راهکاری برای پیشگیری از مسمومیت مواد غذایی

لاله مظفری در گفت و گویی، از مسمومیت های غذایی به عنوان شایعترین مسمومیت ها یاد کرد و افزود: مسمومیت غذایی به مجموعه اختلالاتی گفته می شود که به دنبال مصرف غذای فاسد که با میکروب ها یا مواد شیمیایی سمی آلوده شده ایجاد می شود.

این کارشناس ارشد تغذیه، میکروب ها را عامل اصلی مسمومیت‌های غذایی دانست و افزود: میکروب ها همه جا از جمله در آب، خاک، هوا، بدن حیوانات و ... هستند، اما زمانی رشد کرده و اثر گذار هستند که شرایط برای رشد آنها فراهم شود.

مظفری دما را عامل مهمی در رشد میکروب ها دانست و افزود: میکروب ها در درمای پنج تا 63 درجه سانتیگراد قابلیت رشد دارند، اما مطلوبترین دما برای رشد آنها دمای نزدیک به دمای بدن یا همان 37 درجه سانتیگراد است، بنابراین برای نگهداری مواد غذایی از دست میکروب ها نیاز است که این مواد در یخچال که دمای آن یک تا چهار درجه سانتیگراد است، نگهداری شوند.

کارشناس نظارت بر مواد غذایی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، رطوبت را عامل مهم دیگری در رشد میکروب ها دانست و افزود: در همین راستا گوشت و لبنیات با توجه به میزان رطوبت بالا و PH مناسب برای میکروب ها جزو مواد غذایی با فساد پذیری بالا محسوب می شوند و نیاز است در نگهداری آنها دقت بیشتری شود.

مظفری گفت: برای پیشگیری از بروز مسمومیت های غذایی نیاز است که مانع ایجاد شرایط رشد میکروب ها شد و نیاز است که مواد غذایی در شرایط مناسب نگهداری شوند.

این کارشناس ارشد تغذیه، تهوع، استفراغ و اسهال را سه علامت شاخص مسممومیت های غذایی عنوان کرد و افزود: در برخی از مسمومیت های غذایی نیز علائمی مانند دل درد، تب و خونریزی در مدفوع دیده می شود.

مظفری در خصوص راه های پیشگیری از مسمومیت های غذایی گفت: در این زمینه قوانین طلایی سازمان بهداشت جهانی بسیار کمک کننده خواهد بود که از جمله آن می توان به انتخاب غذاهای بسته بندی شده به جای غذاهای فله ای اشاره کرد.

وی افزود: توصیه است که افراد به جای استفاده از مواد غذایی فله ای مانند شیر خام، از محصولات بسته بندی شده با پروانه ساخت بهداشتی سازمان غذا و دارو استفاده کنند.

مظفری پخت مناسب غذا را عامل مهم دیگری در پیشگیری از بروز مسمومیت های غذایی دانست و افزود: هنگام پخت غذا باید تمام نقاط آن به خوبی پخته شود و دمای مرکزی ترین نقطه ماده غذایی باید به 70 درجه سانتیگراد برسد، بنابراین بهتر است مواد غذایی به آرامی و با درجه حرارت مناسب پخت شوند تا به اصطلاح "مغزپخت" شوند.

این کارشناس ارشد تغذیه گفت: متاسفانه برخی افراد گوشت یخ زده را در آب گرم قرار داده و سریع پخت می کنند که این کار موجب می شود علاوه بر از دست رفتن خاصیت گوشت، قسمت های مرکزی گوشت که یخ زده به خوبی حرارت نبیند و میکروب های احتمالی آن از بین نروند.

مظفری بر صرف غذا بلافاصله پس از پخته شدن تاکید کرد و افزود: توصیه بر این است حجم غذای پخته شده بگونه ای باشد که بتوان آن را در یک وعده صرف کرده و از نگهداری در یخچال پیشگیری شود، در غیراینصورت جهت نگهداری کوتاه مدت باید از یخچال استفاده شود و مدت این نگهداری باید نهایتا دو تا سه روز باشد.

وی افزود: برای مواد خوراکی که نیاز است بیش از دو تا سه روز نگهداری شوند افراد باید حتما از فریزر که دمای آن منفی 18 درجه سانتیگراد است استفاده کنند.

این کارشناس ارشد تغذیه گفت: چنانچه قرار است غذایی بعد از بیرون آوردن از یخچال گرم شود، باید به مدت 10 تا 15 دقیقه با حرارت مناسب گرم شده و دمای آن به 70 درجه سانتیگراد برسد.

مظفری با تاکید بر نگهداری جداگانه مواد خام و پخته در یخچال گفت: به هیچ عنوان نباید غذای پخته را کنار مواد غذایی خام قرار داد، چرا که احتمال انتقال میکروب از مواد خام به پخته وجود دارد.

وی با تاکید برتمیز نگه داشتن محیط یخچال هم گفت: به هیچ عنوان نباید مواد خوراکی نشسته داخل یخچال قرار گیرد و بهتر است خوراکی هایی مانند انواع میوه و سبزیجات شسته و ضدعفونی شده و سپس داخل یخچال قرار گیرند.

مظفری گفت: برای جلوگیری از خراب شدن هویج و خیار بعد از شستن، باید آنها را خشک کرده و در قابلمه هایی از جنس فلز روی قرار داد، در این صورت می توان آنها را تا 15 روز سالم در یخچال نگهداری کرد.

کارشناس نظارت بر مواد غذایی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه بر ممنوعیت نگهداری مواد کنسروی درب باز در یخچال تاکید کرد وافزود: مواد درون کنسروها از جمله کنسرو رب گوجه فرنگی و کنسرو ماهی درصورتی که درب کنسرو باز باشد در محیط باز یخچال و در مجاورت هوا اکسید می شوند و برای نگهداری از آنها توصیه می شود محتوای آنها در ظروف شیشه ای درب دار نگهداری شود.

وی افزود: در خصوص نگهداری نان هم توصیه این است که نان در فریزر نگهداری شود و لبنیات نیز در سردترین قسمت یخچال نگهداری شود.

این کارشناس تغذیه گفت: پیش از همه اینها هم توصیه می شود افراد حتما مواد غذایی مورد نیاز را از مراکز معتبر تهیه کرده و به تاریخ تولید و انقضای آن دقت داشته باشند.

مظفری در ادامه در خصوص راهکارهای خانگی درمان مسمومیت های غذایی هم گفت: در وهله اول توصیه بر این است که افراد به محض مشاهده علائم مسمومیت تا چند ساعت از خوردن و آشامیدن خودداری کرده تا حالت التهاب معده و روده متوقف شود.

این کارشناس ارشد تغذیه گفت: با توجه به از دست رفتن آب بدن به دنبال اسهال و استفراغ توصیه این است که افراد از محلول ORS استفاده کرده و در غیراینصورت با استفاده از یک لیتر آب، یک دوم قاشق چایخوری نمک و چهار قاشق غذاخوری شکر مشابه این محلول را تهیه کرده و مصرف کنند.

مظفری گفت: در زمان مسمومیت توصیه می شود افراد از غذاهای سبک و کم چرب مانند سوپ استفاده کنند و در خصوص مصرف لبنیات هم توصیه می شود که از ماست پروبیوتیک استفاده کنند.

وی افزود: مصرف میوه و سبزیجات با فیبر بالا در زمان مسمومیت توصیه نمی شود، چرا که نیاز است دستگاه گوارش قدری استراحت داشته باشد.