با اختلالات خوردن و درمان آن آشنا شوید

فردی که به اختلالات خوردن دچار است، شاید با کاهش و یا افزایش مقدار مواد غذایی سعی در درمان خود داشته باشد، اما در اکثر مواقع ممکن است این افعال بی‌فایده باشند. حساسیت بالا نسبت به فرم بدنی نیز می‌تواند باعث بروز اختلال در خوردن شود. اختلالات در خوردنی که بسیار مرسوم هستند عبارت‌اند از بی‌اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی.

دلیل بروز اختلالات خوردن

پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که اختلال در خوردن می‌تواند معلول عوامل مختلفی همچون عوامل ژنتیکی، رفتاری، بیولوژیکی، اجتماعی و روانی باشد؛ اما هنوز سؤالات زیادی در این رابطه باقی مانده‌اند. یکی از نظریه‌ها به ژنتیک انسان برمی گردد. پژوهشگران ترکیباتی از ژن‌های مختلف را بررسی کرده‌اند که به ارتباط بین نوع DNA و ریسک ابتلا به اختلالات خوردن پی ببرند.

تصویربرداری از بافت‌ها و ارگان‌های انسان نیز می‌تواند در فرآیند درمان تأثیر‌گذار باشند. با کمک این تصاویر ارائه یک برداشت بهتر از اختلالات در خوردن و روش درمان یا حداقل بهبود آن ممکن می‌شود. در طول تحقیقی در مراکز علمی، با استفاده از MRI، محققان توانستند تفاوت‌هایی در فعالیت مغز زنان مبتلا به پرخوری عصبی نسبت به زنان عادی مشاهده کنند.

همچنین عوامل روانی نیز مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته‌اند، در تحقیق روان‌شناختی، نوجوانان مبتلا به پرخوری عصبی به روش خانواده درمانی بهبود قابل توجهی را تجربه کردند.

محققان بخش‌هایی از مغز را هدف قرار داده‌اند که کنترل کننده فرایند خوردن هستند، این موضوع از جنبه روانی و زیستی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. بررسی‌های تصویری و ژنتیکی مشخص می‌کنند که چه روش درمانی برای کدام شخص مناسب است.

نشانه‌های بیماری اختلالات خوردن

گفته شد که اختلالات خوردن دو نشانه اصلی دارند، یعنی بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی، حال به بررسی آنها می‌پردازیم.

بی اشتهایی عصبی

افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی همواره تصور چاقی و دارای اضافه وزن بودن را در خود می‌پرورانند، حتی هنگامی که کمبود وزن دارند. مصرف مواد غذایی و کنترل وزن برای این اشخاص به وسواسی همیشگی بدل می‌شود.

این اشخاص به‌طور مکرر خود را وزن می‌کنند و نگران کوچک‌ترین افزایش آن هستند. این افراد مواد غذایی خود را با دقت و تقسیم می‌کنند و فقط مقدار کمی از برخی مواد غذایی خاص می‌خورند که مبادا اضافه وزن پیدا کنند. بعضی از افراد مبتلا به این مشکل علاوه بر کم خوردن شاید به دنبال رژیم‌های غذایی شدیدتر، ورزش و تحرک خارج از چهارچوب، استفراغ تحمیلی و دیگر فعالیت‌های مضر دیگر باشند و از ملین‌ها و دیورتیک‌ها یا دیگر موادها استفاده کنند.

برخی از افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی تنها نیازمند یک دوره درمان عادی هستند. برخی دیگر بهبود می‌یابند، اما به‌دلیل تفکرات خود مجدداً دچار این مشکلات می‌شوند. بعضی از مبتلایان به حالت مزمن‌تر و طولانی‌تر بی‌اشتهایی عصبی دچار می‌شوند که در این صورت سلامت جسمی و روحی آنها دچار مشکلات جبران ناپذیری می‌شود.

بی‌اشتهایی عصبی دارای نشانه‌های زیر است:

• لاغری بیش از اندازه؛

• عدم تمایل به حفظ وزن عادی و لازم؛

• حساسیت شدید نسبت به وزن؛

• کمبود اعتماد به نفس حاصل از حساسیت شدید نسبت به فرم بدن و اضطراب؛

• قاعدگی نامنظم؛

• محدودیت شدید غذایی؛

• پوکی استخوان؛

• تضعیف موها و ناخن؛

• خشکی و رنگ پریدگی پوست؛

• رشد موهای کم‌رنگ و باریک در سرتاسر بدن؛

• کم خونی؛

• ضعف عضلانی؛

• یبوست؛

• فشار خون پایین؛

• آسیب به عملکرد قلب؛

• ضربه مغزی؛

• کاهش دمای داخلی بدن؛

• احساس سرمای همیشگی؛

• بی حالی و احساس خستگی؛

• ناباروری.

