سیر صعودی قیمت مرغ و تخم مرغ در بازار
قیمت هر کیلوگرم مرغ تازه به محدوده ۳۷ تا ۴۵ هزار تومان رسیده، همزمان هر شانه تخم‌مرغ هم در محدوده ۴۷ هزار تومان فروخته می‌شود؛ موضوعی که موجب رقابت مرغ و تخم‌مرغ در مسیر گرانی شده است.
سیر صعودی قیمت خرده‌فروشی مرغ و تخم‌مرغ ادامه دارد. دسته ای از تولیدکنندگان در گفتگویی با اشاره به تداوم مشکلات تامین و افزایش قیمت نهاده‌های تولید، افت جوجه‌ریزی و رشد هزینه تمام‌شده نسبت به کمبود و گرانی این محصولات در نیمه دوم امسال هشدار داده‌اند. خبرنگاران می‌گویند، انتظارات تورمی به حدی است که برخی مرغ‌فروشی‌ها، با دامن زدن به جو بازار در گفت‌وگو با مشتریانشان، از کمبود و افزایش شدید قیمت مرغ در ماه‌های آینده خبر می‌دهند و در کمال تعجب مشتریان را به خرید و ذخیره‌سازی این ماده فسادپذیر ترغیب می‌کنند.
این روزها کاهش تناژ عرضه مرغ و تخم‌مرغ با نرخ مصوب دولتی در مراکز توزیع مستقیم، در کنار فراوانی این اقلام به نرخ بازار آزاد، به شائبه افزایش بیشتر قیمت مرغ و تخم‌مرغ در آینده نه چندان دور دامن زده است؛ چنان‌که برخی تولیدکنندگان و فعالان صنفی کاهش تناژ عرضه مستقیم مرغ و تخم‌مرغ را بیانگر تغییر رویکرد دولت به قیمت‌گذاری دستوری این اقلام و حرکت تدریجی به سمت آزادسازی قیمت مصرف‌کننده و نهاده‌های تولید قلمداد می‌کنند.
مرغ و تخم‌مرغ بر مدار گرانی
مشاهدات میدانی در مغازه‌های خرده‌فروشی مرغ و تخم‌مرغ و همچنین مراکز عرضه مستقیم نشان می‌دهد، قیمت خرده‌فروشی هر کیلوگرم مرغ تازه آماده طبخ از ۳۷ هزار تومان در برخی مناطق جنوبی و مرکزی تهران به ۴۰ تا ۴۵ هزار تومان در مناطق شمال شهر رسیده است. این افزایش قیمت در انواع قطعه‌بندی و بسته‌بندی شده مرغ به‌مراتب بیش از مرغ کامل است؛ به‌نحوی که نرخ خرده‌فروشی هر کیلوگرم گوشت ران بدون کمر مرغ به ۵۰ هزار و سینه پاک کرده مرغ به مرز ۶۰ تا ۶۵ هزار تومان رسیده است.
این‌روزها علاوه بر کاهش عرضه مرغ تازه در میادین میوه و تره‌بار و سایر مراکز عرضه مستقیم، به نرخ مصوب ۲۴ هزار و ۹۰۰ تومان، وزن و کیفیت مرغ توزیع شده در این مراکز نیز به‌شدت کاهش یافته و موجب گلایه و انتقاد مشتریان شده است. در بازار تخم‌مرغ نیز نرخ خرده‌فروشی هر شانه تخم‌مرغ ۳۰عددی، بنابر کیفیت، سایز و منطقه عرضه به ۴۰ تا ۴۷ هزار تومان رسیده است. در میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران نیز هر شانه تخم‌مرغ ۳۰ عددی پوست قهوه‌ای و سفید سایز متوسط به قیمت ۳۷ هزار تومان و هر شانه ۲۰ عددی این اقلام با قیمت ۳۳ هزار و ۷۰۰ تومان به مشتریان عرضه می‌شود.
بی‌تقصیری تولیدکنندگان در گرانی تخم‌مرغ
رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران با بیان این که تولیدکنندگان تخم‌مرغ نقشی در افزایش قیمت‌ها ندارند، افزایش کرایه حمل‌ونقل و حقوق کارگران را عامل گرانی تخم‌مرغ دانست و گفت: میانگین قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم تخم‌مرغ در مرغداری ۱۸ هزار تومان است، اما وزارت جهادکشاورزی حتی از ابلاغ نرخ ۱۷ هزار و ۳۰۰ تومانی هر کیلوگرم تخم‌مرغ خودداری می‌کند. ناصر نبی‌پور، افزود: به اذعان وزارت صمت هزینه تمام‌شده تولید هر کیلوگرم تخم‌مرغ در مرغداری ۱۷ هزار و ۸۰۰ تومان است، اما نرخ مصوب هر کیلوگرم تخم‌مرغ ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان است. به‌گفته او، تمام مؤلفه‌های تولید افزایش داشته و دولت کرایه حمل‌ونقل را ۳۱ درصد، حقوق کارگران را ۴۰ درصد و نرخ هر کیلوگرم ذرت و سویا را ۴۰ درصد افزایش داده است. مگر می‌شود همه‌چیز گران شود، اما قیمت مرغ و تخم‌مرغ ثابت بماند؟ همین گرانی‌ها و افزایش قیمت باعث شد مرغداران در فروردین و اردیبهشت مرغ‌های خود را به کشتارگاه بفرستند. او افزود: نبود برنامه‌ریزی باعث شده تا طی ۸ ماه گذشته میزان تولید جوجه یک‌روزه کاهش یابد و میزان جوجه‌ریزی ۱۰ میلیون قطعه‌ای را شاهد باشیم.
