آیا واکسنهای mRNA میتواند ما را به ابرانسان تبدیل کند؟
تا این اواخر، بیشتر مردم درمورد واکسنهای mRNA چیزی نشنیده بودند. اکنون دانشمندان بر این باورند که آنها ممکن است کلید حل بسیاری از مشکلات سلامتی باشند.
حدود یک سال پیش، آنا بلکنی در حوزهی علمی نسبتا گمنامی در آزمایشگاهی در لندن کار میکرد. افراد اندکی در خارج از محافل علمی او درباره واکسنهای mRNA شنیده بودند. علت آن بود که چنین واکسنهایی هنوز وجود نداشتند. تعداد شرکتکنندگان در کنفرانسی که او در سال ۲۰۱۹ در آن سخنرانی کرد، نهایتا به چند ده نفر میرسید. اما امروز، او بهشدت موردتوجه است: استادیاری در دانشگاه بریتیش کلمبیای کانادا و ارتباط علمی با ۲۵۳ هزار دنبالکننده و ۳/۷ میلیون لایک در تیکتاک. او اعتراف میکند که در مکان و زمان مناسبی برای سوار شدن بر موجی از پیشرفت علمی قرار گرفت که بسیار بهندرت پیش میآید… او عصر جدید را عصر RNAissance میخواند.
بهعلت دنیاگیری کووید ۱۹، بسیاری از مردم اکنون درمورد واکسنهای mRNA شرکتهایی مانند فایزر/بیوانتک و مدرنا شنیدهاند و بسیاری نیز واکسنهای مذکور را دریافت کردهاند. اما حتی زمانی که بلکنی دوره دکترای خود را در سال ۲۰۱۶ در کالج سلطنتی لندن آغاز کرد، بهگفتهی خودش: «بسیاری از افراد در این مورد تردید داشتند که آیا این روش میتواند نتیجه داشته باشد یا نه. اکنون، کل زمینهی علمی mRNA درحال انفجار است. این دستاوردی تحولآفرین در پزشکی است».
موفقیت بهدستآمده دررابطهبا واکسنهای مبتنیبر mRNA کووید ۱۹، چنان تحولآفرین است که سوالات بسیار بزرگ و هیجانانگیزی را ایجاد میکند: آیا واکسنهای mRNA میتوانند درمان قطعی برای سرطانها، HIV و بیماریهای گرمسیری فراهم کنند و حتی به ما ایمنی فوق بشری بدهند؟
اسید ریبونوکلئیک پیامرسان یا به اختصار mRNA، مولکول تکرشتهای است که کد ژنتیکی را از DNA به ماشینآلات پروتئینسازی سلول میبرد. بدون mRNA، کد ژنتیکی شما مورد استفاده قرار نمیگیرد، پروتئینها ساخته نمیشوند و بدن شما کار نخواهد کرد. اگر DNA کارت بانکی باشد، mRNA مانند کارتخوان است.
وقتی ویروسی وارد سلولهای ما میشود، RNA خود را آزاد میکند و سلولهای ربودهشدهی ما را فریب میدهد تا نسخههایی از آن (به شکل پروتئینهای ویروسی) تولید کنند که سیستم ایمنی ما درگیر میکند.
واکسنهای سنتی با تزریق پروتئینهای ویروس غیرفعال که آنتیژن نام دارند، عمل میکنند و سیستم ایمنی را تحریک میکنند تا ویروس را در صورتی که مجددا ظاهر شود، شناسایی کند.
ویژگی متمایز واکسنهای mRNA آن است که به تزریق خود آنتیژن نیازی نیست. درعوض، این واکسنها از توالی ژنتیکی یا کد آنتیژن ترجمهشده به mRNA استفاده میکنند. در این شرایط، بدن فریب میخورد و آنتیبادی میسازد. سپس خود mRNA مصنوعی ناپدید میشود و توسط دفاع طبیعی بدن ازجمله آنزیمهایی که آن را تجزیه میکنند، میشکند و فقط آنتیبادیها میمانند.
بنابراین، تولید واکسن mRNA نسبتبه واکسنهای سنتی، بیخطرتر، سریعتر و ارزانتر است. دیگر به آزمایشگاههای دارای امنیت زیستی بالا برای کشت ویروسهای مرگبار درون میلیونها تخممرغ نیازی ندارید. درعوض، فقط یک آزمایشگاه میتواند توالی پروتئینهای آنتیژن را مشخص کند و آن را به سراسر جهان ایمیل کند. در ادامه، با استفاده از آن اطلاعات، آزمایشگاهی میتواند یک میلیون دوز mRNA را در لولهی آزمایش ۱۰۰ میلیلیتری بسازد.