رییس انجمن ژنتیک ایران:
هوش هم از پدر وهم از مادر به فرزند به ارث می رسد/تاثیر محیط بر هوش را نباید نادیده گرفت
همه ما به خوبی می دانیم که هوش پایه و اساس ژنتیکی دارد. حتی تحقیقات علمی نیز به این به باور و عقیده که هوش و دیگر ظرفیت‌‌های شناختی مرتبط توسط ژن ما تعیین می‌شود، قوت می‌دهد.همین باور سبب شده که عده‌ای از افراد اهمیت تحصیل را رد کنند چرا که معتقدند صرف هزینه برای تحصیل و آموزش تاثیری زیادی روی توانایی‌های طبیعی ما ندارد. اما دانشمندان این نظریه را رد کرده اند زیرا معتقدند که عوامل محیطی می‌توانند روی تحصیلات و بهره هوشی ما تاثیر بگذارند.
در کنار این نظریات ،نظریه دیگری نیز وجود دارد مبنی براینکه تحقیقات اخیربرخی دانشمندان نشان داده است که کودکان هوش خود را از مادرشان به ارث می‌برند.به گفته این دانشمندان پدر در به ارث رسیدن میزان هوش و ذکاوت به کودکان هیچ دخالتی ندارد.زیرا زنان به خاطر داشتن دو کروموزوم X احتمال بیشتری برای انتقال ژن هوش به فرزندانشان دارند.
این در حالی است که مردان فقط یک کروموزوم X دارند و علاوه بر این دانشمندان اکنون بر این باورند که ژن حامل عملکردهای شناختی پیشرفته که از پدر به ارث می‌رسد ممکن است به طور خودکار غیرفعال شوند.
دکتر محمود تولایی رییس انجمن ژنتیک ایران در گفت وگو با جام جم آنلاین نسبت دادن یک صفت نظیر هوش به مادر یا پدررا نسبت درستی ندانست .
وی با اشاره به اینکه اگر دو فرد دارای ویژگی های ژنتیکی مثبت مثل تیزهوشی باشند انتظار می رود که این صفت به فرزندشان هم انتقال بیابد، گفت:البته الزاما نیز اینگونه نیست.حال اگر برعکس آن دو فردی که باهم ازدواج می کنند دارای بهره هوشی بسیار پایین باشند انتظار تولد فرزند باهوش از آنها نمی رود و احتمال بروز مشکلات بیشتری هم برای فرزند آنها وجود دارد ولی باز هم می گویم که الزاما اینگونه نیست.
وی افزود:حال اگر نوع این صفات ژنتیکی در پدر ومادر متفاوت باشد سبب خواهد شد دو فردی که دو عوارض مختلفی دارند این بیماریها به شکل مغلوبه در فرزندشان بروز کند اما اگر آن صفت غالب باشد در فرزند حتما بروز خواهد کرد .
دکتر تولایی با اشاره به اینکه نسبت دادن یک صفت به پدر یا مادر نسبت درستی نیست گفت : البته بیماریهایی داریم که وابسته به جنس است و از طریق مادر فقط به فرزند پسر منتقل می شود ولی موضوع آن با بهره هوشی فرق می کند.در بهره هوشی دو عامل تاثیر گذار است.ابتدا خود عامل ژنتیک و دیگر موضوعات اپی ژنتیک که در مسیرهای مولکولی باهوش ظهور وبروز پیدا می کند .
وی ادامه داد:هوش یک توانایی ذهنی است که قابلیت های متنوعی مثل استدلال،برنامه ریزی ،حل مسئله ،تفکرانتزاعی و یادگیری انواع زبانها را دارد. در دهه 70 بحث های زیادی در خصوص بهره هوشی مطرح بود و دانشمندان عقاید کاملا متفاوتی را مطرح می کردند. اما در اینکه توارث و محیط زندگی هردو می‌تواند بر هوش ما تاثیر داشته باشد، شکی نیست.و همینطور گر ژن مزبور در پدر و مادر فعال تر باشد، به طبع فرزند آنها نیز از ضریب هوشی بالاتری برخوردار خواهد بود.
وی سپس در توضیح چگونگی تاثیر ژنتیک بر هوش فرزندان گفت:اگر زن نه چندان باهوش با مرد ضریب هوشی بالاترازدواج کند وهمچنین برعکس زنباهوش یا نابغه با مرد ضریب هوشی کمتر ازدواج کند مسلما انتظار می رود که ضریب هوشی فرزند آنها کمتر از کف نباشد.البته تاثیر محیط را بر تقویت و افزایش هوش نباید بی تاثیر دانست . مثل فردی که ورزش هایی که منجر به تقویت عضلات می شود را انجام می دهد این فرد درواقع یک حدی از این استعداد را به ارث برده است ولی به واسطه تمرین وممارست آن را پرورش داده است.همینطور اگر یک فرد باهوش را در محیط بسته قرار دهیم مسلما هوش واستعداد او ظهور وبروز پیدا نمی کند.
دکتر تولایی همچنین به نحوه استفاده و بهره برداری از هوش واستعداد اشاره کرد وگفت: بسیاری از افراد باهوش هستند که چون از هوش خود در جهت مناسب استفاده نمی کنند ما آنها را باهوش نمی دانیم درحالیکه آنها از هوش خود بهره برداری درستی نداشته اند .مثل افراد جنایتکار ومجرم ،اینها اغلب از هوش بالایی برخوردارند ولی متاسفانه از هوش خود در جهت منفی استفاده کرده اند.بنابراین آموزش و محیط پیرامونی است که مسیر بروز هوش را مشخص می کند.
تولایی با اشاره به اینکه خداوند انسان را کامل آفریده ولی شرایط برای بروز و ظهور این صفات متفاوت است گفت:به همین جهت دانش اپی ژنتیک بسیار مورد توجه قرار گرفته است.به بیان دیگر ژنتیک بخشی از ظرفیت درونی فرد است و اپی ژنتیک سایر عواملی است که موجب می شود این ژن بیان شود و ظهور یابد.