عوارض کرونا همیشگی است؟

براساس آمار سازمان جهانی بهداشت از ۱۵ میلیون و ۱۳۰ هزار نفری که به ویروس کووید-۱۹ مبتلا شده اند، تاکنون بیش از ۹ میلیون و ۱۲۸ هزار نفر بهبود یافته اند. البته این برای بهبود یافتگان تازه ابتدای راه است، چرا که عوارض این بیماری پس از درمان هم ادامه دارد. محققان اعلام کردند که بخشی از بیماران مبتلا به کرونا پس از بهبودی نیز همچنان با مشکلات ریوی، قلبی، تمرکز حواس، اختلالات روانی و اختلال در عملکرد مغز و بروز بیمار‌های مرتبط با این اعضا دست و پنجه نرم خواهند کرد.

بیماری کرونا که با علائمی همچون تب، لرز، تنگی نفس، خارش گلو، از دست دادن حس بویایی و چشایی، مشکلات گوارشی و... بروز می‌یابد، درمان آن بسته به میزان جدی بودن بیماری، به صورت میانگین ۱۴ تا ۵۶ روز زمان می‌برد.

البته بعضی از مبتلایان خیلی زود بهبود می‌یابند، ولی سایر افراد ممکن است برای همیشه با مشکلات جدی مواجه شوند. با این حال سن، جنسیت و سایر ملاحظات مربوط به سلامت افراد، خطر بیماری حاد ناشی از ابتلا به ویروس کرونا را افزایش می‌دهد.

بی بی سی انگلیسی، در مورد وضعیت بیماران مبتلا به کرونا پس از درمان در بیمارستان، به نقل از "دکتر آلیسون پیتارد"، رئیس دانشکده مراقبت‌های ویژه پزشکی نوشته است: بیمارانی که تحت مراقبت‌های ویژه قرار داشته اند، اعم از این که علت بیماری اش چه باشد، ممکن است بازگشتش به زندگی عادی۱۲ تا ۱۸ ماه طول بکشد.

براساس این گزارش بستری بودن طولانی مدت در بیمارستان منجر به تحلیل عضلات بیمار می‌شود. بیمار ضعیف شده و ترمیم مجدد عضلاتش مدتی طول خواهد کشید. برخی برای این که بتوانند دوباره راه بروند به فیزیوتراپی احتیاج دارند. البته به دلیل آنچه که بیمار در بخش مراقبت‌های ویژه با آن مواجه می‌شود، این احتمال هم وجود دارد که دچار هذیان گویی و اختلالات روانی شود.

پل توز، فیزیوتراپیست بخش مراقبت‌های ویژه قلبی در دانشگاه کاردیف و ویل، نیز در این رابطه گفته است که "به نظر می‌رسد عامل تازه‌ای هم با این بیماری همراه است- خستگی ناشی از ویروس، یک عامل بسیار مهم است. "

گزارش‌هایی که منبع آن چین و ایتالیا بوده مبین ضعف تمام بدن بیمار، تنگی نفس پس از هر گونه تقلا، سرفه دایم و تنفس نامنظم است. علاوه براین بیمار احتیاج به خواب طولانی دارد.

پل توز همچنین گفته است که "مدت بسیار زیادی و احتمالا ماه‌ها طول می‌کشد تا بیماران بهبود یابند. "

البته باز هم نمی‌شود این موضوع را تعمیم داد. بعضی از بیماران مدت نسبتا کمی را در بخش مراقبت‌های ویژه می‌گذرانند در حالی که دیگران برای هفته‌ها باید از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده کنند. کارشناسان دانشگاه جان هاپکینز گفته اند که حتی پس از گذشت این بیماری، آسیب ریه ممکن است منجر به مشکلات تنفسی شود که ماه‌ها طول می‌کشد تا بهبود یابد.

عوارض ویروس کرونا پس از بهبودی

بیش از شش ماه از شیوع کرونا در جهان گذشته و در این مدت بسیاری از بهبودیافتگان ویروس کووید-۱۹ از عوارض بازمانده این بیماری گفته اند. البته محققان می‌گویند که بیش از ۵۰ درصد بهبود یافتگان هنوز از تنگی نفس و خستگی مفرط شکایت می‌کنند و گفته‌اند که درد قفسه سینه و مفاصل  آن‌ها همچنان ادامه دارد.

