آشنایی با نشانه‌های سرطان دستگاه گوارش

سید امیر میرآتشی، در برنامه ضربان شبکه سلامت، در پاسخ به این سوال که بدخیمی معده چیست، گفت: به طور کلی بافت معده متشکل از تعدادی سلول می‌باشد، وقتی این سلول‌ها فعالیت غیر طبیعی پیدا کنند و رشد خارج از محدوده داشته باشند، تبدیل به سلول‌های سرطانی می‌شوند که معمولاً خود را به شکل تومور معده نشان می‌دهد.

وی افزود: علائم و نشانه‌های سرطان اعضای واقع در دستگاه گوارش فوقانی (مری، معده، لوزالمعده، دوازدهه، صفرا و مجاری صفراوی)، معمولاً مشترک هستند، که شامل درد مبهم شکم، کاهش وزن، سیری زودرس، نفخ شکمی و تهوع و استفراغ بعد از صرف غذا، بلع دردناک و دشواری در بلع است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: اگر فردی با یکی از این علائم مراجعه کند، بررسی‌های تشخیصی شامل آزمایش خون ساده و اقداماتی نظیر آندوسکوپی انجام می‌گیرد، توسط آندوسکوپی، از ضایعات و زخم‌های گوارشی نمونه برداری انجام می‌گیرد، که در تشخیص صددرصد بدخیمی‌ها کمک کننده است.

این جراح عمومی، از بین روش‌های تصویربرداری، به سی تی اسکن اشاره کرد که به خوبی تومورهای معده را نشان می‌دهد. البته این تصویر برداری در قدم اول مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و بعد از انجام آندوسکوپی و نمونه برداری انجام می‌شود. در افرادی که در نمونه برداری بافت آنها، بدخیمی گزارش شده باشد، برای تشخیص میزان گسترش بیماری، مورد استفاده می‌گردد. روش تصویربرداری دیگری از جمله پت اسکن جهت میزان گسترش سرطان اثبات شده، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

میرآتشی در پاسخ به این سوال که عوامل خطر ایجاد کننده این بیماری کدامند، گفت: از مهم‌ترین عوامل ایجاد کننده این بیماری، رژیم غذایی نامناسب است، غذای دودی و نمک سود، ترشیجات، غذاهای فرآوری شده، برای دستگاه گوارش فوقانی مضر هستند. در گذشته برای نگهداری مواد غذایی از این روش‌ها استفاده می‌کردند، اما با اختراع یخچال و مصرف تازه غذاها، کاهش چشمگیری در آمار میزان سرطان‌ها اتفاق افتاد. امروزه متأسفانه با ورود مواد نگهدارنده به غذاها (نیترات‌ها)، مجدداً میزان سرطان دستگاه گوارش، افزایش یافته است.

وی یادآور شد: سیگار از دیگر عوامل افزایش‌دهنده بدخیمی‌های دستگاه گوارش است، همچنین عفونت‌هایی مانند هلیکوباکتر پیلوری نیز، از عوامل خطر ایجاد کننده تومورهای بدخیم دستگاه گوارش هستند.

این استاد دانشگاه، سابقه خانوادگی ابتلاء به سرطان‌های گوارشی، چاقی و همچنین جراحی‌هایی که در گذشته به دلیل زخم معده، بر روی دستگاه گوارش انجام شده است را، از دیگر عوامل افزایش دهنده خطر سرطان گوارش، نام برد.

وی افزود: میوه‌ها و سبزی‌های تازه و همچنین مصرف غذاهای حاوی ویتامین C و E، نقش حفاظتی مهمی در برابر ابتلاء به این بیماری دارند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در پاسخ به این سوال که آیا رفلاکس یا سو هاضمه می‌توانند، جزو عوامل خطر این بیماری محسوب شود، گفت: سوءهاضمه مجموعه عوامل بسیار زیادی را در بر می‌گیرد، اما در مورد رفلاکس، که برگشت اسید معده به مری است، باید گفت: بافت معده، نسبت به اسید معده مقاوم است و مشکلی پیدا نمی‌کند، اما بافت مری، نسبت به اسید معده مقاومت ندارد و فرد ممکن است در اثر رفلاکس، به سرطان مری (مری بارت) مبتلا شود.

وی در پاسخ به این سوال که در کدام یک از فازهای بیماری جراحی صورت می‌گیرد، گفت: پس از آندوسکوپی و نمونه برداری از تومور، درجه بندی صورت می‌گیرد، ۴ مرحله کلی وجود دارد که هر مرحله، درمان خاص خود را دارد. با انجام سی تی اسکن قفسه سینه، شکم و لگن، از میزان دست اندازی تومور به بافت‌های مجاور آن اطلاع پیدا می‌کنیم. جراحی تنها در صورتی پیشنهاد می‌گردد که تومور به بافت‌های مجاور دست‌اندازی پیدا نکرده باشد.