ترک اعتیاد در۳ روز شدنی است؟
روانشناس و درمانگر اعتیاد می‌گوید: کسی که به مدت ۶ ماه هرگونه موادی را مصرف کند دیگر به حالت عادی برنمی‌گردد و تا زمانی که فوت کند شوق مصرف در وجودش زنده است.
تبلیغش را پشت در کمپ ترک اعتیاد دیده بود؛ «تنها در ۳ روز هرگونه موادی را ترک کنید.» همان‌جا به ذهنش رسید که هرجور شده اعتیاد را ترک کند. با ذوق و شوق سراغ مادرش رفته و به او قول داده بود که این‌بار دیگر قطعی می‌تواند ترک کند. دیگری با اینکه می‌دانست زمستان در سرما می‌مانند اما تنها بخاری خانه‌شان را فروخته بود تا هزینه ترک اعتیاد شوهرش را جور کند که بتواند کاری پیدا کند و نانی برای بچه‌ها بخرد. این یکی حتی چوب‌های سقف خانه‌شان را فروخته بود تا مواد بکشد و زن و بچه‌اش بی‌سرپناه و آواره آمده بودند کمپ و التماس می‌کردند که بستری‌اش کنند.
تبلیغ «ترک در ۳روز» را پشت در یکی از کمپ‌های ترک اعتیاد چسبانده بودند و در همین کمپ بود که خبر فوت یکی از مراجعه‌کننده‌ها مانند بمب صدا کرد. ۳روز که سهل است، کسی که ترک می‌کند تا پایان عمرش خطر بازگشت به مواد در کمین‌اش است. او کسی بود که ۱۰سال تمام پاک مانده بود و از افراد الهام‌بخش و حامی برای ترک در کمپ بود. می‌گویند این اواخر دیگر به کمپ سر نمی‌زد و ارتباطش را با مشاوران قطع کرده بود. یک شب همراه دوستانش به‌خاطر یک هوس زودگذر مقاومتش شکسته می‌شود، دوباره مصرف می‌کند و همان شب در نتیجه سوء‌مصرف مواد از دنیا می‌رود.
بسیاری از فعالان اجتماعی در حوزه اعتیاد و موادمخدر پروسه ترک را فرایندی مادام‌العمر می‌دانند چراکه اعتیاد در اصل ریشه در روان دارد تا جسم. این روزها در گوشه و کنار سایت‌ها، فضای مجازی و حتی در بخش پیام زیر پست‌هایی که در اینستاگرام منتشر می‌شود، تبلیغات مختلفی برای ترک اعتیاد دیده می‌شود. از سم‌زدایی سریع و فوق‌سریع گرفته تا انواع و اقسام کلینیک‌های تخصصی و خانواده‌هایی مستاصل از درمان که به‌دنبال نتیجه کوتاه‌مدت، سریع و کم‌هزینه‌اند. آنها در دام مراکزی گرفتار می‌شوند که با انواع و اقسام شگردها سعی در جلب مشتری دارند.
گل در کمین نوجوانان
رامین وردانی روانشناس و درمانگر اعتیاد با اشاره به افزایش آمار اعتیاد در نوجوانان می‌گوید: «متأسفانه بر اساس آمارهای رسمی، از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۴ تعداد مصرف‌کنندگان از ۳میلیون‌و۷۶۰هزار نفر به ۴میلیون‌و۴۰۰هزار نفر رسیده است که تعداد افراد جدیدی که به مصرف‌کنندگان اضافه شده است جوانان و نوجوانان هستند. این موضوع تبعات جبران‌ناپذیری برای آینده کشور دارد. مسئله اعتیاد به مواد صنعتی و محرک به‌علت ارزان‌قیمت بودن و تأثیر مستقیم‌اش روی مغز از بحران‌های آینده ایران است.»
او توضیح می‌دهد: «کسی که به‌مدت ۶ماه هرگونه موادی را مصرف کند دیگر به حالت عادی برنمی‌گردد و تا زمانی که فوت کند این شوق مصرف در وجودش زنده است. بسیاری از افرادی که ترک کرده‌اند حتی در خواب می‌بینند که مواد مصرف می‌کنند و این لذت تا همیشه در وجودشان می‌ماند.»
او با اشاره به شیوع بسیار زیاد گل در میان نوجوانان و جوانان می‌گوید: «گل ماده‌ای بسیار عجیب و غریب است. قسمت‌هایی که مرکز توجه، تمرکز و تصمیم‌گیری در مغز است را فلج می‌کند و بیمار بسیار سخت می‌تواند آن را ترک کند. به‌طور مثال ما بیمار ۴۵ساله‌ای داشتیم که اعتیاد به گل و حشیش داشت و در این سن دچار بی‌اختیاری در ادرار و مدفوع شده بود. مضرات این ماده تاحدی است که تنها در برخی کشورها برای افرادی تجویز می‌شود که روزهای آخر زندگیشان را می‌گذرانند، افرادی که به سرطان یا تومورهای مغزی بدخیم دچارند و یا به درمان آنها امیدی نیست و برای تحمل درد و یا بالا رفتن خلق، پزشک برایشان این گیاه را تجویز می‌کند.»
سوءاستفاده از خانواده معتادان
در شرایطی که بسیاری از افراد جامعه و به‌ویژه جوانان درگیر افسردگی و اضطراب‌اند، تفریح ندارند، نمی‌توانند انرژی‌های‌شان را تخلیه کنند و آموزش مهارت‌های زندگی را هم نمی‌دانند، برای بالارفتن خلق‌شان یا درمان افسردگی به این مواد محرک روی‌آورده‌اند و این درحالی است که از عواقب و خطرات آن بی‌اطلاع‌اند.