روزنامه آمریکایی "سالت لیک تریبون" طی روز‌های گذشته تحقیقات مشترک محققان کالج کینگ لندن و بیمارستان عمومی ماساچوست را منتشر کرده که نتایج قابل توجهی داشته است. این مطالعه به علائم طولانی مدت بیماران بهبود یافته کووید-۱۹ پرداخته است. براساس این گزارش قریب به ۴ میلیون داوطلب بهبود یافته در این تحقیق مشارکت داشته اند.

این مطالعه نشان داد که اکثر مبتلایان طی ۱۴ روز کاملاً بهبود می‌یابند، اما این برای افرادی که به نظر می‌رسد بیماری آن ها شدت بیشتری دارد، ممکن است روند درمان آن ها از  ۲۵، ۳۰، ۳۵ تا ۴۰ روز طول بکشد. آن‌ها نتیجه گرفته اند که حدوداً یک نفر از ۱۰ نفر هنوز بعد از سه هفته علائم وعوارض دارد.

چه نوع علائمی ایجاد می‌شود؟ آن‌ها از خفیف تا شدید متغیر هستند.

• حس بویایی:

احتمالاً می‌دانید که ویروس کرونا تمایل دارد برای مدتی حس بویایی میزبان را از بین ببرد. براساس مطالعات مختلف، تخمین زده شده که بین ۳۰ ٪ تا ۹۸ ٪ مبتلایان حس بویایی خود را از دست می‌دهند. در شهر سالت لیک سیتی، ۳۸ ٪ از مبتلایان از بین رفتن حس بویایی را گزارش داده اند.

یک مطالعه ایتالیایی روی ۲۰۲ بیمار که حس بویایی خود را از دست داده بودند انجام شده تا ببینند این عوارض تا چه مدت ادامه دارد.این مطالعه نشان داد که چهار هفته پس از شروع علائم، ۴۹ ٪ از بیماران بازگشت حس بویایی و وضوح کامل را گزارش دادند، ۴۱ ٪ از کاهش شدت آن خبر داده بودند و ۱۰ ٪ نیز گزارش دادند که حس بویایی آن‌ها بدون تغییر یا بدتر شده است.

• سندرم مراقبت های ویژه:

براساس این مطالعه، تا ۷۵ درصد از افرادی که به شدت تحت تاثیر بیماری قرار گرفته و در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) بستری می‌شوند این سندرم را بروز می‌دهند. این سندروم شامل علائم عصبی، جسمی و روانی است.

• مشکلات مربوط به لخته شدن خون:

به یاد داشته باشید، برخی از مواردی که به افراد صدمه می‌زند، خود ویروس نیست، بلکه پاسخ ایمنی بدن به آن است. پاسخ ایمنی می‌تواند در بعضی از نقاط بدن منجر به ایجاد التهاب شود و در برخی دیگر نیز لخته‌های خون ایجاد کند. لخته شدن خون می‌تواند باعث ایجاد انواع مشکلات در همه نقاط بدن، از جمله نارسایی کلیه و حتی قطع عضو شود.

• آسیب به ریه:

افرادی که درگیر ذات الریه می‌شوند یا به ونتیلاتور (دستگاه تنفس مصنوعی) نیاز پیدا می‌کنند، در نتیجه آن‌ها دچار زخم طولانی مدت ریه می‌شوند. افراد مسن به احتمال زیاد این زخم را تجربه می‌کنند، اما هر فردی که آن را تجربه کند، ظرفیت ریه او کاهش می‌یابد. علاوه بر این، لخته‌های خون می‌توانند گردش خون در ریه‌ها را قطع کنند. مطالعات نشان داده اند که در ۲۳ تا ۳۰ درصد از مبتلایان شدید کووید-۱۹ این اتفاق رخ داده است. این موضوعات همچنین تأثیرات طولانی مدت بر عملکرد ریه‌ها ایجاد می‌کنند.

• سکته های مغزی،  اختلال عملکرد مغز، مشکلات حافظه و تمرکز حواس

اگر یکی از آن لخته‌های خون باعث سکته مغزی شود، به طور واضح تأثیر طولانی مدت دارد.

