بیماری‌های مهم زنان|5 بیماری که باید در موردش بدانید

زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه نقش بسیار مهمی در توسعه فردی و اجتماعی جامعه دارند و سالم و تندرست بودن این بخش از جامعه نقش محوری در توسعه هر کشوری دارد.

مادران سالم زمینه ساز تولد فرزندانی سالم و در ادامه نسل سالم و تندرست از نظر جسمی و روحی دارند و این مهم با در نظر گرفتن نکات بهداشتی و پرهیز از درگیر شدن با مخاطرات تهدید کننده سلامتی ممکن است.

زنان به علت داشتن ساختمان بدنی متفاوت با مردان و حساسیت در برخی اعضای بدن نیازمند توجه ویژه تری به سلامتی خود دارند و باید به برخی تظاهرات بالینی غیر معمول در بدن خود احساس باشند ودر اشاره وقت به متخصصان مراجعه کرده و در خصوص این علائم و درمان لازم آنها اقدام کنند

در ادامه نگاهی انداختیم به مهمترین بیماری‌های شایع در زنان که با افزایش آگاهی درباره‌ آنها می‌توان از بروز بسیاری از آن‌ها جلوگیری کرد و یا شانس درمان آن‌ها را افزایش داد.

نشانه‌ها و درمان کم‌خونی

ملیحه عرب، متخصص زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان این که دوره های قاعدگی و بارداری از دلایل رایج از دست دادن خون است، بر ضرورت تشخیص علت کمبود آهن و پیگیری مراحل درمانی تاکید کرد.

وی با اشاره به این که زمانی که فرد به مقدار کافی "هموگلوبین" در خون خود نداشته باشد، کم خون است، اظهار کرد: هموگلوبین به گلبول های قرمز کمک می کند تا اکسیژن را به تمام قسمت های بدن منتقل کنند.

وی افزود: اگر سطح هموگلوبین پایین باشد، بدن ممکن است تمام اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت نکند.

متخصص زنان و زایمان دانشگاه به نشانه های ابتلا به کم خونی فقر آهن اشاره کرد و گفت: بسیاری از افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن هیچ علامتی ندارند و این در شرایطی است که نشانه های این بیماری با احساس خستگی یا ضعف، به خصوص در ورزش یا بالا رفتن از پله ها و سردرد بروز می‌کند.

به گفته وی درد قفسه سینه یا مشکل تنفسی، هوس های غیر طبیعی مثل خوردن یخ یا خاک رس از دیگر نشانه های ابتلا به کم خونی است.

سندرم پاهای بی قرار که در آن پاها به حرکت خود به خصوص در شب ادامه می‌دهند از دیگر نشانه های ابتلا به کم خونی است که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره کرد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا آزمایشی برای تشخیص کم خونی وجود دارد یا خیر؟ گفت: پزشک می تواند خون شما را با یک آزمایش ساده CBC از نظر کم خونی آزمایش کند، اگر آزمایش خون نشان دهد که شما کم خونی دارید، یا اگر علائم فقر آهن دارید، پزشک از شما سوالاتی می پرسد و سایر آزمایشهای خون را انجام می دهد تا تشخیص دهد چه چیزی باعث کم خونی شما می شود و بهترین روش برای درمان آن چیست.

عرب در ادامه به روش های درمان کم خونی ناشی از فقر آهن اشاره کرد و افزود: کمبود آهن با دادن آهن اضافی به بیمار درمان می شود و باید به این نکته توجه داشت که تنها استفاده از غذاهای حاوی آهن برای جبران کمبود آهن کافی نیست.

وی درباره درمان مبتلایان به کم خونی شدید نیز توضیح داد: ممکن است این افراد نیاز به تزریق خون داشته باشند،ضمن این که داروهای تامین کننده آهن به صورت قرص و یا به صورت تزریقی نیز تجویز می‌شود.

عرب توصیه کرد: اگر عوارض جانبی دارید یا نمی توانید آهن کافی از قرص ها دریافت کنید، اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کاهش این عوارض انجام دهید، یا ممکن است به آهن تزریقی نیاز پیدا کنید بنابراین حتما در این شرایط خودسرانه داروها را قطع نکنید و با پزشکتان مشورت کنید.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: مهم است بدانید که چرا دچار کمبود آهن شده‌اید، اگر ناشی از دست دادن خون باشد، باید علت خونریزی را پیدا کرد، همچنین علل دیگر نیز در روند درمان اثر دارند، باید اطمینان حاصل کنید که تمام دستورالعمل‌های مربوط به آزمایش و درمان را به درستی دنبال می کنید.