رشد ۱۳ هزار تومانی قیمت خرده‌فروشی مرغ
حبیب اسدالله نژاد، رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی تنها دلیل افزایش اخیر قیمت مرغ را ناترازی در بخش توزیع دانست و گفت: برخی مرغ تازه را کیلویی ۲۷ هزار تومان می‌خرند، اما کیلویی ۴۰ هزار تومان در سطح شهر می‌فروشند. او افزود: در تهران با کمبود مرغ مواجه هستیم، اما در برخی استان‌ها مازاد تولید وجود دارد. اسدالله‌نژاد گفت: در برخی استان‌های پُرتولید مانند گیلان با مازاد مرغ مواجه هستیم؛ به‌طوری که تولید این استان ۵۰۰ تن، اما مصرفش کمتر از ۲۰۰ تن است و اجازه خروج این مرغ‌ها به خارج از استان نیز داده نمی‌شود. دلالان مرغ زنده را با قیمت مصوب از تولیدکنندگان این استان‌ها می‌خرند و با قیمت‌های نجومی در تهران به مغازه‌دارها می‌فروشند.
حداکثر قیمت مصرف‌کننده مرغ ۲۹ هزار تومان
محمدعلی کمالی‌سروستانی مشاور اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران هم در مورد علت عرضه چندنرخی مرغ، گفت: قیمت مرغ بنابر محل عرضه متفاوت است و اکنون در محله‌های پایین‌شهر تهران قیمت مرغ ارزان‌تر و در شمال شهر به‌علت گران‌تر بودن سرقفلی مغازه‌ها بالاتر است. قیمت مرغ نیز مانند هر کالایی در سطح خرده‌فروشی متفاوت است. او در ارزیابی قیمت مصرف‌کننده مرغ، گفت: حداکثر قیمت مرغ در بازار خرده‌فروشی با احتساب نرخ ۵هزار تومان به ازای جوجه یک‌روزه، باید ۲۹ هزار تومان باشد، اما طی ۲ روز گذشته نرخ جوجه یک‌روزه به بیش از ۱۰ هزار تومان افزایش یافته است. درصورت تداوم این روند و کمبود سایر نهاده‌ها، قیمت مرغ و تخم‌مرغ باز هم افزایش می‌یابد. کمالی‌سروستانی افزود: هیچ کمبودی در تولید مرغ نداریم. درصورت برنامه‌ریزی، تولید مرغ کاهش نمی‌یابد، اما باید نهاده‌های تولید به‌موقع به‌دست مرغدار برسد.
نکته امیدوارکننده
به‌گفته او، با خنک‌تر شدن هوا وزن‌گیری جوجه‌ها بیشتر می‌شود و میزان تولید گوشت افزایش می‌یابد و برخی گله‌های مادر که اکنون به لک رفته‌اند نیز به چرخه تولید بازمی‌گردند. او در مورد تامین نهاده‌های تولید به نرخ مصوب دولتی، گفت: اگرچه حواله نهاده‌ها در بازارگاه تخصیص می‌یابد، اما این حواله تا تبدیل شدن به ذرت یا سویا درحالی حدود ۱۰ تا ۲۰ روز زمان می‌برد که دوره پرورش جوجه ۴۵ روز است آن هم در شرایطی که مرغدار مرغ تولیدی را فروخته اما سهمیه نهاده را دریافت نکرده است. اگرچه دولت می‌گوید که ۱۰۰ درصد نهاده را به مرغداران می‌دهد، اما این نهاده در دوره پرورش به‌دست مرغدار نمی‌رسد و مرغدار ناچار به خرید آن از بازار آزاد است.
معمای رشد دوبرابری قیمت جوجه یک‌روزه
مشاور اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران، افزایش شدید نرخ جوجه یک‌روزه را عامل مهم گرانی مرغ و تخم‌مرغ دانست و گفت: اگرچه دولت نهاده‌های تولید را با نرخ مصوب به تولیدکنندگان مرغ مادرمی‌دهد، اما نرخ جوجه عرضه شده این تولیدکنندگان به‌مراتب بیش از نرخ مصوب است و جوجه‌فروشی‌ها و مرغ مادری‌ها جوجه یک‌روزه را خارج از نرخ مصوب عرضه کرده و حتی این قیمت را در سایت‌های فروش خود درج می‌کنند. کمالی‌سروستانی، افزود: دولت انتظار دارد مرغداران از افزایش نرخ جوجه یک‌روزه شکایت کنند، اما مرغدار نیز از ترس قرار گرفتن در فهرست سیاه تامین جوجه در مرغ‌مادری‌ها و تعطیلی کسب‌وکار خود از انجام این کار امتناع می‌کند.
