دلایل درد پهلو در بارداری | خانم های باردار باید نگران باشند؟

دوران بارداری سرشار از تغییرات در بدن خانم ها است. این تغییرات معمولا با گرفتگی و درد پهلو در بارداری همراه است. درد پهلو در بارداری دلایل متعددی از جمله فشار عضلانی، بارداری خارج از رحم، گرفتگی و ... دارد.

درد پهلو در بارداری:

بارداری دورانی سرشار از هیجان و امید است که تغییراتی در زندگی و بدن خانمها ایجاد می کند. اولین تجربه بارداری دردها و گرفتگی های زیادی ایجاد می کند که هر درد غیرمنتظره یا علائم جدید نگرانی‌هایی را برای مادران به دنبال دارد.

عوامل زیادی باعث ایجاد درد پهلو در بارداری میشود از جمله افزایش وزن جنین و یا حرکت و لگد زدن او. درد پهلو در بارداری طبیعی است و نگرانی ندارد این درد می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد و به راحتی درمان میشود، اما گاهی اوقات درد پهلو در بارداری می تواند نشانه ای از یک مشکل حاد در دوران بارداری باشد.

اگر درد پهلو در بارداری با علائمی مانند تب، لکه بینی یا خونریزی، تهوع، استفراغ یا سوزش ادرار همراه باشد؛ باید با یک پزشک مشورت شود.  

در ادامه این مقاله  به بررسی دلایل درد پهلو در بارداری می پردازیم.

دلایل درد پهلو در بارداری:

۱. فشارعضلانی

افزایش وزن در بارداری به دنبال رشد جنین بسیار طبیعی است که معمولا در سه ماهه دوم و سوم رخ میدهد. این افزایش وزن معمولا 11 تا ۱۵ کیلوگرم می باشد و همین مقدار افزایش باعث ایجاد فشار عضلانی و  درد کمر و پهلو در بارداری می شود.

2. نفخ شکم

از دیگر علت های شایع درد پهلو در بارداری نفخ شکم است. چرا که هورمون های بارداری فرایند هضم را مهار می‌کنند و باعث ایجاد گاز و نفخ شکم میشود. همچنین فشار روی معده و روده باعث ایجاد نفخ بیشتر می شود.

مادران در دوران بارداری با نوشیدن فراوان آب و مصرف فیبر بیشتر میتوانند نفخ شکم را کاهش دهند. غذاهایی مانند میوه و سبزیجات، نان و ماکارونی، عدس و برنج قهوه ای سرشار از فیبر هستند.

همچنین مادران باید از غذاهایی مانند شیر و لبنیات، غذاهای سرخ شده، شیرین کننده های مصنوعی، لوبیا و گل کلم پرهیز کنند.

3. درد رباط حلقوی

رباط های حلقوی طناب هایی هستند که به نگه داشتن رحم شما  کمک می کنند. با رشد  جنین رحم مانند بادکنک منبسط می شود و این رباط ها نرم و کشیده می شوند.

گاهی اوقات دردناک یا سفت شدن رباط های حلقوی باعث ایجاد درد پهلو در بارداری می شود. این اتفاق با افزایش وزن جنین و مایع آمنیوتیک در سه ماهه دوم بارداری رخ می دهد.

بلند شدن از رختخواب، حرکت های خیلی سریع، سرفه یا عطسه سخت میتواند باعث ایجاد درد رباط حلقوی شود. قرار گرفتن در موقعیت های راحت تر، کشش ملایم و کشیدن لگن به تسکین این درد کمک میکند.  

4. یبوست

از دیگر علت های درد پهلو در بارداری یبوست است. فشار روی روده، هورمون های بارداری و مصرف ویتامین ها و مکمل های آهن باعث ایجاد یبوست در بارداری می شود.

گاهی اوقات دردناک یا سفت شدن رباط های حلقوی باعث ایجاد درد پهلو در بارداری می شود

5. دردهای انقباضی رحم

انقباضات «براکستون هیکس» یا دردهای خفیف رحم در طول دوران بارداری میتواند باعث ایجاد درد پهلو در بارداری میشود.  به تدریج و در اواخر دوران بارداری این انقباضات به دردهای واقعی تبدیل می شوند.

دردهای زایمانی با استراحت بهتر نمی شوند و حالت شدت یابنده دارند که به تدریج فواصل بین آنها کمتر می شود. زمانی که خانم های باردار دچار درد شکمی می شوند حتما باید به پزشک مراجعه کنند. پزشک به تفکیک این دو درد از هم کمک می کند.

برخلاف انقباضات واقعی در زایمان، براکستون- هیکس اگر تغییر موقعیت دهید یا حرکت کنید ممکن است متوقف شود. در فواصل نزدیک بهم اتفاق نمیفتد و با مرور زمان قویتر نمیشود.

6. گرفتگی

گرفتگی هایی مانند گرفتگی های قاعدگی که در دوران بارداری زیاد اتفاق میفتد، میتواند باعث ایجاد درد پهلو در بارداری شود.