زنان نسبت به عوارض زگیل تناسلی آسیب‌پذیرترند

عاطفه مریدی متخصص زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این که زگیل‌های تناسلی بر اثر ویروس پاپیلومای انسانی HPV ایجاد می شوند، گفت: زگیل های تناسلی هم بر زنان و هم بر مردان تاثیر می گذارد، اما زنان نسبت به عوارض آسیب پذیرترند.

عاطفه مریدی گفت: زگیل تناسلی به ضایعات مسطح یا برجسته و متعددی اطلاق می شود که معمولا هم رنگ پوست، بدون درد گاهی با خارش و بیشتر در قسمت بیرونی دستگاه تناسلی دیده می شود که عامل این بیماری یک ویروس است که معمولا از طریق تماس پوستی در حین تماس جنسی منتقل می شود.

وی افزود: زگیل دستگاه تناسلی دارای انواع مختلف کم خطر و یا پرخطر است و برخی از انواع ویروس اچ پی وی در صورت عدم درمان به موقع حتی می تواند تبدیل به سرطان دهانه رحم شود.

به گفته وی ممکن است زگیل تناسلی در ناحیه دهان، معقد و یا دست نیز ایجاد شود بنابراین ارتباط جنسی دهانی و یا از راه معقد می تواند زوجین را با مشکلات پیچیده ای روبه رو کند. زیرا درمان زگیل تناسلی در ناحیه حلق ومعقد به مراتب سخت تر است.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا هستند؟

مریدی با بیان این موضوع که ویروس زگیل تناسلی در هر دوجنس وجود دارد ولی در زنان بیشتر از مردان دیده می شود، گفت: سن پایین برقراری رابطه جنسی، این که فرد چند بار ازدواج کرده، استعمال دخانیات، مصرف الکل و قلیان، ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت، ضعف سیستم ایمنی، مصرف داروهای دارای کورتون، افرادی که پیوند عضو شده و مبتلایان به "اچ آی وی" بیش از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

وی با اشاره به این که زگیل‌های تناسلی بیشتر از طریق تماس جنسی و خراشیدگی های مخاطی منتقل می شوند ادامه داد: امکان ابتلا به این ویروس به سایر اعضای خانواده از طریق سرویس بهداشتی، حوله و یا مادر شیرده به نوزاد وجود ندارد.

مریدی از راههای پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV به واکسیناسیون قبل از تماس جنسی و حتی قبل از ازدواج، استفاده از کاندوم در تماس های جنسی اشاره کرد.

وی افزود: این بیماری درمان می شود ولی درمان به معنای حذف آن نیست به این معنی که با انواع محلول ها یا روش های جراحی می توان این ضایعات را برداشت.

مریدی تقویت سیستم ایمنی ضمن پیروی از سبک زندگی سالم و توجه به تغذیه مناسب در درمان HPV را ضروری دانست و وعده های غذایی منظم، مصرف میوه و سبزی تازه، تامین کافی ویتامین های ضروری را در بدن، پایه و اساس درمان موثر در زمان ابتلا به ویروس اچ پی وی ذکر کرد.

سه چهارم زنان حداقل دو بار به عفونت قارچی دچار می شوند

معمولا سه چهارم از زنان در طول زندگی خود حداقل دوبار به عفونت قارچی ناحیه واژن و اطراف آن مبتلا می شوند.

به گزارش مرکز تحقیقات پیشگیری از بیماری های زنان دانشگاه، ناحیه واژن و اطراف آن می تواند به عفونت قارچی توسط دسته ای از قارچها مانند کاندیدا آلبیکنز مبتلا شود که جز عفونت‌های منتقله جنسی نیست ولی شانس ابتلا به آن بعد از اولین رابطه جنسی افزایش می یابد.

مهمترین علایم این عفونتها شامل خارش، قرمزی و تورم اطراف واژن، درد، قرمزی و خارش واژن، سوزش و درد در هنگام ادرار، درد در هنگام رابطه جنسی، ترشحات آبکی، سفید و چسبنده و نمای پنیر دلمه شده است.

