سالی چندبار می‌توانیم خون اهدا کنیم؟
اهدای خون و فرآورده‌های آن نجات‌دهنده زندگی بسیاری از بیماران است. همه روزه در سراسر جهان بسیاری از افراد به خون و فرآورده‌های خونی سالم نیاز پیدا می‌کنند که بارزترین مثال آن عبارت است از نیاز به خون در اعمال جراحی و حوادث، در این میان بعضی افراد همانند بیماران تالاسمی ماژور یا هموفیلی نیز برای ادامه زندگی عادی خود به دریافت منظم خون یا محصولات آن نیازمندند .
با وجود پیشرفت‌های وسیع در علم پزشکی هنوز ماده‌ای که بتواند به طور کامل جایگزین خون شود، ساخته نشده است. بنابراین برای درمان بیمارانی که به خون و فرآورده‌های آن نیاز دارند، لازم است از افراد داوطلب خون گرفته شود و پس از طی مراحل مختلف به مصرف بیماران برسد. از سوی دیگر هر فرآورده برای مدت زمانی محدود و مشخص قابل نگهداری است. به عنوان مثال پلاکت در دمای ۲۲ درجه سانتی‌گراد، فقط تا سه روز قابل نگهداری است.
بنابر اعلام سازمان انتقال خون ایران همین محدود بودن مدت نگهداری خون و فرآورده‌های خونی باعث می‌شود نیاز مراکز درمانی و بیماران به اهداکنندگان، دائمی و روزانه باشد و در نتیجه اهدای خون در سطح جامعه نیز باید مستمر باشد تا بتوان همیشه نیاز بیماران به خون را تامین کرد که این موضوع اهمیت اهدای خون را دوچندان می‌کند.
در این نوشتار با هدف تروج فرهنگ اهدای خون، برخی از سوالات رایج و پرتکرار درباره اهدای خون پاسخ داده شده است.
آیا خطری در اهدای خون وجود دارد؟
خیر، اهدای خون یک عمل کاملا بی خطر و ایمن است. تمام داوطلبین اهدای خون پیش از اهدا مورد معاینه و مصاحبه پزشکی قرار می‌گیرند تا این اطمینان حاصل شود که اهدای خون برای داوطلب و خون اهدا شده برای گیرنده آن هیچگونه مشکلی را ایجاد نمی‌کند. طی فرآیند اهدای خون حجم معینی از خون دریافت می‌شود. دستگاه گردش خون به راحتی می‌تواند خود را با از دست دادن این حجم از خون، بدون آن که مشکلی برای بدن اهداکننده ایجاد شود، تطبیق دهد.
با این حال درصد اندکی از اهداکنندگان خون ممکن است دچار واکنش‌های خفیف ناشی از اهدای خون مانند سرگیجه، سبکی سر، درد و کبودی ناحیه ورود سوزن به بازو شوند که به آسانی قابل پیشگیری و درمان است.
آیا دست چپ و راست در اهدای خون تفاوت دارد؟
رگ و بازویی از اهداکننده که برای انجام فرآیند اهدا انتخاب می‌شود، در عمل تفاوتی ندارند. کارشناس خون‌گیر با توجه به قضاوت و تجربه خود رگی را که مناسب‌تر تشخیص دهد، انتخاب می‌کند. هر چند در صورتی که رگ‌های هر دو بازو مناسب خونگیری باشند، به نظر داوطلب نیز توجه خواهد کرد.
آیا اهدای خون دردناک است؟
عمل خونگیری، فقط در زمان فروکردن سوزن به داخل پوست ناحیه بازو باعث ایجاد درد و سوزش مختصر در همان ناحیه می‌شود که آنی و گذرا است و در ادامه فرآیند درد و سوزشی وجود ندارد.
تعداد دفعاتی که می‌توانیم اهدای خون داشته باشیم، چقدر است؟
حداکثر تعداد مجاز اهدای خون در سال بسته به نظر پزشک اهدای خون و تمایل اهداکننده برای مردان چهار بار در سال و برای زنان سه بار در سال است.
در اهدای خون چه مقدار خون گرفته می‌شود؟
در حال حاضر در همه مراکز اهدای خون کشور از کیسه‌های خون با گنجایش ۴۵۰ سی سی استفاده می شود، اما با احتساب خون مورد نیاز برای انجام آزمایشات غربالگری ممکن است تا نزدیک به ۵۰۰ سی سی خون از اهداکننده دریافت شود.