وردانی می‌گوید: «درمان خاصی برای ترک موادی مثل گل و حشیش وجود ندارد. تنها روش‌هایی مثل درمان‌های روانشناختی، ورزش کردن یا دوری از افرادی که مصرف می‌کنند، می‌تواند کمک‌کننده باشد ولی درمان قطعی نیست؛ چون این ماده تأثیر مستقیمی روی مغز دارد و اکثر افرادی که این مواد را مصرف کرده‌اند در بلندمدت حافظه‌شان دچار مشکل می‌شود. به‌طور نمونه بیماری که ترک کرده بعد از یک هفته یا یک ماه با توجه به میزان و مدت زمان مصرف‌اش دچار اضطراب و استرس شدید می‌شود و مجبور است برای اینکه آرامش‌اش برگردد دوباره مصرف کند.
وی ادامه می‌دهد: «درواقع مصرف مواد از آنجایی وارد مرحله بحرانی می‌شود که فرد دیگر لذت روزهای اول مصرف‌اش را از دست می‌دهد و تنها به این دلیل مصرف می‌کند که یک آدم عادی باشد. ماهیت تمام مواد مخدر همین است که بعد از مدتی فرد مجبور می‌شود ماده‌ای قوی‌تر و محرک‌تر مصرف کند تا بتواند آن لذت را دوباره تجربه کند. پس بهتر است حتی برای تفریح، لذت یا شادی هم از این مواد استفاده نشود. این شعار بسیار تکراری ولی حیاتی است؛ بهترین درمان پیشگیری‌است. چون فردی که درگیر اعتیاد شود همانطور که گفتم مراحل سختی برای ترک در پیش دارد و باید با یک اراده آهنین و تصمیمی جدی نسبت به آن اقدام کند.»
وردانی می‌گوید: «ولی این روزها متأسفانه برخی سودجویان از سردرگمی و استیصال خانواده فرد درگیر اعتیاد استفاده می‌کنند و با تبلیغات فریبنده‌ای چون ترک در ۳روز با روش سم‌زدایی، پول‌های گزافی به‌دست می‌آورند. به این صورت که به بیمار اعلام می‌کنند ۲۴ساعت قبل از مراجعه مواد مصرف نکند و با حالت خماری مراجعه کند و تنها با زدن یک سرم تقویتی با ریختن مواد مسکن داخل آن به اصطلاح سم‌زدایی انجام می‌دهند. درصورتی که سم‌زدایی عملی کاملا پزشکی و در اتاق عمل و تحت‌نظر پزشک متخصص باید انجام شود و بین ۱۰ تا ۱۵روز بیمار باید بستری شود. توصیه من به همه افرادی که به هر نحوی درگیر با یک فرد معتاد و بیمار هستند این است که در مرحله اول تنها برای مشاوره مراجعه کنند تا اطلاعات بیمارشان با توجه به سن، جنسیت، میزان مصرف، نوع مصرف و مدت زمان مصرف مورد بررسی قرارگیرد و بهترین روش ترک برای بیمار تجویز شود.»
سم‌زدایی؛ شبی ۳ میلیون
هم‌اکنون با توجه به تحقیقات انجام‌شده، سم‌زدایی به شیوه درست و تحت‌نظر پزشک به ۲روش سریع و فوق‌سریع انجام می‌شود؛ سم‌زدایی سریع و سم‌زدایی فوق‌سریع که در بین عموم مردم به تصفیه یا عوض کردن خون از مواد مشهور است. بسیاری از مردم سم‌زدایی را همان ترک اعتیاد تصور می‌کنند و ذهنیت آنها اینگونه است که با سم‌زدایی مشکل شخص معتاد برای همیشه حل می‌شود. درصورتی‌که فرد باید حداقل تا ۶ماه داروهای نگهدارنده مصرف کند و تا مدت‌ها هم ارتباطش را با روان‌پزشک و روانشناس حفظ کند.
وردانی درباره این روش توضیح می‌دهد: «در روش فوق‌سریع بیمار در یک مرکز ترک اعتیاد به‌صورت موقتی بستری می‌شود و روند درمان در یک محیط کاملا ایزوله و بدون هیچ‌گونه موادی شروع می‌شود که در موارد شدید از داروهای کمکی نیز برای تسریع روند و تخفیف علائم ترک استفاده می‌شود. ۴ تا ۸ ساعت قبل از عمل آزمایشات مختلف پزشکی روی بیمار انجام و وضعیت سلامتی بیمار چک می‌شود، سپس به‌مدت ۸ساعت بیمار در حال نیمه‌هوشیار قرارمی‌گیرد و عمل سم‌زدایی انجام می‌شود.»
وی می‌افزاید: «ممکن است با توجه به میزان مصرف بیمار، عمل سم‌زدایی برای ۲ تا ۳بار دیگر هم تکرار شود که این بستگی به‌نظر پزشک دارد. این روش درمان به‌علت گران‌قیمت بودن برای بسیاری از خانواده‌ها قابل‌انجام نیست. هم‌اکنون شبی بین یک‌میلیون‌و۵۰۰هزار تا ۳میلیون تومان با توجه به وضعیت بیمار و امکانات مرکز را باید درنظر گرفت. البته روش‌های مختلفی برای ترک وجود دارد که هر فردی باتوجه به شرایط اقتصادی و مشاوره با متخصص می‌تواند آن را به‌کار ببرد.»