۹ نشانه کمبود آهن که باید به آنها توجه کنید
بدن ما برای ساخت پروتئین موجود در گلبولهای قرمز، یعنی هموگلوبین، به آهن احتیاج دارد. اگر هموگلوبین به اندازه کافی وجود نداشته باشد، بافتها و ماهیچههای ما اکسیژن کافی برای عملکرد و رشد را دریافت نمی کنند و در نتیجه بیماری کم خونی ناشی از کمبود آهن اتفاق میافتد.
اما از کجا میتوان فهمید که دچار کمبود آهن هستیم. علائم کمبود آهن هر چند به سن و وضعیت فعلی سلامتی شما بستگی دارد اما در هر حال هر یک میتواند بر کیفیت زندگی تاثیر بگذارد. مروری میکنیم بر نشانههایی که توجه به آنها برای یک زندگی سالم ضروری است. برای خواندن این مقاله ۳ دقیقه وقت بگذارید.
کمبود آهن و احساس خستگی غیر معمول
احساس خستگی شدید یکی از شایعترین علائم کمبود آهن است. در این حالت چون بدن آهن لازم برای تولید هموگلوبین که به حمل اکسیژن در بدن کمک میکند را ندارد، بافتها و ماهیچهها اکسیژن کمتری را دریافت میکنند و در نتیجه انرژی آنها از بین میرود. از طرفی قلب باید تلاش کند تا خون غنی از اکسیژن بیشتری را در بدن جابجا کند که این موضوع باعث خستگی میشود.
البته چون خستگی بخشی عادی از زندگی شلوغ و مدرن امروزی است، تشخیص فقر آهن با این علامت کمی دشوار است.
کمبود آهن و رنگ پریدگی
رنگ پریدگی صورت یا پلکهای پایینی چشم یکی دیگر از علامتهای کمبود آهن در بدن است. هموگلوبین به خون رنگ قرمز میدهد و چون سطح پایین کمبود آهن باعث قرمزی کمتر خون میشود، پوست افرادی که دارای این کمبود هستند رنگ طبیعی خود را از دست میدهد. این رنگ پریدگی میتواند در تمام بدن باشد یا محدود به یک ناحیه مثل صورت، داخل لب، پلک پایینی چشم یا ناخنها.
کمبود آهن و تنگی نفس
همانطور که گفتیم هموگلوبین عامل انتقال اکسیژن در بدن است. کم بودن آن یعنی کم شدن اکسیژن در بدن، یعنی اینکه ماهیچهها اکسیژن کافی برای انجام فعالیت عادی را ندارند. بدن برای جبران این کمبود تلاش میکند تا تعداد تنفس بیشتری داشته باشد و در نتیجه تنگی نفس اتفاق میافتد.
اگر موقع راه رفتن، بالا رفتن از پله یا ورزش کردن تنگی نفس میگیرید در حالیکه قبلا این اتفاق برایتان نمیافتاده است، کمبود آهن میتواند یکی از دلایل آن باشد.
کمبود آهن و سردرد و سرگیجه
این حالت که کمتر از موارد دیگر اتفاق می افتد، بیشتر با سبکی سر و به دنبال آن سردرد همراه است. علت آن هم نرسیدن اکسیژن کافی به مغز و تورم عروق است. البته سردرد دلایل زیادی دارد اما اگر دچار این حالت هستید به کمبود آهن و تغذیه خودتان هم فکر کنید.
کمبود آهن و تپش قلب
اگر هموگلوبین در بدن کم باشد، قلب برای حمل اکسیژن به دردسر میافتد. در نتیجه ضربان نامنظم قلب یا تپش غیر طبیعی را تجربه میکنید. حتی در موارد شدید اگر به آن توجه نکنید ممکن است باعث بزرگ شدن قلب یا نارسایی آن بشود.
کمبود آهن و پوست و موی خشک و آسیب دیده
پایین بودن اکسیژن در خون در نتیجه کمبود آهن، رشد سلولهای مو را کاهش میدهد. این حالت باعث ریزش شدید مو میشود. همچنین پوست شما را از حالت ارتجاعی خارج میکند. پس حتما به این نکته هم توجه کنید.
کمبود آهن و تورم دهان و زبان
اگر زبان شما متورم، ملتهب و رنگ پریده است یا احساس سوزش و خشکی در دهان دارید و همراه آن ترکهای قرمز و زخم در گوشه دهان احساس میکنید، سطح آهن خون خود را چک کنید. کمبود آهن میتواند متهم درجه اول این علامتها باشد.
کمبود آهن و سندروم پای بی قرار
سندروم پای بی قرار یک بیماری عصبی است که فرد به دلیل احساس ناراحتی در پای خود، حتی در هنگام استراحت هم مجبور به تکان دادن آن برای برطرف کردن این حس است. البته دلیل اصلی این حالت کامل مشخص نیست اما دیده شده که ۲۵ درصد افرادی که دچار کم خونی فقر آهن هستند به این بیماری مبتلا هستند.
کمبود آهن و ناخنهای شکننده
این حالت نسبتا نادر است و فقط ۵ درصد کسانی که کمبود آهن دارند دچار این حالت میشوند. اما اگر این مشکلات را در ناخنهای خود دیدید به سطح آهن خون بدنتان توجه کنید.
سایر علائم و نشانههای کمبود آهن
نشانههای دیگری هم وجود دارند که رایج نیستند اما در موارد کمبود آهن در بدن برخی افراد دیده شدهاند پس بهتر است به آنها هم توجه کنید. مواردی مثل هوسهای عجیب و اشتیاق به خوردن یخ، خاک رس، گچ، کاغذ؛ احساس افسردگی، دست و پای سرد یا عفونتهای مکرر. در هر حال برای تشخیص شاید نیاز باشد آزمایشهای کاملتری هم با نظر پزشک انجام دهید.
آگاهی آغاز است به نشانهها توجه کنید
اطلاع داشتن از نشانهها به شما این نکته را یادآوری میکند که به تغذیه خود توجه کنید. شاید تعادل لازم از نظر مواد غذایی مختلفی که باید به بدن شما برسد، وجود ندارد. مصرف مکمل هم تنها در زمانی که پزشک به شما توصیه کرد مجاز است. اگر دارای سبک تغذیهای وجترین، وگان یا خام گیاهخوار هستید از آنجا که محدودیتهایی در مصرف گوشت و لبنیات به عنوان منبع غذایی آهن دارید، حتما با مشاوره یک مشاور تغذیه، گنجاندن متعادل سبزیجات برگ تیره، میوههای خشک مثل کشمش، زردآلو و حبوبات و آجیل را توجه داشته باشید.