واکسن‌های کرونا برای کودکان ضرری ندارند؟
پژوهشگران کمیته ساماندهی تحقیقات کووید-۱۹ و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران با بررسی شواهد موجود در خصوص واکسن‌ها می‌گویند: واکسن‌های فایزر و مدرنا و همچنین واکسن‌های سینوفارم و سینوواک برای ایمن‌سازی کودکان و نوجوانان بین سه تا ۱۸ سال در برخی از نقاط دنیا در حال استفاده است. به دلیل دسترسی به واکسن‌های سینوفارم و سینوواک در کشور، با توجه به بررسی اثرات این واکسن ها در دنیا و همچنین عدم وجود گزارش‌هایی بر ضد استفاده از آن در کودکان، استفاده از این دو واکسن می‌تواند در این گروه سنی، راهکار مناسبی باشد.
یکی از نگرانی‌های اصلی درمورد واکسیناسیون کودکان و نوجوانان در برابر کووید-۱۹، فقدان اطلاعات کافی در خصوص ایمنی ایجاد شده است. به همین دلیل پژوهشگران کمیته ساماندهی تحقیقات کووید-۱۹ با تهیه یک گزاره‌برگ وضعیت واکسیناسیون کووید-۱۹ را بررسی کردند.
از زمان شیوع اولیه کروناویروس جدید، این بیماری همه گروه‌های سنی را درگیر کرده؛ اما بر اساس گزارش‌های رسمی، این بیماری در کودکان بروز کم‌تری داشته است و حدود پنج درصد از کل موارد شناسایی‌شده، در بین کودکان بوده است.
به نظر می‌رسد کودکان و نوجوانان به شکل خفیف‌تری از این بیماری نسبت به بزرگسالان مبتلا می‌شوند؛ اما تظاهرات شدید بیماری در همه گروه‌های سنی به خصوص افراد با بیماری‌های زمینه‌ای دیده شده است.
با وجود شیوع کم‌تر بیماری در سنین کودکی؛ عوارض اجتماعی، اقتصادی، آموزشی و بهداشت عمومی بیماری کووید-۱۹ به شدت رشد جسمی، فکری و احساسی کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار داده است و بر سلامت و عملکرد اجتماعی آن‌ها تاثیر منفی خواهد گذاشت.
واکسیناسیون کودکان علیه کووید-۱۹ می‌تواند از ابتلا، عوارض و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری در کودکان و نوجوانان پیشگیری کند. همچنین از انتشار ویروس کووید-۱۹ توسط کودکان و انتقال به بزرگسالان پیشگیری کرده و می‌تواند با ایجاد ایمنی در کودکان و نوجوانان به بازگشایی مدارس و آموزش حضوری کمک کند.
بررسی مطالعات کارآزمایی‌های بالینی واکسن‌های مختلف بر روی گروه‌های متفاوت از کودکان نشان می‌دهد که ایمنی‌زایی واکسن‌های موجود علیه بیماری کووید-۱۹ بالا است. اگرچه این نتایج به طور عمده بر گروه‌های سنی بزرگسال حاصل شده است.
نتایج منتشر شده در خصوص اثربخشی و ایمنی واکسن‌های کووید-۱۹ در گروه‌های سنی بزرگسال محدود بوده و مطالعات مختلفی در حال انجام است. از بین واکسن‌هایی که کارآزمایی بالینی آن‌ها بر روی کودکان و نوجوانان انجام شده است، نتایج اثربخشی و ایمنی واکسن فایزر-بیوان‌تک با تزریق دو دوز با فاصله سه هفته در کودکان بالای ۱۲ سال بسیار امیدوارکننده بوده است.
در خصوص واکسن کشته‌شده سینوفارم باید به این نکته اشاره کرد که بر اساس مطالعه منتشر شده؛ این واکسن ایمن بوده و پس از دو دوز تزریق در شرکت‌کنندگان با دامنه سنی سه تا ۱۷ سال، باعث ایجاد پاسخ ایمنی همورال قوی علیه عفونت SARS-CoV-۲ می‌شود. یافته‌های مطالعه کارآزمایی بالینی انجام‌شده در فاز ۱/۲ و جمعیت زیر ۱۸ سال نشان می‌دهد که استفاده از دوز چهار میکروگرم واکسن سینوفارم، منجر به ایجاد ایمنی در برابر کووید-۱۹ می‌شود.
