آیا واکسن‌ها در برابر اومیکرون بی‌اثرند؟
محققان در سراسر دنیا در حال بررسی هستند که آیا واریانت جدید ویروس کرونا که به سرعت در حال انتشار است، اثربخشی واکسن‌های کووید را قرار است بی‌اثر کند یا نه؟
به نقل از نیچر، محققان در آفریقای جنوبی در حال رقابت برای ردیابی ظهور نگران‌کننده نوع جدیدی از ویروس سارس-کوو-۲ هستند. این گونه دارای تعداد زیادی از جهش‌های موجود در گونه‌های دیگر از جمله دلتا است و به نظر می‌رسد که به سرعت در سراسر آفریقای جنوبی در حال گسترش است.
یکی از اولویت‌های اصلی این است که نوع آن را با دقت بیشتری دنبال کنیم: این نوع برای اولین بار در اوایل این ماه در بوتسوانا در آفریقای جنوبی شناسایی شد و از آن زمان در مسافری که از آفریقای جنوبی به هنگ‌کنگ رسیده بود، پیدا شد. دانشمندان همچنین در تلاشند تا ویژگی‌های این واریانت را درک کنند، مانند اینکه آیا می‌تواند از پاسخ‌های ایمنی ناشی از واکسن‌ها فرار کند و اینکه آیا نسبت به واریانت‌های دیگر بیماری‌زایی بیشتر یا کمتری دارد.
پنی مور، ویروس‌شناس در دانشگاه ویتواترسرند در ژوهانسبورگ، آفریقای جنوبی، که آزمایشگاهش در حال بررسی ظرفیت این واریانت جدید برای دور زدن ایمنی حاصل از واکسن‌ها و عفونت‌های قبلی است، می‌گوید: «ما با سرعت در حال بررسی هستیم. گزارش‌های جسته‌گریخته‌ای حاکی از عفونت مجدد و مشاهده مواردی از ابتلا در افراد واکسینه شده وجود دارد، اما در این مرحله برای نتیجه‌گیری قطعی زود است.»
روز گذشته، سازمان بهداشت جهانی (WHO) این سویه را که با نام B.۱.۱.۵۲۹ شناخته می‌شود، به عنوان یک واریانت نگران‌کننده معرفی کرد و به توصیه دانشمندانی که بخشی از گروه مشاوره فنی سازمان بهداشت جهانی در مورد سارس-کوو-۲ هستند، آن را اومیکرون (یکی از حروف الفبای یونانی مانند سایر واریانت‌های پیشین) نامید. به این ترتیب واریانت اومیکرون نیز مانند واریانت‌های دلتا، آلفا، بتا و گاما در فهرست کنونی واریانت‌های نگران‌کننده سازمان بهداشت جهانی می‌پیوندد.
محققان همچنین در حال بررسی پتانسیل این واریانت را برای گسترش جهانی هستند - احتمالاً موج‌های جدیدی از عفونت را ایجاد می‌کند یا موجب افزایش موج‌های کنونی ناشی از دلتا خواهد شد.
تغییرات در پروتئین سنبله
محققان B.۱.۱.۵۲۹ را در داده‌های توالی ژنوم گزارش شده از بوتسوانا مشاهده کردند. این واریانت به دلیل بیش از ۳۰ تغییر در پروتئین اسپایک متمایز شد - پروتئین سطحی ویروس سارس-کوو-۲ که سلول‌های میزبان را می‌شناسد و هدف اصلی پاسخ‌های ایمنی بدن است. بسیاری از این تغییرات قبلا در واریانت‌هایی مانند دلتا و آلفا مشاهده شده بودند و با افزایش بیماری‌زایی و توانایی فرار از آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده عفونت مرتبط هستند.
تنها اتفاق خوب که در پی این جهش‌ها به وجود آمده است این است که یکی از جهش‌های این واریانت به آن امکان می‌دهد با آزمایش‌های ژنوتیپ که نتایج را بسیار سریع‌تر از توالی‌یابی ژنوم می‌دهد، شناسایی شود. شواهد اولیه از این آزمایش‌ها نشان می‌دهد که B.۱.۱.۵۲۹ به طور قابل توجهی فراتر از گوتنگ گسترش یافته است. لسلز گفت: «این به ما نگرانی می‌دهد که این واریانت ممکن است در حال حاضر به طور گسترده در کشور در حال انتشار باشد.»
اثربخشی واکسن
برای درک تهدید B.۱.۱.۵۲۹، محققان از نزدیک گسترش آن را در آفریقای جنوبی و فراتر از آن دنبال خواهند کرد. محققان در آفریقای جنوبی تلاش‌هایی را برای مطالعه سریع واریانت بتا که در اواخر سال ۲۰۲۰ در آنجا شناسایی شد بسیج کردند؛ اکنون تلاش مشابهی برای مطالعه B.۱.۱.۵۲۹ آغاز شده است.
تیم تحقیقاتی مور - که برخی از اولین داده‌ها را در مورد توانایی بتا برای فرار از ایمنی ارائه کرد - قبلاً کار روی B.۱.۱.۵۲۹ را آغاز کرده است. آن‌ها قصد دارند توانایی ویروس را برای فرار از آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده عفونت و همچنین سایر پاسخ‌های ایمنی آزمایش کنند. این واریانت دارای تعداد زیادی جهش در مناطقی از پروتئین اسپایک است که آنتی‌بادی‌ها آن را تشخیص می‌دهند و به طور بالقوه قدرت آن‌ها را کاهش می‌دهند.
مور می‌گوید: «بسیاری از جهش‌هایی که شناسایی شده‌اند مشکل‌ساز هستند، اما بسیاری از جهش‌های دیگر به نظر می‌رسد که احتمالاً به فرار بیشتر کمک می‌کنند.» مور می‌گوید حتی از مدل‌سازی رایانه‌ای نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه B.۱.۱.۵۲۹ می‌تواند از مصونیت ایجاد شده توسط یکی دیگر از اجزای سیستم ایمنی به نام سلول‌های T نیز جلوگیری کند. تیم او امیدوار است تا دو هفته دیگر اولین نتایج خود را کسب کند.
به گفته محققان، تاکنون، تهدید B.۱.۱.۵۲۹ در فراتر از مرزهای آفریقای جنوبی کاملاً واضح نیست. مور می‌گوید همچنین مشخص نیست که آیا این واریانت از دلتا قابل انتقال‌تر است یا خیر، زیرا در حال حاضر تعداد کمی از موارد کووید-۱۹ در آفریقای جنوبی وجود دارد. او می‌گوید: «ما در آرامش پیش از طوفان هستیم.» کاتزوراکیس می‌گوید کشورهایی که دلتا در آن‌ها شیوع بالایی دارد باید مراقب نشانه‌های B.۱.۱.۵۲۹ باشند. باید دید که این ویروس از نظر موفقیت رقابتی چه می‌کند و آیا شیوع آن افزایش می‌یابد یا خیر.