نگه داشتن عطسه چه بلایی سر بدن می آورد؟

عطسه یک واکنش فیزیولوژیک پیچیده ی بدن در مقابل مواد محرک در مجرای تنفسی است. در واقع عطسه نوعی رفلکس بدن در خصوص حذف محرک به شمار می رود. بدین جهت نگه داشتن عطسه، مانع خروج مواد محرک و بازگشت مجدد هوا داخل مجاری سیستم تنفسی می گردد. از سری عوارض نگه داشتن عطسه می توان به پارگی پرده ی گوش، تضعیف دیواره ی سرخرگ و آسیب دیافراگم اشاره کرد.

عطسه چیست؟

عطسه نوعی رفلکس یا واکنش دفاعی بدن به مواد اضافی در مجاری تنفسی اعم از باکتری، دود، گرده ی گیاهان، خاک، گرو و غبار است. عطسه در واقع یک واکنش غیر ارادی به شمار می رود که در راستای حذف محرک، سبب خروج سریع هوای بازدم بر اثر انقباضات عضلات تنفسی می گردد.

به عبارتی دیگر، عطسه یک واکنش فیزیولوژیک پیچیده در بدن به شمار می رود. زمانی که یک ذره ی تحریک کننده به مجرای بینی نفوذ پیدا می کند، مخاط بینی تحریک می گردد. در طی این روند، ماده ای شیمایی موجود در سلول ها به نام هیستامین آزاد می گردد.

هیستامین سلول های عصبی غشاء مخاط بینی را تحریک می سازد و یک پیغام را از طریق اعصاب سه گانه به مغز ارسال می کند.

مغز با دریافت سیگنال، عضلات گلو را فعال می سازد و به ریه ها فرمان آزاد سازی یک جریان قوی هوا را از طریق تنفس می دهد. با آزاد سازی شدید هوا، عطسه شکل می گیرد که سبب خروج مواد تحریک کننده از بینی می گردد.

محرک واکنش دفاعی عطسه در مجاری بینی صورت می گیرد که برای سلامت بدن به شدت مفید است. عطسه به عنوان یک فعالیت پر انرژی قادر است قطرات مخاط بینی را با سرعت 160 کیلومتر در ساعت به سمت بیرون هدایت کند.

جریان هوای بدن در هنگام عطسه بالغ بر 6 الی 8 متر به فضای اطراف فرد انتقال می یابد.

دانشمندان بر این باور هستند که عطسه در خصوص تنظیم مجدد بینی در حالت اولیه کمک شایانی می کند.

در طی عطسه، بدن به سیستم تنفسی نظیر حفره های بینی، سینوس، ریه و بخش پایینی گلو فشار وارد می کند. عده ای از افراد با فشردن لب بالا به لب پایین و گرفتن سوراخ بینی سعی در نگاه داشتن عطسه دارند.

عوارض نگه داشتن عطسه در بدن

با نگه داشتن عطسه، فشار غیر قابل تحملی به گوش وارد می شود. در واقع در طی نگه داشتن عطسه، هوا با شدت فشار بالایی به سمت مجرای گوش یا شیپور استاش هدایت می شود.

مجاری شنوایی، وجه ارتباطی میان گلو و گوش هستند که دارای گذرگاه های کوچک می باشند. با حرکت فشار هوا در مجاری گوش، پرده ی صماخ یا پرده ی گوش دچار پارگی می شود.

بهتر است بدانید در مواقعی که فشار هوا شدید تر باشد، به ساختار های ظریف گوش داخلی آسیب وارد می شود که سبب کاهش شنوایی فرد به صورت دائمی می گردد. علاوه بر این احتمال می رود با نگه داشتن عطسه، فشار هوا منجر به پاره شدن رگ های خونی در بینی و سفیدی چشم شود.

لازم به ذکر است نگه داشتن عطسه در اصطلاح خفه یا آرام نام دارد. با نگه داشتن عطسه حدود 5 الی 25 برابر بیشتر از عطسه، به سیستم تنفسی فشار وارد می شود. در واقع زمانی که یک فرد با بستن دهان سعی در نگه داشتن عطسه می کند، فشار بسیار شدیدی تولید می شود که به وسیله ی مکانیزم عطسه به سینوس، گلو، قفسه ی سینه و حفره ی بینی باز می گردد.