چشم‌انداز بازار
او در مورد چشم‌انداز تولید و قیمت مرغ در نیمه دوم امسال، افزود: باید منتظر سیاست‌های دولت جدید برای تخصیص ارز واردات و تامین نهاده‌ها با نرخ مصوب دولتی، اقدامات و برنامه‌های وزارتخانه‌های صمت و جهادکشاورزی برای کاهش تصدی‌گری دولت و استفاده از ظرفیت تشکل‌های تولیدی بخش خصوصی در صنعت مرغداری بود تا چشم‌انداز تولید و عرضه و قیمت خرده‌فروشی مرغ و تخم‌مرغ در نیمه دوم امسال ترسیم شود.
کاهش جوجه‌ریزی و تولید مرغ
مشاور اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران در مورد میزان جوجه‌ریزی و تولید مرغ گفت: جوجه‌ریزی مرغ گوشتی از اواخر خرداد تا ابتدای مرداد ماه در هرماه حدود ۱۱۳ میلیون قطعه بوده که منتهی به تولید مرغ در روزهای اخیر شده است. در این ماه‌ها با گرمی هوا مواجه شدیم که موجب کاهش وزن‌گیری مرغ‌ها شده و طبق برآوردها میزان تولید گوشت مرغ ۳۰ هزار تن نسبت به سایر ماه‌ها کاهش داشته است. کمالی‌سروستانی، افزود: عامل دیگر کاهش تولید گوشت مرغ، افت کیفیت ذرت و سویاست. علاوه بر آن با وجود تخصیص سهمیه در سامانه بازارگاه، نهاده‌ها دیر به‌دست مرغداران رسیده است. با این شرایط در هرماه که باید ۱۹۵ هزار تن گوشت مرغ (روزانه ۶ هزار و ۳۰۰ تن) تولید شود، این میزان به ۱۶۳ هزار تن (روزانه نزدیک به ۵ هزار و ۳۰۰ تن) کاهش یافته است که این موضوع بر کاهش عرضه مرغ تأثیر گذاشته و کسانی را که مرغ را خارج از شبکه و به نرخ آزاد توزیع می‌کنند بیشتر به دخالت در بازار تشویق کرده است.
او افزود: مرغدار مجبور به فروش هر کیلوگرم مرغ زنده به نرخ ۱۷ هزار و ۱۰۰ تومان است و دستگاه‌های نظارتی فشار خود را بر ۱۶ تا ۱۷ هزار مرغدار متمرکز کرده‌اند، اما علاوه بر رشد قیمت نهاده‌ها، حمل‌ونقل و جوجه یک‌روزه به بیش از ۱۰ هزار تومان، هزینه تمام‌شده تولید هر کیلوگرم مرغ زنده در مرغداری به ۱۹ هزار و ۹۵۰ تومان رسیده و مرغدار هر کیلوگرم مرغ زنده را با ۲ هزار و ۴۰۰ تومان ضرر می‌فروشد.
مشاور اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران میزان عرضه روزانه مرغ را ۱۲۰۰ تن دانست که بخشی از آن در شبکه و بخش دیگر خارج از شبکه توزیع می‌شود و گفت: مرغدار در مرغداری صاحب مرغ است و کمتر مرغداری مرغ خود را به کشتار می‌برد، کشتارگاه‌ها مرغ زنده را خریداری می‌کنند و ما اطلاعی نداریم که چه میزان مرغ وارد شبکه یا آزاد توزیع می‌شود. او افزود: اگرچه در سامانه کشتارگاه‌ها میزان ورودی و خروجی مرغ به کشتارگاه‌ها درج می‌شود، اما از کشتارگاه یا میادین عمده مانند بهمن تا سطح خرده‌فروشی‌ها، مغازه‌داران مرغ را در تناژهای ۳ تا ۵ تن دریافت می‌کنند و در مسیر حمل این سهمیه‌ها کمتر می‌شود و متأسفانه راه‌های در روی زیادی برای عرضه خارج از شبکه مرغ وجود دارد.
کمالی‌سروستانی افزود: این شرایط موجب شده یارانه‌ای که دولت برای تأمین نهاده‌های مرغداری می‌دهد به‌دست مرغدار و مصرف‌کننده نرسد و مرغدار با ضرر مرغ را بفروشد و مصرف‌کننده نیز مرغ ۳۷ تا ۴۵ هزار تومانی بخرد.