در حالت طبیعی در ناحیه واژن جمعیت متعادلی از باکتری ها و قارچ ها زندگی می کنند که به دلیل مصرف انتی بیوتیک، استرس، عدم شست و شوی مناسب، رطوبت، دیابت کنترل نشده، حاملگی، نقص ویا کاهش سیستم ایمنی و هورمون درمانی ممکن است دچار تغییر شده و منجر به بروز عفونت شوند.

تشخیص توسط پزشک با معاینه بالینی ویا نمونه گیری ازمایعات روی مخاط واژن صورت می گیرد.

گرچه درمانهای مختلفی برای عفونت قارچی وجود دارد ولی معمولا با داروهای موضعی واژن و اطراف آن صورت می‌گیرد. فرد چند روز پس از شروع درمان احساس بهبود می کند. اما درصورت تداوم علایم بعد از پایان درمان باید به پزشک مراجعه کرد تا دارو تغییر داده شود.

فردی که به صورت مکرر دچار عفونت قارچی می شود حتما باید به پزشک مراجعه کند تا از نظر سایر عفونتها یا آلرژی و یا نقص ایمنی مورد بررسی قرار گیرد.

عدم استفاده از دوش واژینال، عدم استفاده از نوار بهداشتی‌ها و محصولات عطردار، پرهیز از حمام با آب داغ، عدم مصرف خودسرانه انتی بیوتیک و خشک و تمیز نگهداشتن ناحیه تناسلی از مهمترین راههای پیشگیری از بروز این عفونتهاست.

درباره عفونت‌های باکتریایی چه می‌دانید؟

در ناحیه واژن در حالت عادی باکتری‌هایی وجود دارند که به حفظ سلامت واژن کمک می کنند، اگر به هر دلیل در مقدار و و نوع این باکتری ها تغییری ایجاد شود، واژینوزیس باکتریایی ایجاد می شود.

به گفته مرکز تحقیقات پیشگیری از بیماری های زنان، در حالت طبیعی زنان هر روز دارای ترشحات واژینال )ترشحاتی که از ناحیه واژن می آید) هستند. واژینوزیس باکتریایی نوعی عفونت ناحیه واژینال است که عامل باکتریایی موجب آن شده است.

علائم واژینوزیس باکتریایی را بشناسید

ممکن است این عفونت بدون علامت هم باشد ولی معمولا بروز علائم به صورت افزایش ترشحات واژن با بوی بد ماهی مانده و به رنگ های طیف خاکستری و حالت آبکی به خصوص بعد از رابطه جنسی و سوزش ناحیه واژن است.

آیا برای واژینوزیس باکتریایی تستی وجود دارد؟

امروزه پزشکان با معاینه بالینی و شرح حال بیمار می توانند به تشخیص برسند و درمان را شروع کنند ولی پزشک شما می تواند با برداشت نمونه ای از ترشحات واژن و ارسال آن برای آزمایشگاه و کشت این ترشحات توسط آزمایشگاه، موفق به تعیین نوع باکتری و آنتی بیوتیک موثر بر آن شود.

واژینوزیس باکتریایی چگونه درمان می شود؟

این عفونت با دو داروی مترونیدازول و کلیندامایسین درمان می شود، این دو دارو به اشکال مختلف از قرص تا ژل وجود دارند. برای جلوگیری از عوارض جانبی ناشی از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید.

به یاد داشته باشید که از خود درمانی و مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها در این عفونت بپرهیزید و دستور پزشک مبنی بر ادامه مصرف دارو حتی با بهبود کامل علائم را جدی گرفته و انجام دهید.

آیا این عفونت به شریک جنسی هم منتقل می شود؟

این بیماری به شریک جنسی منتقل نمی‌شود، از این رو نیاز به درمان شریک جنسی وجود ندارد.

واژینوزیس و بارداری

در صورت رخداد چنین حالتی این موضوع را سریعا به پزشک خود اطلاع دهید تا درمان مناسب با وضعیت شما را آغاز کند، زیرا مصرف آنتی بیوتیک ها طی دوران بارداری دارای محدودیت هایی است که تجویزشان تنها باید از سوی پزشک صورت بگیرد.

راه های جلوگیری از واژینوزیس را بشناسید

رابطه جنسی محافظت شده و همچنین عدم مصرف سیگار می‌تواند نقشی موثر در جلوگیری از بروز این عفونت داشته باشد.

