رفلاکس معده اذیتت میکنه؟ درمانش رو نمی دونی؟ بیا تا همه چی رو بهت بگم!

در قسمت بالایی معده دریچه ای وجود دارد که مسیر عبور مواد غذایی از مری به معده را کنترل می سازد. دریچه ی پایینی معده، دریچه ای عضلانی و حلقه است که با باز شدن، غذا را از انتهای مری به معده وارد می سازد. زمانی که غذا بلعیده می گردد، دریچه با بسته شدن مانع بازگشت غذا در درون مری می شود.

بی شک در مواقعی که دریچه ی معده به طور مناسب بسته نگردد، محتویات درون معده به همراه اسید، از طریق دریچه ی پایینی معده به مری وارد می شود و عارضه ی رفلاکس معده شکل می گیرد.

در طی هضم غذا نوعی ماده در معده ترشح می شود که دارای اسید و آنزیم است. ورود اسید معده در داخل روده، گلو و حنجره سبب التهاب تارهای صوتی می گردد که در نهایت باعث سوزش و تغییر صدای فرد می گردد. این اختلال که با عنوان لانژیت رفلاکس شناخته می شود با بیماری های حلق و حنجره شباهت بسیار زیادی دارد.

لازم به ذکر است در رفلاکس معده، اسید موجود در معده به وارد دهان نمی شود و در اکثر مواقع به طول 40 سانتی از معده بالا می آید.

یکی از گونه های رایج رفلاکس معده، رفلاکس کلاسیک نام دارد. در رفلاکس کلاسیک عمل بازگشت مواد غذایی صورت می گیرد با این تفاوت که محتویات درون معده وارد حلق نمی شوند و به صورت سوزش سر دل بروز پیدا می کند.

عوامل دخیل در شکل گیری رفلاکس معده

به طور کلی چند عوامل سبب بروز و تشدید رفلاکس معده می شوند. در ادامه مهمترین عوامل دخیل در شکل گیری رفلاکس معده را ذکر می کنیم.

• مصرف دخانیات به ویژه سیگار

• مصرف کافئین به صورت مکرر نظیر قهوه، نسکافه و شکلات

• فشار روانی، عصبی و استرس

• افزایش وزن

• پر خوری

• مصرف بی رویه از غذاهای چرب، شور و تند

• استفاده از فست فود اعم از ساندویچ، پیتزا، همبرگر، سوسیس و کالباس

• مصرف مداوم چای به خصوص چای پر رنگ

• استفاده ی مکرر از نوشیدنی های الکی و گاز دار

• مصرف نان های خمیری اعم از نان بربری، سفید و باگت

نشانه های رفلاکس معده

یکی از نشانه های برجسته ی رفلاکس معده، نامتعادل بودن تولید بزاق در دهان است. بزاق دهان یک مکانیزم حیاتی در بدن است که سبب تسریع روند هضم غذا در معده می گردد.

زمانی که فرد به عارضه ی رفلاکس معده دچار می شود، در روند تولید بزاق دهان او اختلال ایجاد می گردد.

مهمترین نشانه های رفلاکس معده عبارت است از:

• احساس درد از شکم به قفسه سینه

• سرفه

• تلخی یا ترشی در گلو

• سوزش سر دل به همراه سوزش در قفسه ی سینه

• بازگشت بخشی از غذا یا اسید معده به دهان

• استفراغ

• سکسکه ی شدید

• سرگیجه

• سوء هاضمه

• گلو درد

• اختلال در بلع و در مواردی اختلال در روند تنفس

• التهاب ریه

• مشکل در هضم غذا

نحوه ی تشخیص رفلاکس معده

نشانه های حاکی از عارضه ی رفلاکس معده، در روند تشخیص وجود مشکل در دریچه ی موجود میان مری و معده، کمک شایانی می کنند. در واقع پزشک متخصص با شرح حال بیمار و ذکر نشانه های مذکور، قبل از اعلام بیماری، از فرد خواستار انجام برخی معاینات پزشکی می گردد.

یکی از نشانه های بارز رفلاکس معده، تغییر صدا پس از صرف وعده ی غذایی و در ابتدای صبحگاهی است. در طی این روند به موجب بازگشت محتویات معده تا حلق و دهان، تارهای صوتی و حنجره ی فرد ملتهب می شوند.

تشخیص رفلاکس معده با آندوسکوپی فوقانی

آندوسکوپی فوقانی فرآیندی است که در طی آن داروهایی تسکین دهنده از طریق وریدی وارد بدن فرد می شود. سپس به منظور جلوگیری از تداخل آسیب به دهان و دندان یک محافظ دهان پلاستیکی در داخل دهان تعبیه می شود.

پزشک مجرب یک لوله ی نازک با عنوان آندوسکوپی را که دارای دوربین و نور است به انتهای دهان وارد می کند و به آرامی لوله را در داخل مری و معده قرار می دهد.

هدف از پروسه ی آندوسکوپی، نمونه برداری و بررسی وضعیت مری است. لازم به ذکر است پروسه ی آندوسکوپی به تشخیص پزشک بستگی دارد و در صورت نیاز استفاده می گردد.

تشخیص رفلاکس معده با نوشیدن محلول دارای ماده ی باریوم

به طور کلی عکس برداری از مجرای گلو در حالت عادی میسر نمی باشد. به عبارتی دیگر بدون باریم دستگاه گوارش فوقانی اعم از مری، گلو یا حلق و پشت دهان به ندرت در پرتو نگاری قابل مشاهده هستند.