در سه ماهه اول و دوم، بر اثر کشیدگی رحم، گرفتگی ایجاد می ‌شود و در سه ماهه سوم گرفتگی ممکن است به دلیل کشیدگی عضلات و رباط‌ها در اطراف شکم و کشاله ران باشد.

7. بارداری خارج از رحم

زمانی که تخمک لقاح یافته در لوله های رحمی لانه گزینی کند بارداری خارج از رحم اتفاق می افتد در صورتی که این این عارضه درمان نشود می تواند موجب پارگی لوله رحم و مرگ مادر شود.

بارداری خارج از رحم معمولا در سه ماه اول حاملگی و یا حتی قبل از اینکه بیمار بداند حامله است رخ می دهد. اگر یکی از علائم درد شکم یا لگن، لکه بینی یا خونریزی، دردی که با حرکت یا سرفه کردن بدتر شود، درد نوک شانه، نبض ضعیف یا رنگ پریدگی را مشاهده کردید، باید حتماً سریعاً به پزشک معالج مراجعه کنید.

8. درد پهلو در بارداری در سمت راست شکم

اواخر بارداری و با بزرگ‌شدن ‌شکم ناحیه آپاندیس تغییر می‌کند و ممکن است به پایین یا بالاتر از مکان اصلی خود حرکت کند به همین دلیل علائم آپاندیس در بارداری برای بیمار و حتی پزشک گمراه کننده است.

آپاندیسیت در بارداری خیلی شایع نیست ولی گاهی دیده می شود و پزشک مجبور است برای نجات جان مادر آپاندیس را جراحی کند. یکی از دلایل درد پهلو در بارداری به خصوص اگر در قسمت راست شکم باشد آپاندیس است. بهترین روش برای تشخیص بستری کردن، سی تی اسکن و سونوگرافی است.

آپاندیس معمولاً با درد شدید شکمی و تهوع و استفراغ همراه است. آپاندیسیت می تواند خطرناک باشد و در صورت عدم درمان متورم و ترکیده شود و باعث پخش شدن سموم مضر در بدن میشود.

9. سقط جنین

گاهی درد پهلو در بارداری ممکن است به علت سقط جنین باشد به خصوص اگر این درد در پهلوی راست و در قسمت پایین معده باشد.

سقط جنین معمولاً در سه ماهه اول بارداری رخ می دهد و تا ۱۵ درصد از زنان باردار دچار این اتفاق می شوند که معمولاً از این سقط ها نمی توان جلوگیری کرد. سقط جنین با علائمی مانند لکه بینی، خونریزی یا ایجاد لخته، درد جدی یا گرفتگی در قسمت پایین معده و درد کمر همراه است.

10. سنگ صفرا

از آنجایی که در بارداری سیستم هضم شما کند کار میکند سنگ صفرا در این دوران بیشتر ایجاد می شود کیسه صفرا شبیه یک گلابی در سمت راست و بالای شکم قرار دارد و به هضم چربی های مواد غذایی کمک می کند.

سنگ صفرا در هر زمان از بارداری ممکن است ایجاد شود وجود این سنگ ها باعث ایجاد درد پهلو در بارداری میشود. علائم سنگ صفرا شامل درد سمت راست و بالای شکم حالت تهوع استفراغ از دست دادن اشتها و تب است.

11. پارگی جفت

یکی دیگر از  دلایل درد پهلو در بارداری پارگی جفت است. پارگی جفت به جدا شدن نسبی یا کامل جفت از رحم قبل از بدنیا آمدن کودک اطلاق می شود.

پارگی جفت گاهی همراه با خونریزی ناگهانی و واضح هست و گاهی نیز ممکن است در حد لکه بینی باشد. در هنگام پارگی جفت بیمار دچار کمردرد و انقباضات شدید رحم میشود تحرک جنینی ممکن است کم شود و نیازمند مراجعه فوری به پزشک است .

12. پره‌‌اکلامپسی

پره اکلامپسی یا مسمومیت دوران بارداری با اختلالات فشار خون مرتبط است و در سه ماهه دوم و سوم ظاهر می شود. پره اکلامپسی می تواند مادر را در معرض سکته مغزی قرار دهد و به کبد و کلیه ها و یا ریه ها آسیب برساند.

پره اکلامپسی می تواند باعث ایجاد درد پهلو در بارداری در قسمت سمت راست و به ویژه زیر دنده ها شود. سردرد، تاری دید، حساسیت به نور خورشید، حالت تهوع، استفراغ، خستگی، تورم در پاها، تنگی نفس، کبود شدن سریع و ادرار کم از نشانه های پره اکلامپسی است که باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود.

درمان درد پهلو در بارداری

اگر درد پهلو در بارداری بر اثر گرفتگی یا فشار عضلانی باشد، معمولاً با درمان های خانگی درمان میشود. راههای زیر به کاهش این درد در خانه کمک می کند:

1. تغییر موقعیت

2. دراز کشیدن

3. راه رفتن یا حرکت کردن

4. استفاده از بطری آب گرم یا پدهای حرارتی

5. حمام گرم

6. ماساژ

7. مصرف داروهای مسکن