بررسی انجام‌شده بر روی واکسن سینوواک که با تزریق دو دوز بر روی دامنه سنی سه تا ۱۷ سال؛ نشان‌دهنده آن است که تزریق ۰.۳ میکروگرم از این واکسن، پاسخ ایمنی همورال خوبی را ایجاد می‌کند.
همچنین طبق مطالعه انجام شده بر روی واکسن مدرنا در فاز ۲/۳ کارآزمایی بالینی؛ این واکسن با دوبار تزریق با فواصل چهار هفته می‌تواند پاسخ ایمنی بسیار خوبی در کودکان کم‌تر از ۱۲ سال ایجاد کند.
عوارض جانبی احتمالی واکسیناسیون کووید-۱۹ در کودکان و نوجوانان
بررسی‌های انجام‌شده حاکی از این است که کودکان نیز ممکن است برخی از عوارض جانبی واکسن را داشته باشند؛ ولی بر اساس نتایج این مطالعات، این عوارض مشکلات جدی ایجاد نمی‌کنند. بعضی از مهم‌ترین عوارض گزارش‌شده شامل درد، قرمزی و تورم در بازویی که تزریق انجام شده و خستگی، سردرد، درد عضلانی، لرز، تب و حالت تهوع بوده‌اند.
واکسیناسیون کووید-۱۹ در کودکان سه تا یازده سال
از میان واکسن‌های ساخت چین، دو واکسن سینوفارم و سینوواک فازهای یک و دو کارآزمایی بالینی خود را در کودکان سه تا یازده سال انجام داده‌اند و بر اساس نتایج آن که در مجله «لنست» منتشر شده است، ایمنی آن‌ها در این گروه سنی به اندازه بزگسالان بوده است. همچنین فاز سه کارآزمایی این واکسن در کشور امارات متحده عربی در جریان است.
در خصوص واکسن «سوبرانا» نیز داده‌های فاز ابتدایی که در وبسایت موسسه «فینلای» به اشتراک گذاشته شده، نشان‌دهنده ایمنی و اثربخشی بالای این واکسن در کودکان و نوجوانان سه تا ۱۸ سال است. همچنین در کوبا برای واکسیناسیون این گروه سنی با واکسن سوبرانا-۲ نیز مجوز اضطراری صادر شده است.
چین، امارات متحده عربی، آرژانتین، السالوادور و شیلی (واکسن‌های سینوفارم و سینوواک) و کوبا (واکسن سوبرانا) کشورهایی هستند که تا کنون واکسیناسیون کودکان سه تا یازده سال را با این واکسن‌ها شروع کرده‌اند.
در کشورهای فرانسه، اسپانیا، آلمان، انگلستان و ایرلند شمالی، دانمارک، سوئیس، آمریکا، کانادا و استرالیا نیز با واکسن فایزر-بیوان‌تک و کشورهای لهستان و ایتالیا با واکسن‌های فایزر-بیوان‌تک و مدرنا واکسیناسیون کودکان انجام می‌شود.
در ایران نیز دو واکسن سینوفارم و واکسن انستیتو پاستور (پاستوکووک) برای افراد ۱۲ تا ۱۸ سال مجوز اضطراری گرفته‌اند و هم‌اکنون در حال تزریق برای این گروه سنی است. واکسن انستیتو پاستور، همان واکسن سوبرانا-۲ کوبا است که به صورت مشترک با این کشور تولید می‌شود.
طبق بررسی‌های پژوهشگران کمیته ساماندهی تحقیقات کووید-۱۹ و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران و بر اساس شواهد موجود؛ واکسن‌های فایزر و مدرنا و همچنین واکسن‌های سینوفارم و سینوواک برای ایمن‌سازی کودکان و نوجوانان بین سه تا ۱۸ سال در برخی از نقاط دنیا در حال استفاده است. بنابراین با دسترسی به واکسن‌های سینوفارم و سینوواک در کشور، این دو واکسن برای تزریق در گروه کودکان و نوجوانان در شرایط موجود و با توجه به استفاده از این واکسن در نقاط دیگر دنیا در این گروه سنی و عدم وجود گزارش‌هایی بر ضد استفاده از آن در کودکان، می‌تواند راهکار مناسبی باشد.