"پتر برلیت" رئیس انجمن متخصصان اعصاب آلمان نیز در برنامه "کنتراتسته" شبکه یک رادیوتلویزیون آلمان گفته است که "در حدود یک‌سوم بیماران کرونایی در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها، گونه‌ای از آسیب‌های مغزی مشاهده شده که می‌تواند در درازمدت منجر به مشکلات حافظه و تمرکز حواس شود. به گفته برلیت، این افراد می‌توانند دچار پریشانی، سوء‌برداشت یا توهم شوند. "

او هم مانند کارشناسان چینی معتقد است که این ویروس می‌تواند به طور مستقیم از طریق حفره‌های بینی بر مغز تأثیر بگذارد.

علاوه بر این، کلیه‌های فرد بیمار هم می‌تواند مورد حمله قرار بگیرد که در این صورت احتمال انفارکتوس کلیه و در نتیجه آن، احتمال آسیب‌های جبران ناپذیر به دیگر اندام‌های بدن زیاد خواهد بود.

همچنین متخصصان مغز و اعصاب در انگلیس به نتیجه مشابهی رسیده‌اند. بر اساس گزارشی که در مجله تخصصی "مغز" (Brain) منتشر شد، آن‌ها اختلالات عصبی ۴۳ بیمار مبتلا به کووید۱۹ را بررسی کرده و دریافته‌اند که حتی در افرادی که این بیماری را به صورت خفیف تجربه کرده‌اند، پس از بهبودی، اختلال عملکرد مغزی، سکته مغزی یا مننژیت شدید بروز می‌کند.

طبق این گزارش، شمار اختلالات عصبی ناشی از کووید-۱۹ به مراتب بیشتر از حد انتظار تیم تحقیقاتی بوده است.

• مشکلات قلبی

از سوی دیگر براساس تحقیقی که پروهشگران مرکز پزشکی دانشگاه هامبورگ-اپدنورف آلمان انجام داده‌اند، ویروس کرونا می‌تواند قلب را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

«دیرک وسترمن» سرپرست گروه پروهشی این مرکز گفته است: این احتمال وجود دارد که پاتوژن ویروس سلول‌های قلبی را آلوده کرده و در آن‌ها تولید مثل کند. این ویروس در عین حال قادر است، فعالیت ژنتیکی سلول‌های آلوده قلب را تغییر دهد.

هنوز به طور قطعی معلوم نیست که آیا این تغییر، بر روند بیماری در بیماران قلبی تاثیرگذار است یا خیر. با این حال، فعالیت ژن تغییر یافته می‌تواند پیامد‌های درازمدت برای سلامتی مبتلایان داشته باشد. برای اطمینان از این موضوع، معاینات بیشتری بر روی قلب بیماران مبتلا به کووید۱۹ و بهبودیافتگان برنامه‌ریزی شده است.

عوارض کرونا همیشگی است؟

برخی از محققان می‌گویند که عوارض ناشی از ابتلا به ویروس کرونا همیشگی نیست. روزنامه «دنور پست» در این رابطه با انتشار گزارشی نوشت: "دکتر میچل میگلس، استادیار عصب شناسی دانشگاه استنفورد می‌گوید که او و با همکاری سایر محققان در حال کار روی یک مطالعه هستند تا سعی کنند به برخی از سؤالات پاسخ دهند. در واقع مطالعه مربوط به افرادی می‌شود که پس از درمان، علائم طولانی مدتی همچون تعریق بیش از حد، ضربان سریع قلب و مشکلات گوارشی دارند.

میگلس گفته است که دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که چه کسانی در معرض علائم همیشگی و طلانی مدت ویروس کووید-۱۹ قرار دارند.

اما با این حال او می‌گوید که بیشتر افراد به احتمال زیاد علائم طولانی مدت ندارند. اما مهم است که مبتلایان صبور باشند و در مورد نحوه مدیریت علائم خاص با پزشک خود مشورت کنند.

استادیار عصب شناسی دانشگاه استنفورد این را هم گفته که "به احتمال زیاد، علائم به طور کامل بهبود می‌یابند. فقط برخی از آن‌ها زمان بیشتری را می‌طلبند. "