چای سیاه؛ فواید و مضرات آن در طب سنتی

چای یکی از نوشیدنی‌هایی است که بین افراد جهان بسیار پرطرفدار است. نوشیدن یک فنجان چای تازه خستگی حاصل از کار روزانه را از بین می‌برد، اما نوشیدن پیوسته و بیش از حد چای مضراتی دارد که در این مقاله در مورد آن‌ها بحث خواهیم کرد.

مصرف پیوسته‌ی چای این عوارض را به همراه دارد

چای یکی از نوشیدنی‌هایی است که بین افراد جهان بسیار پرطرفدار است. نوشیدن یک فنجان چای تازه خستگی حاصل از کار روزانه را از بین می‌برد، اما نوشیدن پیوسته و بیش از حد چای مضراتی دارد که در این مقاله در مورد آن‌ها بحث خواهیم کرد.

عوارض ناشی از مصرف چای

1- مصرف چای (خصوصاً پس از غذا که سال هاست عادت بسیاری از ایرانیان شده است) جلوی جذب آهن معدنی موجود در غذاها توسط بدن را می‌گیرد که در نتیجه منجر به بروز بیماری کم خونی مزمن در مصرف کنندگان می‌شود. چای دارای ترکیباتی به ‌نام تانن است که مزه‌ تلخ چای را ایجاد می‌کند. تانن‌ها با آهن، ایجاد رسوب می‌ نمایند و این رسوب به دلیل درشتی ملکول و سنگینی، غیر قابل جذب توسط بدن است. لذا در صورتی که غذای مصرفی دارای آهن بوده و بلافاصله بعد از آن چای مصرف شود، از جذب آهن آن جلوگیری می کند. فراموش نکنید که عارضه کم خونی خود باعث ده ها بیماری دیگر در بدن می‌شود.

2-همان گونه که گفته شد چای دارای ماده ای است به نام تانن. این ماده بسیار مدر است و به همین خاطر مایعات بدن را دفع کرده و پلاسما غلیط می‌شود. آنزیم ها در پلاسمای غلیظ نمی‌تواننند فعالیت کنند و به همین خاطر مواد زاید در بدن انبار شده و موجب بیماری های گوناگون می‌شود. ضمناً تانن موجب فعالیت بیش از حد سلول های اپیتلیال کلیه شده و کلیه را به مرور از کار می‌اندازد!

3-گیاه چای دارای ماده ای است به نام اگزالیک اسید، که مسموم کننده بوده و اختلالات متابولیسمی ایجاد می‌کند. این ماده در کلیه رسوب کرده و سنگ های کلیوی اگزالیک را موجب می‌شود.

4-مصرف زیاد چای دندان ها را لک دار و سیاه می‌کند.

5-چای ترشح اسید معده را تحریک می‌کند و همچنین به دلیل ماهیت اسیدی خود، در بروز زخم معده مؤثر است.

6-به دلیل وجود مقدار زیادی از ماده کافئین در چای، براى عده اى باعث تحریک اعصاب و یا تپش قلب می‌شود. همچنین نوشیدن چاى پررنگ براى خانم ها احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش مى‌دهد.

7-مصرف بالای چای که حاوی آلومینیوم است، می تواند یکی از علت های بروز آلزایمر باشد.

8-یکی از مهم ترین عوارض جانبی این نوشیدنی، کندی در لخته شدن خون است.

9-خطر بروز سرطان مری با مصرف زیاد چای افزایش می‌یابد. کانالی که معده را به دهان ربط می‌دهد به تغییر ناگهانی دما حساس است.

مضرات چای سیاه در طب سنتی

باید دانست مانند هر گیاه دیگری، چای نیز اگر به‌جا و درست استفاده نشود، می‌تواند موجب بروز عوارضی شود که از جمله احساس ترشی در دهان، سردرد، دامن‌زدن به گرمی و خشکی بدن در برخی افراد، بی‌خوابی و… را می‌توان ذکر کرد.

احمدرضا درستی مطلق، متخصص تغذیه، درباره مضرات چای سیاه چنین می گوید: « از دید علمی چای چند مزیت دارد و یکی از مزیت‌های آن این است که یک لیوان چای، فلوئور مورد نیاز یک فرد را در طول روز تأمین می‌کند و مصرف ۳ لیوان چای در روز مانعی ندارد.

اگر بیش از ۵ لیوان چای سیاه در روز مصرف شود، به بدن ضرر می‌رساند و موجب افزایش فلوئور بدن و بروز فلوئوریست در بدن و بروز نقاط قهوه‌ای رنگ بر روی دندان می‌شود، دندان‌ها را از بین می‌برد و استخوان را نیز پوک می‌کند.

چای را باید با فاصله نیم ساعت بعد از غذا مصرف کرد به دلیل اینکه از جذب آهن در بدن پیشگیری می‌کند؛ به همین دلیل توصیه می‌شود که چای را همراه با غذا مصرف نشود.

چای سرشار از آنتی اکسیدان است و زمانی که حرارت می‌بیند و دم می‌کشد، تغییراتی را از خود نشان می‌دهد. مواد آنتی اکسیدانی موجود در چای بر اثر حرارت طولانی مدت از بین می‌روند و ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد. بهتر است که چای را بعد از غذا و با فاصله ۲ ساعت مصرف کرد به دلیل اینکه مصرف چای بعد از غذا، تمام آهن غذا را از بین می‌برد و مانع جذب آن در بدن می‌شود.»

محمد صالحی سورمقی استاد فارماکولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز می‌گوید: « افراد روزانه به یک‌هزار و ۵۰۰ میلی گرم کافئین نیاز دارند که این مقدار ضرری برای بدن ایجاد نمی‌کند ولی متخصصان توصیه می‌کنند که افراد روزانه یک‌هزار میلی گرم کافئین مصرف کنند؛ به طور معمول یک لیوان نوشابه کولا ۷۰ میلی گرم کافئین دارد و یک لیوان چای ۱۰۰ میلی گرم کافئین دارد که مصرف روزانه ۱۰ لیوان چای مشکلی ایجاد نمی‌کند.

مضرات چای کهنه‌دم

چای جوشیده دارای رنگ سیاه، بو و مزه‌ای نامطبوع است و مصرف آن موجب بروز یبوست در افراد می‌شود. چای جوشیده سرشار از مواد قابضی به نام تانن است که بر اثر جوشیدن چای وارد آن می‌شود و رنگ و مزه چای را تغییر می‌دهد.

چایی که بیشتر از ۱۰ دقیقه دم بکشد، کهنه به شمار می‌رود و نوشیدن این چای کهنه موجب افزایش خستگی در فرد خواهد شد. چای کهنه دم ترشح اسید معده را تحریک می کند و به دلیل ماهیت اسیدی در بروز زخم معده موثر است.

به دلیل وجود مواد مصنوعی در چای های کیسه ای، این قبیل چای ها در مدت زمان کمتری نسبت به چای معمولی رنگ می‌دهند.

از عوارض مصرف چای کیسه ای و کهنه دم می‌توان به ریفلاکس و مشکلات گوارشی اشاره کرد. این موارد در مورد دمنوش های گیاهی آماده نیز صدق می‌کند و دمنوش باید با استفاده از ترکیبات گیاهی و توسط خود فرد تهیه شود.