مادران شیرده باقلا نخورند/ فاویسم در هر سنی قابل رویت است

دکتر عادل باقرسلیمی، فوق تخصص خون و آنکولوژی کودکان در گفت وگو با خبرنگار، فاویسم را عامل ایجاد یک نوع کم خونی حاد به دنبال مصرف باقلا در افرادی دانست که دچار کمبود آنزیم «گلوکز۶ فسفات دی هیدروژنات» هستند و اظهار کرد: بروز این نوع کم خونی در اکثر مواقع قابل توجه و نیازمند درمان است.

وی با بیان اینکه بیشترین نشانه های کمبود آنزیمی خودش را در کم خونی نشان می دهد، افزود: علل دیگری هم در افرادی که دچار نقص آنزیم «گلوکز۶ فسفات دی هیدروژنات» هستند می تواند سبب بروز کم خونی حاد شود، اما به آن لفظ فاویسم اتلاق نمی شود؛ این در حالی است که علائم و نشانه ها و درمان آنها یکی است.

این فوق تخصص خون و انکولوژی تصریح کرد: آنزیم مذکور کمک می کند عوارض و اثرات سمی رادیکال آزاد اکسیژن که در جریان سوخت و ساز برخی از مواد در بدن ایجاد می شود به حداقل برسد لذا افرادی که این کمبود آنزیمی را دارند در معرض عوارض ناشی از مواد سمی قرار می گیرند.

باقرسلیمی، علل بروز این نوع کم خونی را صرف نظر از فاویسم متعدد دانست و گفت: به غیر از باقلا به عنوان یک ماده غذایی، مصرف بلوبری به عنوان یک میوه، استنشاق نفتالین به عنوان یک ماده شیمیایی و استفاده از حنا به عنوان یک ماده آرایشی نیز می تواند سبب بروز علائم مشابه فاویسم شود. همچنین داروهای زیادی مانند نیز کلروکین و کوتریموکسازول و اکثر تب برها(به غیر از استامینوفن) کم خونی ناشی از نقص آنزیم ایجاد می کنند.

وی با بیان اینکه بیماران مبتلا به فاویسم هنگام مراجعه به پزشک حتما باید از بیماری خود اطلاع دهند، اضافه کرد: افرادی که نقص آنزیم «گلوکز۶ فسفات دی هیدروژنات» دارند به دو صورت زردی دوران نوزادی و مصرف باقلا تشخیص داده می شوند. هر نوزادی که دچار زردی می شود مورد بررسی نقص آنزیمی قرار می گیرد.

کم خونی ناشی از فاویسم معمولا شدید است

این متخصص خون کودکان، با اشاره به بروز علائم فاویسم دو تا سه روز بعد از مصرف باقلا، ادامه داد: در این شرایط بیمار علائمی شبیه دل درد، تهوع، استفراغ، تب و درد شکمی دارد و رنگ پریده می شود و سفیدی چشمش به زردی می زند و لذا به دنبال بی حالی به مداخله پزشک نیاز پیدا می کند.

وی زردی نوزادی را زمینه ساز تشخیص نقص آنزیمی دانست و بیان کرد: فاویسم بیماری دوران کودکی است و شایع ترین سنی که فاویسم را می بینیم دو تا پنج سالگی است، اما فاویسم در هر سنی قابل رویت است.

باقرسلیمی، کم خونی ناشی از فاویسم را معمولا شدید دانست و یادآور شد: استقرار این نوع کم خونی ظرف چند ساعت رخ می دهد و ممکن است هموگلوبین فرد از ۱۲ که حالت نرمال است به چهار برسد لذا می تواند خطرناک باشد.

این فوق تخصص انکولوژی، فاویسم را یک بیماری ارثی و ژنتیکی دانست و گفت: فرد فاویسمی این استعداد را دارد که به دنبال مصرف مواد مذکور دچار کم خونی شود، اما تا زمانی که در مواجهه با آن مواد قرار نگیرد نشانه فاویسم نخواهد داشت لذا پیشگیری از مواجهه با مواد غذایی و آرایشی و شیمیایی و داروهایی که بالقوه می توانند سبب بروز این نوع کم خونی شوند، یک اصل در فاویسم است.

وی از مادران شیرده دارای نوزاد دچار نقص آنزیم «گلوکز۶ فسفات دی هیدروژنات» خواست از مصرف مواد مذکور بپرهیزند و تصریح کرد: این مواد از طریق شیر مادر به شیرخوار انتقال پیدا می کند و سبب بروز علائم فاویسم می شود لذا مادران شیرده باقلا مصرف نکنند.

باقرسلیمی، با بیان اینکه باقلای خام، پخته، فریز شده و مخلوط در غذا تفاوتی در فاویسم ندارد، خاطرنشان کرد: اگر کسی علائم فاویسم را نشان داد حتما باید به بیمارستان مراجعه کند تا به وسیله تزریق مایعات وریدی از کلیه ها در مقابل عوارض ناشی از فاویسم محافظت شود. در برخی از مواقع با توجه به میزان هموگلوبین بیمار نیاز به تزریق خون پیدا می کند.

وی همچنین از والدین خواست در صورت مشاهده علائم فاویسم به کودکان مایعات خوراکی کم شیرین و بدون رنگ افزودنی دهند تا موجب افزایش ادرار شود و تاکید کرد: معمولا پسرها بیشتر از دخترها این بیماری را نشان می دهند و در آنها شدیدتر است. دخترها نیز یا از طریق پدر یا از طریق مادر دچار فاویسم می شوند؛ البته از شدت این بیماری در سنین بالاتر کاسته می شود.