مرگ سلول‌های مغزی +علائم و پیشگیری از آن

سکته مغزی یکی از جدی‌ترین شرایط پزشکی تهدیدکننده زندگی انسان است و زمانی رخ می‌دهد که خون‌‌رسانی به بخشی از مغز متوقف شود. در واقع سکته یک وضعیت پزشکیِ اورژانسی و نیازمند رسیدگی فوری است. بنابراین رسیدگی و درمان هرچه سریع‌تر نسبت به فردی که دچار سکته شده، منجر به کاهش احتمال آسیب‌های وارده به وی خواهد شد.

به همین علت اگر احساس کردید خودتان یا هر شخص دیگری دچار سکته شده است، بی‌درنگ با اورژانس تماس بگیرید و درخواست آمبولانس کنید.

علائم سکته مغزی چیست؟

علائم اصلی سکته شامل موارد زیر است:

صورت: یک بخش از صورت فرد سکته کرده ممکن است به‌صورت افتاده دیده شود، این فرد قادر به لبخند زدن نخواهد بود و یا دهان و چشم او حالت افتاده به خود بگیرند.

دست‌ها: فردی که سکته کرده باشد معمولاً قادر نخواهد بود که دو دست خود را بالا بیاورد و بالا نگه دارد این اتفاق به علت ضعف و یا بی‌حسی در یک دست خواهد بود.

تکلم: افرادی که دچار سکته می‌شوند معمولاً با مشکل در تکلم مواجه‌اند و تکلم آن‌ها به‌صورت بریده و یا نامفهوم خواهد بود. بنابراین علی‌رغم اینکه این فرد به هوش به نظر می‌رسد اما قادر به تکلم صحیح نیست. همچنین ممکن است این افراد در درک چیزی که به آن‌ها گفته می‌شود نیز با مشکل مواجه شوند و توانایی درک درست در آن لحظه را نداشته باشند.

با دیدن این علائم در هر فردی سریعاً با اورژانس تماس بگیرید زیرا زمان در این رابطه بسیار حائز اهمیت است و تأخیر در درمان می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری در سلامت انسان داشته باشد.

علل سکته مغزی چیست؟

مغز هم مثل سایر ارگان‌های بدن به اکسیژن و مواد مغذی موجود در خون نیازمند است تا بتواند عملکرد درستی داشته باشد. حال اگر خون‌رسانی به مغز محدود و یا متوقف شود، سلول‌های مغز در معرض خطر مرگ قرار گرفته و شروع به مردن می‌کنند. این اخلال می‌تواند منجر به آسیب‌های مغزی، ناتوانی، معلولیت و حتی مرگ منجر شود.

دو دلیل عمده برای سکته مغزی وجود دارد:

۱- ایسکمی

در این مورد خون‌رسانی به دلیل وجود لخته خون متوقف می‌شود؛ حدود ۸۵ درصد از موارد سکته مغزی متعلق به ایسکمی است.

۲- خون‌ریزی

در این مورد یک رگ ضعیف شده در مغز، حین خون‌رسانی دچار ترکیدگی و نشت خون می‌شود.

علاوه بر دو مورد اصلی ذکر شده، مورد مرتبط دیگری نیز وجود دارد که با نام "حمله ایسکمی گذرا" و به‌اختصار TIA معروف است که باعث ایجاد وقفه در فرآیند خون‌رسانی به مغز می‎‌شود. حمله ایسکمی گذرا منجر به شرایطی می‌شود که به سکته خفیف معروف است. این حمله می‌تواند از چند دقیقه تا ۲۴ ساعت طول بکشد.

فراموش نکنید که سکته خفیف هم باید فوراً مورد رسیدگی و معالجه قرار گیرد چراکه این اتفاق هشداری مبنی بر سکته مغزی کامل و قریب‌الوقوع است. بنابراین هر شخصی که دچار سکته خفیف شد، باید تجویزهای پزشکی خود را به‌طور کامل انجام دهد حتی اگر تمام علائم نیز برطرف شده بودند. برخی شرایطی که می‌توانند احتمال وقوع سکته مغزی را افزایش دهند عبارت‌اند از:

-- فشارخون بالا

-- کلسترول بالا

-- فیبریلاسیون دهلیزی (نوعی نامنظمی ضربان قلب)

-- دیابت

درمان سکته مغزی

درمان سکته مغزی بستگی به نوع سکته (روی کدام بخش مغز تأثیر گذاشته و چه چیزی باعث سکته بوده است) دارد. سکته مغزی معمولاً با دارو مورد درمان قرار می‌گیرد. این داروها می‌توانند شامل داروهای پیشگیری و رفع لخته‌های خونی، کاهش فشارخون و یا کاهش کلسترول خون باشند.

البته در برخی موارد نیاز به برداشتن لخته خونی وجود دارد و گاهی اوقات نیز برای درمان تورم مغز و کاهش احتمال خون‌ریزی بیشتر (در سکته مربوط به خون‌ریزی) نیاز به عمل جراحی است.

رهایی از عوارض سکته مغزی

افرادی که بعد از سکته مغزی زنده می‌مانند معمولاً دچار مشکلات و آسیب‌های طولانی‌مدتی می‌شوند که ناشی از صدمه به مغز در طول سکته است.

برخی افراد نیاز به دوره‌های توان‌بخشی طولانی‌مدت دارند تا بتوانند دوباره استقلال سابق خود را به دست آورند اما برخی افراد هیچ‌گاه دیگر نمی‌توانند به توانایی سابق خود دست یابند و تا پایان، نیاز به پشتیبانی و تحمل عوارض ناشی از سکته مغزی دارند.

پیشگیری از سکته مغزی

با ایجاد چند تغییر در سبک زندگی، می‌توان احتمال سکته مغزی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داد. برخی از این تغییرات عبارت‌اند از:

-- پیروی از رژیم غذایی سالم

-- فعالیت بدنی منظم

-- ترک سیگار

در انتها لازم به ذکر است افرادی که در گذشته دچار سکته مغزی و یا سکته خفیف شده‌اند، ضروری است که اقداماتی از قبیل: کنترل فشارخون، کاهش کلسترول و سایر اقدامات مراقبتی را به‌طور منظم انجام دهند چراکه احتمال وقوع دوباره سکته در این افراد زیاد است.