تاب آوری و قدرت تحمل ابهام

✍دکتر علیرضا صارمی مترجم کتاب مزایای تاب‌آوری

تحمل ابهام عبارت است از روشی که یک فرد (یا گروه) اطلاعاتی را در مورد موقعیت‌های مبهم در نظر می‌گیرد و با طیفی از نشانه‌های ناآشنا، پیچیده یا نامتجانس مواجه می‌شود. به عبارت دیگر، تحمل ابهام درجه‌ای است که فرد می‌‌‌تواند با موقعیت سازمان نیافته یا موقعیتی که پایان آن نامشخص است مقابله‌ای موفقیت‌آمیزی داشته باشد.

در ‌‌این حالت تحمل ابهام، می‌‌‌تواند میل و رغبت فرد را به توانایی پذیرفتن تجربه‌های متفاوت یا موقعیت شناخته نشده ارزیابی نماید. افرادی که تحمل ابهام بالایی دارند در تکالیف مبهم به خوبی عمل می‌‌‌کنند، طالب ابهام بوده و از آن لذت می‌‌‌برند، یا دسته کم مرعوب نمی‌‌‌شوند.

قدرت تحمل ابهام وابسته به زمینه و محیط (فرهنگ) است به این معنی که ممکن است همان وضعیت در یک محیط مبهم باشد و در شرایط دیگر مبهم نباشد.

فرهنگ‌های با تحمل ابهام بالا تمایل دارند در موقعیت‌هایی که همیشه نمی‌دانند چه اتفاقی می‌افتد احساس راحتی ‌کنند و از این موارد اجتناب و دوری نکنند.

شاخص ابهام‌گریزی یا اجتناب از عدم قطعیت یک شاخص در تحقیقات فرهنگی هافستد است.

جوامعی دارای اجتناب از عدم قطعیت ضعیف، با ویژگی‌های ریسک‌پذیری، انعطاف‌پذیری، تحمل نظرات و رفتارهای مختلف مشخص می‌شوند.

جوامعی که دارای اجتناب از عدم قطعیت قوی هستند نیز با ویژگی‌های زیر مشخص می‌شوند: گرایش به اجتناب از ریسک، وجود رویه‌های استاندارد، قوانین مکتوب و ساختارهای مشخص، الزام قدرتمند به اجماع، احترام به اقتدا، تحمل حداقلی یا عدم تحمل در برابر انحرافات، ارتقاء بسته به سن یا ارشدیت.

بر اساس پژوهش راجی، (1397) در شاخص عدم قطعیت و ابهام‌گریزی، ایران نمره 59 را کسب کرده است که بدان معناست که جامعه ایران به لحاظ فرهنگی به مشخصه‌های جوامع دارای اجتناب از عدم قطعیت و زیاد گرایش دارد و ابهام‌گریز است.

بنابراین ما زمانی که با ابهام و عدم اطمینان مواجه می‌شویم از نظر روحی و روانی به هم می‌ریزیم و بدن ما از نظر فیزیولوژیکی و ذهنی قدرت مقابله خود را از دست می‌دهد و لازم است برای انطباق با شرایط جدید و مبهم بر این شاخص فرهنگی تمرکز نموده و بیشتر و بیشتر کار کنیم. این امر در تاب‌آوری متبلور است.

در واقع تاب‌آوری به ما می‌آموزد در مواقع ابهام و شرایط عدم اطمینان، ما به پاسخ‌های قطعی و نیز اطمینان بخش در مورد رویدادهای آشکار نشده، نیاز نداریم و ممکن است نتیجه‌گیری‌هایی که دیگران صحیح می‌پندارند به تعویق بیاندازیم.

درعین حال، الگوهای انرژی ما، اجازه می‌دهد تا بسیار سریع و قبل از دیگران، متوجه شویم چه اتفاقی در حال وقوع است.

در این حالت می‌توانیم از اطلاعات بسیار کم، نتیجه‌گیری‌های معنادار داشته باشیم. تاب‌آوری به ما می‌آموزد از روش‌های زیر برای افزایش تحمل ابهام استفاده کنیم:

یاد بگیریم بدون دانستن همه جزئیات عمل کنیم. داشتن توانایی انجام عمل بدون داشتن تک تک جزئیات، یک جزء کلیدی در مقابله با ابهام است. ریسک کنیم و ریسک‌پذیر باشیم. برای سناریوهای مختلف برنامه‌ریزی کنیم و فقط ذهن خود را به شیوه صفر و صدی تربیت نکنیم.توانایی خود در برقراری ارتباط ارتقا دهیم. پیتر دارکر پدر علم جدید مدیریت می‌گوید: مدیریت در دنیای حاضر یعنی، ارتباطات، ارتباطات و ارتباطات تغییر را در آغوش بگیریم و از تغییر رویگردان نباشیم.