عوارض شستشوی موی سر با صابون چیست؟

شستشوی موی سر به منظور تمیز کردن مو از آلودگی و چربی انجام می‌شود. هنگام شستشوی موی سر علاوه بر آلودگی ها و چربی های اضافه رطوبت طبیعی مو نیز از بین می رود. تعداد دفعات لازم شستشوی موی سر به عوامل گوناگونی بستگی دارد. در این مطلب برخی از عوامل موثر بر فاصله زمانی مناسب شستشوی موی سر را بیان و روش‌های مختلف شستشوی موی سر را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

صابون یکی از قدیمی‌ترین مواد شوینده در جهان است که در گذر زمان تولید آن دستخوش تغییرات زیادی شده است. صابون‌ها در دو نوع آرایشی و غیر آرایشی تولید می‌شوند. صابون‌های آرایشی برای شستشو و پاک کردن آلودگی از دست و صورت استفاده می‌شود.

صابون‌ها دو بخش آب دوست و آب گریز دارند و تقریبا همه چربی‌ها و روغن‌ها که در آب نامحلول هستند را می‌تواند به عنوان آب گریز تقسیم بندی کرد. با بیانی ساده می‌توان گفت که بخش آب گریز صابون قابل حل در آلودگی‌ها است و بخش آب دوست صابون بعد از حل شدن آلودگی‌ها، آنها را می‌پوشاند به همین دلیل زمانی که دست را با صابون می‌شوییم مواد موجود در صابون چربی و روغن و آلودگی‌های سطحی پوست را در خود حل می‌کند و سپس با فشار آب این آلودگی‌ها از سطح پوست پاک می‌شوند.

صابون می‌تواند همین اثر را هنگام شستشوی موها و پوست سر داشته باشد، در ادامه این مطلب به تاثیر شستن موها با صابون اشاره می‌کنیم و این که بهتر است برای شستشوی موها از صابون استفاده شود یا شامپو بیشتر صحبت خواهیم کرد.

مقایسه شستن مو با صابون و شامپو

موها نسبت به پوست آلودگی کمتری جذب می‌کنند و هرگز خیلی کثیف نمی‌شوند و به شستشوی کمتری نسبت به پوست نیاز دارند ولی معمولا اغلب افراد به خصوص آنهایی که موهای چرب دارند این واقعیت را قبول نمی‌کند. براساس یک آمار غیر رسمی همه افراد موهایشان را بیشتر از حد نیاز می‌شویند که باعث می شود موها دچار آسیب شده و چربی پوست سر به شدت کم شود.

صابون‌ها قبل از شامپو تولید شدند و قدمت استفاده بیشتری دارند ولی امروزه شامپو جایگزین صابون برای شستشوی موها شده است.

یکی از دلایل استقبال عمومی از شامپو این است که باعث رسوب ناخالصی‌های آب روی موها نشده و در نتیجه موها خشک و کدر به نظر نمی‌رسند و از سوی دیگر کف بیشتری ایجاد می‌کند که به لحاظ روانی تصور پاکیزگی بیشتر به مصرف کننده می‌دهد. واقعیت این است که برای شستن موها، آب به تنهایی کافی است و نیازی به کف فراوان و چنگ زدن موها ندارید.

اغلب افراد به اشتباه تصور می‌کنند استفاده بیشتر از صابون یا شامپو باعث تمیزتر شدن و درخشان تر شدن موها می‌شود ولی نتیجه همیشه برعکس است و منجر به خشکی و شکنندگی موها می شود.

صابون فرمولی قلیایی دارد و PH آن بین ۹ – ۱۰ است که برای از بین بردن آلودگی روی پوست‌های چرب عالی است چرا که پوشش اسید پوست چرب می‌تواند به سرعت خودش را بازسازی کند ولی برای پوست‌های خشک توصیه می‌شود از صابون‌های ملایم تر با PH کمتر حدود ۵.۵ استفاده شود.

PH مو هم مثل پوست اسیدی و بین ۴.۵ – ۵.۵ است ، پوشش اسیدی پوست و مو از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کند، موها بعد شستشو با صابون نمی‌توانند پوشش اسیدی خود را بازسازی کنند و حالتی خشک و کدر و فوق العاده وز پیدا می‌کنند.

صابون در دمای اتاق جامد است و بنابراین تعداد مواد افزودنی به آن به شدت کاهش پیدا می‌کند ولی شامپو مایع است و می‌تواند انواع ویتامین، کراتین، نرم کننده، اسانس‌های گیاهی و تقویت کننده را به آن اضافه کرد.

آسیب‌های شستن مو با صابون

چربی پوست سر در مجاورت آلودگی‌های محیطی، محل مناسبی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در پوست سر است و در صورت عدم شستشوی منظم پوست سر با تجمع پوست‌های مرده، عفونت‌های پوستی و ریزش موها روبرو خواهید شد.

