بلایی که کبد چرب سرتان می آورد

کبد شما یک اندام ضروری با عملکردهای متعدد حمایت کننده از زندگی است. امروزه در جهان کبد چرب به یک بیماری اپیدمی و همه‌گیر تبدیل شده به طوری که از هر ۱۰ نفر در جهان یک نفربه آن بیماری مبتلاست.در ادامه به بررسی این بیماری خواهیم پرداخت.

کبد در واقع:

• صفرا تولید می کند که به هضم غذا کمک می کند.
• برای بدن پروتئین می سازد.
• آهن را ذخیره می کند.
• مواد مغذی را به انرژی تبدیل می کند.
• موادی ایجاد می کند که به لخته شدن خون شما کمک می کند
• با ایجاد فاکتورهای ایمنی و حذف باکتری ها و سموم (موادی که می توانند به بدن شما آسیب برسانند) از خون شما به مقاومت در برابر عفونت ها کمک می کند.

بیماری کبد چرب چیست؟

بیماری کبد چرب (استئاتوز) یک بیماری شایع است که به دلیل تجمع بیش از حد چربی در کبد ایجاد می شود. یک کبد سالم حاوی مقدار کمی چربی است. زمانی که چربی به 5 تا 10 درصد وزن کبد شما برسد مشکل ساز می شود.

چرا بیماری کبد چرب مضر است؟

در بیشتر موارد، بیماری کبد چرب هیچ مشکل جدی ایجاد نمی کند یا مانع از عملکرد طبیعی کبد شما نمی شود. اما برای 7 تا 30 درصد افراد مبتلا به این بیماری، بیماری کبد چرب با گذشت زمان بدتر می شود. کبد چرب طی سه مرحله پیشرفت می کند:

1. کبد شما ملتهب (متورم) می شود که به بافت آن آسیب می رساند. این مرحله استئاتوهپاتیت نامیده می شود.
2. بافت اسکار در جایی تشکیل می شود که کبد شما آسیب دیده است. این فرآیند فیبروز نامیده می شود.
3. بافت اسکار گسترده جایگزین بافت سالم می شود. در این مرحله، سیروز کبدی خواهید داشت.

سیروز کبدی

سیروز کبدی در نتیجه آسیب شدید به کبد ایجاد می شود. بافت اسکار سخت که جایگزین بافت سالم کبد می شود، عملکرد کبد را کند می کند و در نهایت، می تواند عملکرد کبد را به طور کامل مسدود کند. سیروز می تواند منجر به نارسایی کبد و سرطان کبد شود.

انواع بیماری کبد چرب

دو شکل اصلی بیماری کبد چرب وجود دارد:

بیماری کبد چرب ناشی از الکل

بیماری کبد چرب ناشی از الکل ناشی از مصرف منظم الکل است. حدود 5 درصد از مردم در ایالات متحده به این شکل از بیماری کبدی مبتلا هستند.

بیماری کبد چرب غیر مرتبط با الکل

بیماری کبد چرب غیر مرتبط با الکل (NAFLD) با مصرف الکل ارتباطی ندارد. این بیماری از هر سه بزرگسال یک نفر و از هر 10 کودک یک کودک را تحت تاثیر قرار می دهد. محققان علت دقیق بیماری کبد چرب غیر مرتبط با الکل را پیدا نکرده اند. عوامل متعددی مانند چاقی و دیابت می توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.

چه کسانی به بیماری کبد چرب مبتلا می شوند؟

در صورتی که موارد زیر را دارید احتمال ابتلا شما به کبد چرب بیشتر می شود:

• نژاد اسپانیایی یا آسیایی هستند.
• یائسگی کامل شده است (قاعدگی شما متوقف شده است)
• چاقی با سطح بالای چربی شکم داشته باشید.
• فشار خون بالا، دیابت یا کلسترول بالا دارید.
• مبتلا به آپنه انسدادی خواب هستید (یک راه هوایی مسدود شده که باعث توقف و شروع تنفس در طول خواب می شود).

بیشتر بدانید: غذاهای مضر برای کبد چرب را بشناسید

چه چیزی باعث بیماری کبد چرب می شود؟

برخی افراد بدون داشتن هیچ گونه بیماری قبلی به بیماری کبد چرب مبتلا می شوند. اما این عوامل خطر احتمال ابتلا به آن را افزایش می دهند:

• داشتن اضافه وزن و چاقی
• ابتلا به دیابت نوع 2 یا مقاومت به انسولین
• داشتن سندرم متابولیک (مقاومت به انسولین، فشار خون بالا، کلسترول بالا و سطح تری گلیسیرید بالا)
• مصرف برخی از داروهای تجویزی، مانند آمیودارون (Cordarone®)، دیلتیازم (Cardizem®)، تاموکسیفن (Nolvadex®) یا استروئیدها

علائم بیماری کبد چرب چیست؟

افراد مبتلا به بیماری کبد چرب اغلب هیچ علامتی ندارند تا زمانی که بیماری به سیروز کبدی پیشرفت کند. اگر علائمی دارید، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد شکم یا احساس پری در سمت راست بالای شکم
• حالت تهوع ، از دست دادن اشتها یا کاهش وزن
• پوست مایل به زرد و سفیدی چشم (یرقان)
• ورم شکم و پاها (ادم)
• خستگی شدید یا آشفتگی ذهنی
• ضعف