به یاد داشته باشید بدون مشورت پزشک از دوش واژینال استفاده نکنید زیرا باعث تغییر در نوع و جمعیت باکتری‌ها و ایجاد خشکی و حساسیت در ناحیه واژن می شود.

اگر علائم ابتلا یه این عفونت بازگشت، به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است به داروهای بیشتر و دیگری احتیاج داشته باشید، بعضی از افراد ممکن است بارها و بارها به این عفونت مبتلا شوند که برای درمان آنان گاهی به سه تا شش ماه زمان احتیاج است.

عوامل موثر بر یائسگی زودرس و راه‌های جلوگیری از آن را بشناسید

سودابه درویش جراح و متخصص زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی اصلی ترین دلایل بروز یائسگی زودرس در زنان را ژنتیک، استرس های محیطی، سبک زندگی وغیرفعال شدن تخمدان ها برشمرد.

وی با اشاره به این که یائسگی (پساقاعدگی) یک مرحله طبیعی از زندگی زنان است، گفت: یائسگی قطعی، هنگامی اتفاق می‌افتد که یک سال از آخرین قاعدگی گذشته باشد و منظور از یائسگی زودرس، قطع شدن پریود بیش از یکسال در خانمهای زیر ۴۵ سال است.

وی با اشاره به عوامل متعدد موثر در بروز یائسگی زودرس خاطرنشان کرد: ژنتیک، استرس‌های محیطی، سبک زندگی وغیرفعال شدن تخمدان‌ها از مهمترین علت‌های یائسگی زودرس هستند.

این متخصص زنان و زایمان داشتن قاعدگی های متفاوت با قاعدگی معمول از نظر میزان، مدت و تداوم خونریزی‌ها، از دست دادن یک یا چند پریود و شروع علائمی مثل احساس گرگرفتگی را از نشانه‌های ورود به دوران یائسگی عنوان کرد.

درویش گرگرفتگی را شایع ترین علامتی برشمرد که اکثر زنان در دوران یائسگی تجربه می‌کنند که با گرم شدن شدید قسمت بالایی بدن(سر،صورت،گردن وقفسه سینه) شروع می شود و ممکن است مثل موجی کل بدن را فرا گیرد.

وی از دیگر عارضه‌های یائسگی به خشکی واژن، نزدیکی دردناک، کاهش روند کلاژن سازی پوست، کاهش تراکم استخوان و تغییرات وزن و خلق و خو اشاره کرد.

این متخصص زنان و زایمان تاکید کرد:افراد با کاهش استرس محیطی، انجام ورزش‌های آرام بخش مثل یوگا و شنا، استفاده از آنتی اکسیدان ها و مصرف فراوان میوه و سبزی و پیروی از سبک زندگی سالم می توانند از بروز یائسگی زودرس پیشگیری کنند.

درویش با اشاره به این که یائسگی طبیعی یک بیماری نیست گفت: در واقع یائسگی تغییری طبیعی و لازم در زندگی زنان به شمار می آید و مثل هر دوره دیگر زندگی از جمله دوران بلوغ، جوانی یا بارداری چالش‌ها و مزایای خود را دارد، با این تفاوت که در دوران یائسگی فرد با تجربه است و توانایی برخورد با مشکلات و حل و فصل مسائل را دارد.

به گفته وی در یائسگی زودرس باید درمان‌های هورمونی برای داشتن سیکل‌های قاعدگی حداقل به مدت پنج سال دنبال شود و داروهای هورمونی جایگزین هورمون های طبیعی بدن می‌شوند و عموما درمان استاندارد برای کاهش گرگرفتگی و سایرعلامت‌های آزار دهنده یائسگی است.

این متخصص زنان و زایمان خاطرنشان کرد: در افراد با سابقه ابتلا به سرطان پستان، سرطان تخمدان، سرطان اندومتر، ابتلا به لخته های خونی در ریه‌ها و یا سکته مغزی معمولا نباید از هورمون درمانی استفاده کرد، همچنین زنانی که که تحت درمان‌های هورمونی هستند نباید سیگار بکشند.

درویش ورزش‌هایی نظیر یوگا و شنا در دوران یائسگی را بهترین روش برای کنترل علائم این دوران عنوان کرد که می‌تواند علائمی نظیر گرگرفتگی، تحریک پذیری و خستگی را از بین ببرد.