نحوه آسیب رساندن متانول به بدن

با به صدا در آمدن زنگ خطر مصرف متانول در آذربایجان شرقی و مسمومیت ۲۳۰ نفر و مرگ ۲۰ نفر در پی مسمومیت با این الکل، اورژانس آذربایجان شرقی نسبت به عوارض مصرف الکل صنعتی هشدار داد.

رئیس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی تبریز در گفت و گو با ایسنا در خصوص نحوه آسیب رساندن متانول به بدن گفت: متانول مصرفی به طور کامل جذب می‌شود و غلظت آن در خون ۸۳ تا ۶۳ دقیقه پس از مصرف به نقطه اوج رسیده و پس از جذب، در آب کلی بدن توزیع شده و ممکن است به زوجی و مایع مغزی نخاعی نیز راه پیدا کند.

فرزاد رحمانی، اضافه کرد: متانول، سمیت بالایی در بدن انسان داشته و مصرف تنها ۱۰ میلی لیتر متانول خالص و متابولیسم آن به اسید فرمیک،  می‌تواند موجب نابینایی به واسطه تخریب عصب بینایی شود، نابینایی دائمی نگران کننده‌ترین عارضه بلند مدت در بازماندگان است.

وی متذکر شد: ۳۰ میلی لیتر متانول خالص می‌تواند بالقوه کشنده باشد، با این وجود دوز سمی متانول بسیار متغیر بوده و دوز کشنده به طور معمول ۱۰۰ میلی لیتر در نظر گرفته می‌شود، اما برخی بیماران پس از نوشیدن تنها شش میلی لیتری نیز جان خود را از دست داده و برخی دیگر پس از مصرف ۵۰۰ میلی لیتری زنده مانده‌اند.

رئیس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی تبریز، گفت: تقریبا ۲۰ درصد متانول توسط ریه‌ و کلیه‌ها بدون تغییر دفع شده و مقدار باقیمانده در کبد متابولیزه می‌شود، متانول توسط الکل دهیدروژناز به فرمالدهید تبدیل و تقریبا بلافاصله توسط آلدهید دهیدروژناز به اسید فرمیک ماده‌ سمی یافت شده در زهر مورچه، تبدیل می‌شود.

وی، متذکر شد: بیشتر مشکلات ویرانگر مصرف متانول به واسطه انباشت و اسید فرمیک در خون شکل می‌گیرد.

رحمانی، نارسایی کلیوی، مشکلات قلبی و گردش خون، آسیب کبدی، اختلالات بینایی مانند تاری دید، دید تونلی، تغییر در درک رنگ، نابینایی موقت یا دائمی، آسیب عصبی و مغزی را از عوارض مصرف متانول عنوان کرد.

وی با اشاره به این که شایع‌ترین علت مسمومیت با متانول در کشور ما ناشی از مصرف اشتباه آن به جای اتانول است، اظهار کرد: تشخیص سریع و صحیح و افتراقی بالینی مسمومیت متانول از اتانول از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی با مقایسه علایم مصرف اتانول با متانول، متذکر شد: جذب اتانول (الکل موجود در مشروبات الکلی) بسیار سریع انجام شده و علایم آن در یک الی دو ساعت اول به شکلی مستی، برافروختگی، سوختگی، پرحرفی، علایم گوارشی و ... ظاهر می‌شود و بلع مقادیر زیاد ممکن است با کاهش سطح هوشیاری و ایست تنفسی همراه باشد.

رئیس اورژانس آذربایجان شرقی، اظهار کرد: نکته مورد توجه در مصرف اتانول این است که وضعیت بیمار با گذشت زمان رو به بهبود می‌رود، اما این وضعیت در مورد الکل‌های سمی و به ویژه متانول دیده نمی‌شود، بیمار در این صورت معمولا دیر و به طور شایع بعد از ۲۲ ساعت مراجعه کرده و وضعیت بالینی او هر ساعت وخیم‌تر می‌شود.

وی یادآور شد: افراد دچار مسمومیت با الکل‌های سمی، علایم مسمومیت بارزی را از خود نشان نداده و به علت شوک، انتهاهای سرد داشته و گاه لرز دارند، اما افراد در مسمومیت با اتانول معمولا مردمک‌های تنگ نداشته و شکایتی از مشکلات بینایی ذکر نمی‌کنند، ولی در مسمومیت با متانول مردمک‌ها گشاد می‌شود.

رحمانی، افزود: هنگام مسمومیت با اتانول از دهان بیماران بوی الکل استشمام شده و این وضعیت در مواجهه با بیماران دچار مسمومیت با الکل‌های سمی کم‌تر مشاهده می‌شود.

وی با اشاره به نشانه‌های مسمومیت با متانول، اظهار کرد: مصرف کننده مشروبات الکلی دست ساز ممکن است علایم خفیفی مشابه با مستی ناشی از مصرف الکل را طی یک ساعت اول تجربه کنند که با حالت تهوع، استفراغ و درد شکمی همراه می‌شود.

وی، اضافه کرد: علایم اولیه مواجهه با متانول به طور معمول از شدت کم‌تری نسبت به علایم ناشی از مواجهه با همان مقدار اتانول برخوردار هستند.

رئیس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی تبریز، بیان کرد: پس از شش تا ۲۴ ساعت علایم چشمگیری مانند سردرد، سرگیجه، ضعف عمومی، تاری دید یا از دست دادن کامل بینایی، افت عملکرد دستگاه عصبی مرکزی، اسیدوز، تشنج و خونریزی مغزی و حتی کما پدیدار می‌شوند.

وی با بیان اینکه مسمومیت با متانول حتی می‌تواند منجر به مرگ فرد نیز شود، گفت: مواجهه با علایم مرتبط با بینایی مانند تاری دید یا دشواری در مشاهده نور روشن از بروز دردسری بزرگ برای فرد حکایت داشته و باید برای مقابله با مسمومیت کاری کرد. با افزایش سطوح سمی اسید فرمیک در خون مسمومیت با متانول می‌تواند به مرگ در نتیجه نارسایی تنفسی منجر شود.

رحمانی متذکر شد: مصرف همزمان اتانول به طور معمول شروع علایم را بیش از ۲۴ ساعت و گاه تا ۷۲ ساعت به تاخیر می‌اندازد.

وی، سرفه، سرگیجه، تهوع، سردرد، کاهش هوشیاری و زمین خوردن را از تظاهرات بالینی مصرف متانول عنوان کرد.

وی با بیان اینکه الکل متانول به نام متیل الکل و الکل چوب هم شناخته می‌شود، اظهار کرد: متانول یک ماده ترکیب شیمیایی و ساده ترین نوع الکل است.

رحمانی در خاتمه با اشاره به موارد مصرف متانول، خاطرنشان گرد: متانول دارای کاربردهایی مانند استفاده در صنعت تولید، کلید و پریز و انواع چسب‌های صنعتی، تولید انواع حلال، تولید رنگ و انواع ضد یخ، صنایع تولید پلاستیک، تولید فرمالین برای مصارف خانگی، تولید انواع رزین‌ها و تولید دوربین‌های عکاسی است.