بیماری کبد چرب چگونه تشخیص داده می شود؟

از آنجایی که بیماری کبد چرب اغلب هیچ علامتی ندارد، پزشک شما ممکن است اولین کسی باشد که آن را تشخیص می دهد. سطوح بالاتر آنزیم‌های کبدی و یا افزایش آنزیم‌های کبدی که در آزمایش خون برای سایر بیماری‌ها ظاهر می‌شوند، ممکن است علامتی باشند برای کبد چرب. افزایش آنزیم های کبدی نشانه آسیب کبد شماست. برای تشخیص، پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:

• سونوگرافی یا توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) برای گرفتن تصویری از کبد
• بیوپسی کبد (نمونه بافت) برای تعیین میزان پیشرفت بیماری کبد
• فیبرواسکن، یک سونوگرافی تخصصی که گاهی به جای بیوپسی کبد برای تعیین میزان چربی و بافت اسکار در کبد استفاده می شود.

بیماری کبد چرب چگونه درمان می شود؟

هیچ دارویی به طور خاص برای بیماری کبد چرب وجود ندارد. در عوض، پزشکان بر کمک به شما در مدیریت عواملی که به این بیماری کمک می کنند تمرکز می کنند. آنها همچنین توصیه می کنند که تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنید که می تواند به طور قابل توجهی سلامت شما را بهبود بخشد.

درمان شامل موارد زیر می شود:

• اجتناب از الکل
• کاهش وزن
• مصرف داروها برای کنترل دیابت، کلسترول و تری گلیسیرید (چربی در خون)
• مصرف ویتامین E و تیازولیدین دیون ها (داروهای مورد استفاده برای درمان دیابت مانند Actos® و Avandia®) در موارد خاص

بیشتر بدانید: خوراکی های کبد پسند را بشناسید

چگونه می توان از بیماری کبد چرب پیشگیری کرد؟

بهترین راه برای جلوگیری از بیماری کبد چرب انجام کارهایی است که سلامت کلی را حفظ می کند:

• در وزن سالم بمانید. اگر اضافه وزن یا چاقی دارید، به تدریج وزن خود را کاهش دهید
• به طور منظم ورزش کنید و تحرک داشته باشید
• مصرف الکل خود را محدود کنید
• داروها را طبق دستور مصرف کنید

آیا بیماری کبد چرب قابل برگشت است؟

کبد توانایی شگفت انگیزی برای ترمیم خود دارد. اگر از الکل اجتناب کنید یا وزن کم کنید، می توان چربی و التهاب کبد را کاهش داد و آسیب اولیه کبد را معکوس کرد.

آیا بیماری کبد چرب کشنده است؟

بیماری کبد چرب مشکلات عمده ای برای اکثر افراد ایجاد نمی کند. با این حال، اگر به سیروز کبدی تبدیل شود، می تواند به مشکل جدی تری تبدیل شود.

سیروز کبدی درمان نشده در نهایت منجر به نارسایی کبد یا سرطان کبد می شود. کبد شما عضوی است که بدون آن نمی توانید زندگی کنید.

رژیم مناسب کبد چرب

برای کاهش وزن آهسته اما پیوسته از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید. کاهش وزن سریع در واقع می تواند بیماری کبد چرب را بدتر کند. پزشکان اغلب رژیم مدیترانه ای را توصیه می کنند که سرشار از سبزیجات، میوه ها و چربی های خوب است. از پزشک یا متخصص تغذیه خود در مورد روش های کاهش وزن سالم راهنمایی بخواهید.

روش های درمانی دیگر

درمان کبد چرب بستگی به علت آن دارد، بعضی از انواع آن ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. اصلاح سبک زندگی علاوه بر درمان می تواند باعث پیشگیری از این بیماری شود.

• اجتناب از مصرف الکل و دیگر مواد سمی: پرهیز از مصرف الکل، ضروری ترین بخش کنترل کبد چرب الکلی است. همچنین بیماران باید از مصرف داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها که باعث آسیب به کبد می‌شود، اجتناب کنند.
• رژیم غذایی : رژیمی با چربی تعدیل شده برای پیشگیری از کبد چرب توصیه می شود.
• کاهش وزن: کاهش وزن می تواند باعث کاهش مقدار چربی جمع شده در کبد شود.
• ورزش: ورزش منظم برای بهبود این بیماری، مفید و روشی مناسب برای کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون است.
• دارودرمانی تحت نظر پزشک: داروهایی که برای درمان مقاومت انسولین استفاده می‌شود، می‌تواند مفید باشد.
• گیاه خار مریم (Milk Thistle): خار مریم گیاهی است که برای درمان بیماری‌های کبدی استفاده و باعث افزایش تولید آنزیم های آنتی اکسیدانت می شود که به کبد برای شکستن و دفع مواد سمی کمک می‌کند. همچنین این گیاه ممکن است باعث افزایش تولید سلول‌های کبدی جدید شود. البته مصرف آن باید تحت نظر پزشک باشد.

برای بیمارانی به بیماری کبد چرب گرید ۲ مبتلا هستند، بهترین راه درمان، تغییر سبک زندگی است. با خوردن غذاهای کم چرب و افزایش فعالیت بدنی می‌توانید بیماری خود را درمان و هر چند وقت یک بار با پزشک متخصص مشورت کنید.