کودکان استرسی چه نشانه هایی دارند؟

استرس بخش اجتناب ناپذیر زندگی است و توانایی مقابله با آن امری است که با گذر زمان حاصل می شود. در برخی موارد، استرس قابل اجتناب است و قابل پیشگیری است، اما برخی افراد به سختی با آن کنار می آیند.

نه تنها بزرگسالان، بلکه کودکان نیز مستعد استرس و اضطراب هستند و نادیده گرفتن احتمال آن می تواند بر ذهن کودک و رفاه کلی او تأثیر بگذارد.

استرس بیش از حد در کودکان می تواند منجر به چالش های عاطفی و رفتاری شود و بر رشد آنها تأثیر بگذارد، به همین دلیل است که شناخت زودهنگام و حمایت مناسب برای مدیریت و کاهش تأثیر منفی استرس بر کودکان بسیار مهم است.

دکتر هیمانی نارولا، مدیر متخصص اطفال رشدی و رفتاری و یکی از بنیانگذاران Continua kids، به درک بهتر علت استرس در کودکان و علائم هشداردهنده آن کمک می کند.

علل بروز استرس در کودکان

دکتر نارولا می‌گوید: « استرس در کودکان خردسال می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند جدایی از والدین، تغییر در روال معمول، فشارهای مدرسه، مسائل خانوادگی یا حتی ناامنی‌های شخصی باشد و استرس می تواند اثرات منفی داشته باشد.»

به گفته صندوق کودکان سازمان ملل متحد، استرس در کودکان زمانی ایجاد می شود که مسئله ای جدید یا غیرمنتظره را تجربه کنند.

سازمان ملل متحد می‌گوید: «برای کودکان خردسال، تنش‌های خانگی مانند آزار و اذیت خانگی، جدایی والدین یا مرگ یکی از عزیزان از دلایل رایج استرس هستند؛ مدرسه نیز یکی دیگر از دلایل رایج است و پیدا کردن دوستان جدید یا شرکت در امتحانات باعث می‌شود کودکان احساس غمگینی کنند.»

با بزرگتر شدن کودکان، منابع استرس آنها می تواند افزایش یابد زیرا آنها تغییرات بزرگتری در زندگی را تجربه می کنند، مانند پیدا کردن دوستان جدید، تکالیف بیشتر مدرسه و دسترسی بیشتر به رسانه های اجتماعی و اخبار گسترده تر در جهان. بسیاری از نوجوانان نیز تحت فشار مسائل اجتماعی مانند تغییرات اقلیمی و تبعیض جنسیتی قرار می گیرند.

دکتر نارولا می‌گوید: «برای والدین و مراقبان مهم است که با نشانه‌های استرس هماهنگ و آشنا باشند و حمایت مناسبی برای کمک به کودکان برای عبور از این چالش‌ها ارائه دهند.»

علائم هشدار دهنده استرس در کودکان

برخی از علائم مرتبط با استرس در کودکان عبارتند از:

•     تغییرات در رفتار، مانند افزایش تحریک پذیری، نوسانات خلقی، کناره گیری از فعالیت ها یا دوستان
•     عصبانیت های مکرر
•     تغییر در عادات غذایی
•     مشکل در خوابیدن
•     شب ادراری
•     شکایت از علائم فیزیکی (مانند سردرد یا معده درد)
•     کاهش علاقه به مدرسه
•     کاهش عملکرد تحصیلی
• بر اساس مطالعه ای که در مجله Caring Sciences منتشر شد، بیش از نیمی از شرکت کنندگان نگرانی، ضربان قلب سریع، ترس، لرز و احساس غم و اندوه را نشانه استرس خود گزارش کردند. سردرد نیز در 46.6 درصد از کل داوطلبان گزارش شد و خستگی در بین 41.8 درصد شایع بود.
• در نتیجه مطالعه آمده است: «در بررسی هر علامت استرس، ارتباط آماری معنی‌داری بین برخی از علائم با سن، درجه و نوع مدرسه وجود داشت. »
• چگونه از کودکان در برابر استرس حمایت کنیم؟
• در اینجا نحوه برخورد و کمک به یک کودک زمانی که با استرس دست و پنجه نرم می کند، آورده شده است:
•     فضای امنی برای کودک ایجاد کنید تا احساسات و نگرانی های خود را بیان کند. فعالانه با او ارتباط برقرار کنید و این شامل گوش دادن بدون قضاوت و همدلانه نیز می شود.
•     بگذارید بدانند که احساساتشان طبیعی است. از نادیده گرفتن نگرانی های آنها بپرهیزید.
•     رعایت روال های منظم به ایجاد ثبات در زندگی کودک کمک می کند. تعادل بین مدرسه، بازی، استراحت و زمان خانواده را حفظ کنید.
•     تمرینات تنفسی، تمرکز حواس و آرام سازی پیشرونده عضلانی می تواند به آنها در مدیریت استرس و اضطراب کمک کند.
•     ورزش منظم باعث افزایش خلق و خو و کاهش استرس می شود. با هم در فعالیت های بدنی سرگرم کننده شرکت کنید.
•     از تحت فشار قرار دادن کودک با فعالیت های زیاد خودداری کنید. اجازه دهید برای مدت زمانی مشغول سرگرمی هایی که از آن لذت می برند بشوند.
•     مطمئن شوید که آنها یک رژیم غذایی متعادل، خواب کافی و هیدراتاسیون مناسب دارند. این عوامل به شدت بر سطح استرس آنها تأثیر می گذارد.
•     راه های سالمی را برای کنترل استرس در زندگی خود نشان دهید و برای آنها الگویی منطقی ایجاد کنید تا از آنها پیروی کنند.
•     به آنها کمک کنید روابط دوستانه خود را حفظ کنند و در تعاملات اجتماعی شرکت کنند که حمایت عاطفی را فراهم می کند.

اگر متوجه علائم مداوم شدید، ایده خوبی است که به آنها توجه کنید و از یک متخصص اطفال یا متخصص بهداشت روان راهنمایی بگیرید.