صابون خاصیت تمیز کنندگی بالایی دارد ولی برای شستشو موها مناسب نیست چرا که فرمولاسیون آن برای پاکسازی پوست طراحی شده است. صابون دارای PH قلیایی بسیار بالا است به همین دلیل هنگام شستشوی موها آسیب جدی به ساقه مو وارد می‌کند و باعث خشکی بیش از حد ساقه مو می‌شود که نتیجه‌ای به جز موخوره و ایجاد شکستگی در موها ندارد.

با وجودی که استفاده از صابون برای شستشوی موها مقرون به صرفه‌تر از شامپو است ولی می‌تواند آسیب های جدی به موها بزند و زیبایی موها را از بین ببرد:

وز شدن موها با صابون

صابون‌ها دارای مواد نرم کننده و حالت دهنده مو نیستند و زمانی که آلودگی را از روی موها پاک می‌کنند همزمان باعث زبری و وزی موها می‌شوند. هر نوع صابون حتی صابون‌های گیاهی که حاوی عصاره های طبیعی هستند هم باعث وز شدن موها می‌شوند.

گره خوردن موها با صابون

صابون حالت جامد است و افزودن مواد نرم کننده مو به آنها سخت است، از سویی دیگر برای استفاده از صابون و ایجاد کف باید بیشتر موها را درهم و برهم کنید و تلاش بیشتری انجام دهید ، شامپوها PH اسیدی دارند ولی صابون PH قلیایی دارد که عامل اصلی خشن شدن موها است.

خشکی ایجاد شده روی ساقه موها در اثر صابون هم مزید علت شده و گره خوردن موها بعد از حمام تشدید می‌شود و برس کشیدن و شانه کردن موها سخت خواهد شد.

کدر شدن موها و شوره سر با صابون

کف ایجاد شده روی موها بعد از استفاده از صابون، بافت غلیظی دارد که در ترکیب با سختی آب، حالت چسبنده پیدا می کند. این ماده چسبنده بعد از آبکشی موها روی ساقه مو و پوست سر باقی می‌ماند و مانند پوسته‌هایی سفید رنگ روی کف سر قابل مشاهده است که می‌تواند شوره سر را تشدید کند و شاهد پوسته ریزی خواهید بود از سوی دیگر چسبیدن این ماده سخت به ساقه موها باعث بی حالتی و کدر دیده شدن موها خواهد شد.

خشکی موها با صابون

شستشوی موها با صابون بعد از مدتی لطافت مو را از بین می‌برد و موها به مرور خشک و شکننده می‌شوند. ترکیب قلیایی صابون به شدت چربی ساقه مو را از بین می‌برد و به شدت موها را خشک می‌کند که احتمال شکنندگی و موخوره را افزایش می‌دهد.

ماهیت قلیایی صابون کراتین مو را از بین می‌برد و موها را ضعیف و شکننده می‌کند.

عوامل مختلفی وجود دارد که بر نیاز به شستشوی موها تاثیرگذار هستند. این عوامل عبارت‌اند از

۱. چربی

علت اصلی کثیفی موها، چربی آنها است. چربی، موها را بد حالت، سنگین و به هم چسبیده می‌کند. میزان چربی که موهای شما تولید می‌کند، به سن، عوامل وراثتی، جنسیت و شرایط محیطی بستگی دارد. موی سر کودکان یا افراد میان‌سال، کمتر از نوجوانان و جوانان سبوم تولید می‌کند. اگر با چرب بودن پوست سر خود مشکل دارید، در نظر داشته باشید که با افزایش سن، پوست سر کم کم رو به خشکی خواهد رفت.

بعضی از افراد موهایی کاملاً شکننده دارند که به آسانی و حتی بر اثر شستشو، آسیب می‌بینند. در مورد این افراد، شستشوی هفته‌ای یک‌بار کافی به نظر می‌رسد. تعداد مناسب دفعات شستشوی موی سر در افراد مختلف، متفاوت است. پوست سر برخی از افراد آنقدر چربی تولید می‌کند که باید به صورت روزانه با شامپو مخصوص پوست چرب شسته شود؛ البته تعداد چنین افرادی زیاد نیست. برای اغلب افراد، شستشوی موی سر یک روز در میان مناسب است.

شستشوی موی سر در افراد مختلف، متفاوت است. 