پزشک معالج در خصوص تشخیص به عارضه ی رفلاکس معده، نوعی پودر به نام باریوم را با آب مخلوط می کند. در طی این روند همزمان با بلع باریوم، دستگاه گوارش فوقانی، روده ی بزرگ و روده ی کوچک شفاف می گردند.

باریوم پودری سفید رنگ و مات است که در آزمایشات تصویر برداری بلع، به وسیله ی اشعه ی ایکس تصویری از دستگاه گوارش فوقانی را ارائه می دهد.  

در طول بلع باریوم، دیواره های دستگاه گوارش پوشیده می شود که فرصت نمایان شدن دستگاه گوارش فوقانی اعم از مری، گلو یا حلق و پشت دهان را میسر می سازد.

تشخیص رفلاکس معده با مانومتری مری

مانومتری حاکی از فشار سنجی دو قسمت از بدن نظیر مری و آنورکتال دارد. در مواردی بیماری های گوارشی اعم از ریفلاکس، حالت تهوع، احساس گیر کردن آب و غذا در داخل گلو و احساس درد در ناحیه ی پشت جناق از حرکات غیر طبیعی مری نشات می گیرند.

فشار سنجی به وسیله ی یک دستگاه تبدیل کننده، سیستم کامپیوتری دارای رسم نمودار و لوله یا کاتتر صورت می گیرد. در مانومتری مری در شرایطی که بیمار در حالت نشسته قرار دارد، لوله از راه مجرای بینی وارد سیستم گوارش می گردد. لوله یا کاتتر پس از عبور از بینی، وارد حلق، مری و دریچه ی میان مری و معده وارد می شود.

زمانی که لوله وارد بدن بیمار می شود، پزشک از او خواستار دراز کشیدن به پلو می گردد و تست فشار سنجی صورت می گیرد.

مانومتری مری یکی از روش های تشخیص به رفلاکس معده به شمار می رود که قدرت عضله های موجود در مری را اندازه گیری می کند.

تشخیص رفلاکس معده با بررسی میزان PH مری

آزمایش بررسی میزان PH مری نوعی روش تشخیصی و سر پایی به شمار می رود که به وسیله ی مقدار اسید در جریان از معده به مری در طول 24 ساعت صورت می گیرد.

در پروسه ی آزمایش " PH" یک پروب کوچک از طریق سوراخ بینی وارد بدن می شود و در قسمت انتهایی مری قرار می گیرد. سپس به وسیله ی مانیتور بر روی شانه یا کمر بند بیمار متصل می گردد.

نوع دیگری از تجهیزات آزمایش بررسی میزان PH مری رایج یافته است که بدون سیم نظارت روند انتقال اطلاعات را تکمیل می سازد. در طی این روند یک کپسول یک بار مصرف به وسیله ی لوله ی آندوسکوپ در داخل مری قرار می گیرد. کپسول به یک سیم گیرنده متصل است. لذا سیم گیرنده در اطراف کمر بسته می شود تا روند انتقال اطلاعات شکل بگیرد.

توجه داشته باشید که بالغ بر 4 الی 6 ساعت قبل از آزمون PH مری از خوردن و آشامیدن جدا خودداری کنید.

در بررسی میزان PH مری برای تشخیص رفلاکس معده یک پروب کوچک وارد بینی می شود

درمان رفلاکس معده

مصرف دارو و پرهیز از موادغذایی تشدید کننده

در راستای درمان رفلاکس معده دارو هایی وجود دارد که در کاهش نشانه های سرسام آور نقش چشمگیری ایفا می کند. درمان رفلاکس معده به وسیله ی دارو، قرص هایی اعم از رانیتیدین، فاموتیدین، امپرازول، رابیپروال، پانتوپرازول و لانسوپرازول مورد استفاده قرار می گیرند.

پزشک معالج به منظور کاهش علائم تشدید کننده ی بیماری، نوعی پرهیزات غذایی را به بیمار توصیه می کند. یکی از عواملی که روند درمان رفلاکس معده را تسریع می بخشد، ترک سیگار و مصرف دخانیات است.

علاوه بر این، کاهش وزن، عدم جویدن آدامس پس از صرف غذا، کاهش حجم وعده های غذایی مصرفی و پرهیز از مصرف نوشیدنی های الکلی در کاهش دوره ی نقاهت رفلاکس نقش چشمگیری دارند.

داروهای گیاهی

به طور کلی دارو های گیاهی مکانیزم درمان به وسیله ی برخی دارو های شیمایی را مختل می سازند. با این وجود به ادعای برخی افراد، مصرف چای های دارای ریشه ی گیاه گل ختمی، شیرین بیان، نارون آمریکایی و بابونه موجب کاهش اسید معده ناشی از رفلاکس می گردد.

جراحی

جراحی رفلاکس معده در مواردی کاربرد دارد که پس از قطع دارو های درمانی به صورت مجدد نشانه های رفلاکس باز گردد. جراحی رفلاکس معده به روش لاپاراسکوپیک میسر است.

در شیوه ی جراحی لاپاراسکوپیک که با عنوان تازنی بالای معده شناخته می شود، فوندوس یا قسمت بالایی معده در اطراف مری، دوخته می شود. به گونه ای که قسمت پایینی مری به وسیله ی یک تونل کوچک به معده متصل گردد.

هدف از جراحی تازنی بالای معده، ممانعت از بازگشت اسید معده به مری است که با تقویت عملکرد بسته ماندن دریچه میان مری و معده صورت می گیرد.

توجه داشته باشید عدم درمان رفلاکس معده موجب بروز سرطان، انسداد دریچه ی بالای موجود میان مری و معده، سوراخ شدن عضله ی مری و اختلال در بلع می گردد.