پرخوری عصبی

بیماران مبتلا به پرخوری عصبی معمولاً توانایی کنترل خود در مصرف بیش از اندازه غذا را ندارند و دائم در حال تحمل تنش‌های غذایی هستند. این پرخوری با راهکاری برای جبران آن، مانند استفراغ اجباری، استفاده از ملین یا دیورتیک، ورزش و فعالیت بدنی بیش از حد یا ترکیبی از این افعال و اعمال همراه خواهد بود.

برخلاف بی اشتهایی عصبی، افراد مبتلا به پرخوری عصبی معمولاً تلاش می‌کنند که وزنی عادی و طبیعی را حفظ کنند؛ اما معمولاً نمی‌توانند در برابر خوردن مقاومت کنند. اما مانند افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی، اکثراً بیش از حد نگران فرم بدنی و وزن خود هستند. این افراد برخی رفتارهای مخفیانه را انجام می‌دهند، چون از برخی رفتارهای خود خجالت می‌کشند.

چه کسانی ریسک ابتلا به این بیماری را دارند؟

برخلاف تصور عموم مردم، اختلالات خوردن فقط دختران و خانم‌ها را تهدید نمی‌کند. همه افراد اعم از تمام جنسیت‌ها، نژادها، قومیت‌ها در تمامی سنین در هر وضعیت اقتصادی‌-‌اجتماعی در معرض خطر این بیماری خواهند بود. با این حال، زنان به‌دلیل حساسیت‌های بالاتر نسبت به مردان روی فرم بدنی خود، بیشتر در معرض این بیماری هستند. در نتیجه اختلالات خوردن ، در مردان کمتر دیده می‌شود؛ اما تمامی آقایان نیز مستعد این بیماری هستند. چون مردان مبتلا، معمولاً اهمیتی به بیماری خود نمی‌دهند و آن را بروز نمی‌دهند. علاوه بر این، شکل اختلال آقایان قدری متفاوت‌تر از خانم هست.

اختلالات خوردن حتی ممکن است در کودکان پنج ساله یا افراد مسن نیز دیده شود. در جمعیت ذکر شده این بیماری اشکال مختلفی دارد. بعضی از آنها ناشناخته هستند و همچنان پژوهشگران در حال تحقیق روی آنها هستند.

درمان اختلالات خوردن

در اولین قدم بهترین یاری رساننده برای درمان این بیماری خودتان هستید. بنابراین تمامی امید خود را روی دیگران نبندید. در صورت لزوم می‌توانید زندگی عادی خود را کنار بگذارید و فقط بر درمان تمرکز کنید. فقط کافی است که تا زمان اتمام فرایند درمان صبر کنید. برخی اقدام‌های درمانی:

مراقبت قدم به قدم

فرایند درمان از پایین‌ترین سطح آغاز می‌شود و تا زمان بهبودی کامل پیش می‌رود. اما تمام پروسه درمان مرحله به مرحله و قدم به قدم خواهد بود.

کمک به خودتان

بعضی از اشخاص ممکن است بدون کمک دیگران و فقط با استفاده از ابزارهای رفتاری و شناختی به درمان برسند. تمامی افراد می‌توانند با یک شناخت ساده و کسب اطلاعات از اینترنت و کتاب‌های مختلف، فرایند درمان خود را آغاز کنند. منتها این روش برای اختلال بی‌اشتها‌یی عصبی کاربرد چندانی ندارد.

درمان شناختی (CBT)

بدون شک باورها و افکار فرد ارتباط مستقیمی با سلامت جسمی و روانی او دارند. این روش درمان با شناخت این قبیل مسائل سعی در حل ریشه‌ای اختلالات خوردن دارد. هدف از درمان شناختی این است که به شما بیاموزد چگونه بدون کمک دیگران و خود به تنهایی به درمان این قبیل مشکلات بپردازید.

درمان خانواده (FBT)

این روش برای کودکان و نوجوانان بسیار مفید و کارساز است. زیرا اصلی‌ترین رکن زندگی این اشخاص، خانواده آنها هستند.

درمان سرپایی

این روش برای اشخاصی مناسب است که در محیط زندگی آنها به درمانگران با تجربه و ماهر دسترسی وجود دارد و به‌طور کلی بسیار سریع می‌توانند به درمان دسترسی پیدا کنند.

از درمان‌های سرپایی برای بزرگسالان می‌توان به گفتار درمانی اشاره کرد. برای مثال ترمیم شناختی برای بی اشتهایی عصبی استفاده می‌شود.

درمان فشرده

اشخاصی که به مراقبت‌های مختلفی احتیاج دارند، از این طریق می‌توانند پس طی یک دوره گفتار درمانی و بستری کوتاه مدت، وارد فرایند درمان فشرده اصلی شوند.

کلام آخر

تمامی افراد در طول زندگی خود دچار بیماری‌های مختلفی می‌شوند، اختلالات خوردن نیز به‌مانند دیگر بیماری‌ها با رسیدگی به موقع حل می‌شود. فقط کافی است که آن را تبدیل به یک غول شکست‌ناپذیر نکنید.