عفونت گوش میانی

در طی عطسه، باکتری و ذرات ریز موجود در مجرای تنفسی، بینی، ریه و گوش از بدن خارج می شود. زمانی که یک فرد عطسه را نگه می دارد، از طریق معابر بینی به صورت مجدد هوای پر فشار به داخل گوش هدایت می شود. در طی این روند مخاط آلوده به گوش میانی راه پیدا می کند و در نهایت سبب بروز عفونت در گوش می شود.

تضعیف و پارگی آنوریسم

آنوریسم به وضعیتی اطلاق می شود که با فشار ناشی از عطسه، دیواره ی یکی از سرخرگ های بدن ضعیف و برجسته گردد. احتمال دارد با نگه داشتن عطسه، آنوریسم بروز پیدا کند و باعث پاره شده رگ مغز شود. در طی این روند نوعی خونریزی در اطراف مغز شکل می گیرد. لازم به ذکر است آنوریسم مغز حدود 40 درصد باعث بروز سکته ی مغزی و مرگ فرد می گردد.

تداخل کارکرد در دیافراگم

دیافراگم ماهیچه ای تنفسی در بدن است که قفسه ی سینه را از حفره های شکمی متمایز می سازد. پرده ی دیافراگم در قسمت بالایی کبد، دستگاه گوارش و طحال قرار دارد.

با نگه داشتن عطسه در سینه، هوا با شدت فراوان، پرده ی دیافراگم را تحت فشار قرار می دهد. احتمال می رود با تحمیل آسیب خفیف به این پرده فرد دچار احساس درد مزمن در قسمت سینه شود.

با این وجود تداخل آسیب با شدت بالا به دیافراگم، منجر به پارگی پرده می شود که در راستای درمان نیاز به عمل جراحی دارد.

 از سری عوارض نگه داشتن عطسه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شکستگی دنده های قفسه ی سینه در افراد مسن

• پاره شدن گلو

• متلاشی شدن ریه

• کاهش موقتی ضربان قلب

• سرگیجه های مستمر

• بی اختیاری ادرار

• افزایش ناگهانی فشار خون

• پاره شدن رگ های خون موجود در مغز

• تورم چشم

• آسیب به تار های صوتی

• تداخل آسیب به بافت های دهان

راهکارهایی در خصوص پیشگیری از عطسه

همان طور که بیان کردیم عطسه از ورود گرد و غبار داخل مجرای تنفس نشأت می گیرد. لذا اصلی ترین راه پیشگیری از وقوع عطسه، عدم قرار گیری در معرض عوامل تحریک کننده اعم از گرده ی گل، خاک، گرد و غبار است.

راهکارهای پیشگیری از وقوع عطسه عبارتند از:

• پرهیز از پر خوری

• درمان آلرژی به گرده های گل

• پرهیز از نگاه کردن به نور خورشید به صورت مستقیم

• تخلیه ی مداوم محتویات بینی

لازم به ذکر است عطسه کردن، مناسب ترین برخورد با واکنش دفاعی بدن است. بد ترین و مضر ترین نوع جلوگیری از عطسه نیز، بستن دهان و نگه داشتن مجرای بینی است. در واقع با بستن دهان فشار هوای آزاد به مجرای تنفسی و مجرای گوش باز می گردد.

لذا در صورتی که می خواهید مانع عطسه کردن شوید و در عین حال به دنبال کم زیان ترین روش هستید، شما می توانید قبل از آغاز پروسه ی عطسه، با مالیدن بینی و تنفس شدید مانع بروز عطسه شوید.

جمع بندی مطالب

همان طور که بیان کردیم عطسه نوعی واکنش دفاعی بدن در حین ورود مواد زائد به مجرای تنفسی است. در واقع با ورود ذرات آلوده اعم از خاک، حشرات موذی و گرده ی گیاهان داخل مجرای تنفسی، مخاط بینی تحریک می گردد. در طی این روند، ماده ی شیمیایی هیستامین ترشح می گردد و به مغز فرمان آزاد سازی جریان هوا با شدت بالا را صادر می کند.

مغز نیز با انقباض عضلات سیستم تنفسی، از طریق ریه، هوای بازدم را با شدت فراوان از بدن خارج می سازد.

عده ای از افراد به دلیل قرار گیری در موقعیت های مختلف با فشردن لب و نگه داشتن مجرای بینی مانع عطسه کردن می شوند.

نگه داشتن عطسه باعث بازگشت مجدد جریان هوای شدید به سیستم تنفسی و مجرای گوش می گردد که سبب تداخل آسیب به ریه، آنوریسم مغز، پرده ی گوش، عضله ی دیافراگم، گوش میانی و رگ های ظریف چشم و بینی می گردد.