موثر است، همان را در پیش بگیرید، اما معمولا بهترین کار این است که صبر کنید تا خودش برطرف شود.
فلج خواب چگونه درمان می‌شود؟
بیشتر افراد نیاز به درمان فلج خواب ندارند. درمان هر گونه عارضه‌ی اولیه مانند نارکولپسی می‌تواند به رفع فلج خواب نیز کمک کند. این درمان‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
بهبود عادات خواب، مثلا حتما هر شب ۶ تا ۸ ساعت بخوابید.
استفاده از دارو‌های ضد افسردگی در صورت تجویز پزشک برای کمک به تنظیم سیکل خواب.
درمان هر گونه عارضه‌ی روحی و روانی که می‌تواند سبب فلج خواب شود.
درمان اختلالات خواب مانند نارکولپسی یا گرفتگی عضلات پا.