۲. نوع مو

موهای صاف و کم‌پشت، بیش از موهای مجعد و موج‌دار نیازمند شستشو هستند. سبوم، سطح موهای لخت و صاف را سریعتر می‌پوشاند. به همین دلیل، این نوع موها سریعتر و بیشتر چرب می‌شوند. موهای پرپشت، موج‌دار یا مجعد، خشک‌تر به نظر می‌رسند؛ زیرا چربی به راحتی ساقه موها را نمی‌پوشاند. سبوم بیشترین تاثیر را در ایجاد فرهای زیبا و خوش حالت در مو ایفا می‌کند؛ زیرا موهای فر و مجعد برای نرم ماندن و جلوگیری از وزشدن مو باید رطوبت بیشتری داشته باشند.

انواع مو و شستشوی موی سر

موهای آفریقایی-آمریکایی به شستشوی کمتری نیاز دارند. شستشوی بیش از حد موها با شامپوهای حاوی شوینده‌های قوی، می‌تواند به موها آسیب بزند و موجب ریزش آنها شود. اگر مواد شیمیایی، حالت‌دهنده‌های مو، مدل‌های مو و بافت‌های آفریقایی و سفت را نیز به عوامل بالا اضافه کنید، آسیب بیشتری به موها وارد می‌شود؛ به خصوص مدل‌های مویی که مانند گره‌های سفت به کف سر و ریشه موها می‌چسبند. طبق تحقیقات انجام شده اگر موهای شما فرهای سفت و درهم پیچیده و یا بافت دارد، نباید بیش از هفته‌ای یکبار یا یک هفته در میان، آنها را بشویید.

۳. تعریق

هیچ کس منکر این قضیه نیست که ورزش سنگین و فعالیت‌هایی که منجر به عرق کردن می‌شوند، باعث به هم خوردن مدل موها و آشفتگی آنها خواهند شد. میزان عرق کردن، عاملی تعیین‌کننده در تعداد دفعات مناسب حمام کردن یا شستشوی موی سر است. تعریق، سبوم روی موها را پخش می‌کند و ظاهری نامرتب به آنها می‌دهد. همچنین باعث می‌شود که موها طراوت و تمیزی خود را از دست بدهند. بهتر است پس از عرق کردن و استفاده از کلاه برای مدت طولانی، موهای خود را با شامپو بشویید.

میزان عرق کردن، عاملی تعیین‌کننده در تعداد دفعات مناسب حمام کردن یا شستشوی موی سر است

۴. آلودگی‌های محیطی یا گرده گل‌ها و گیاهان

باغبانی، تمیزکاری یا فعالیت‌هایی که باعث کثیفی موهای شما می‌شود، نیاز به شستشوی موی سر را ایجاد می‌کنند. کثیفی، آلودگی هوا، گرد و غبار و گرده گل‌ها و گیاهان، می‌توانند در موهای شما باقی بمانند. این مواد نه تنها ظاهری پژمرده و کدر به موهایتان می‌دهند، بلکه حساسیت‌های شما را نیز تشدید می‌کنند.

۵. محصولات حالت دهنده مو

محصولات حالت‌دهنده که بر روی موها و پوست کف سر شما انباشته می‌شوند و می‌توانند منجر به تحریک موها و آسیب به آنها شوند. استفاده زیاد و مداوم از محصولات حالت‌دهنده به این معنی است که باید به صورت مداوم و بیشتر از حالت عادی، موهایتان را بشویید.

عوامل تاثیرگذار در شستشوی موی سر

آیا موهایتان را زیاد می‌شویید؟

شامپوها به این منظور طراحی شده‌اند که پوست کف سر را تمیز کنند و چربی اضافه‌ آن را بگیرند؛ اما اگر بیش از حد و بر روی کل ساقه‌های مو بمانند، می‌توانند مضر باشند. شامپو، چربی‌هایی را که پوست کف سر تولید کرده است، کاملا از بین می‌برد و می‌تواند پوست سر و موها را بسیار خشک کند.

برای جلوگیری از این اتفاق بهتر است که از آن تنها برای شستشوی کف سر و ریشه موها استفاده کنید. زمانی که ریشه موها را می‌شویید، باقی‌مانده شامپو، ساقه و انتهای موهایتان را نیز خواهد شست. اگر بیش از اندازه موهایتان را بشویید، بی‌شک مشکلات زیادی برایتان پیش خواهد آمد.

بهتر است استفاده از مواد شوینده را کاهش دهید؛ مخصوصا زمانی که سنتان بالاتر رفته است. این کار باعث می‌شود که کیفیت پوست و موهایتان بسیار بهتر شود. اگر در سنین ۴۰ یا ۵۰ سالگی هستید و مانند دوران نوجوانی، موهای خود را زیاد می‌شویید، باید بدانید که به موها و پوست خود آسیب وارد می‌کنید. بدیهی است که در این صورت زمان بیشتری طول می‌کشد تا بتوانید این آسیب‌ها را برطرف کنید.