با آلرژی‌های فصل سرما چه باید کرد؟
یک فوق تخصص آسم و آلرژی گفت: شایعترین علت بروز و تشدید علائم آسم و آلرژی در افراد، سرماخوردگی است. از این رو بین سنین ۵ تا ۱۷ سالگی که افراد در سن تحصیل و محیط‌های شلوغ آموزشی هستند، به علت ابتلا به ویروس‌های تنفسی بیشتر دچار علائم آسم و آلرژی می‌شوند.
دکتر مرضیه توکل درباره ابتلا به آلرژی و آسم افزود: آلرژی واکنش بدن به مواد اطراف ما مثل بعضی از داروها، غذاها، گرده‌های گیاهان و حشرات است که به طور معمول برای همه ایجاد آلرژی و بیماری نمی‌کند. این مواد در بدن بعضی از افراد حساس باعث تولید آنتی بادی شده و با تماس مجدد با این عوامل آلرژی زا، تظاهرات آلرژی در فرد بروز می‌کند. این واکنش‌ها می‌تواند به صورت آلرژی‌های پوستی مانند اگزما و کهیر، درگیری ریه به صورت سرفه، خس خس یا تنگی نفس، واکنش چشمی مانند آبریزش، قرمزی و خارش چشم ها و یا به صورت گرفتگی بینی، آبریزش بینی و عطسه در فرد ظاهر شود.
وی ادامه داد: افرادی هم هستند که در آنها در نتیجه یک واکنش شدید آلرژیک همه سیستم‌های بدنشان و یا حداقل دو سیستم درگیر آلرژی می‌شود که در علم پزشکی با نام آنافلاکسی شناخته می‌شود. به عنوان مثال فرد در نتیجه واکنش آلرژیک، هم کهیرمی‌زنند هم تنگی نفس پیدا می‌کنند. البته آلرژی می‌تواند به صورت علائم گوارشی مثل اسهال و تهوع طولانی، سوء جذب و اختلال رشد هم ظاهر شود که بیشتر در آلرژی‌های غذایی اتفاق می‌افتد.
فوق تخصص آسم و آلرژی در مورد آلرژی‌های تنفسی اظهار کرد: فصول پاییز و زمستان معمولا شایعترین فصل عود آلرژی در بیمارانی است که زمینه آسم و آلرژی دارند. چون این فصول، فصل سرماخوردگی‌های ویروسی است هر بار که فرد دچار سرماخوردگی می‌شود علائمش عود کرده و می بینیم با اینکه سرماخوردگی خوب شده اما سرفه، خس خس سینه و تنگی نفس هفته‌ها طول می‌کشد.
دکتر توکل با بیان علت‌های دیگر بروز آلرژی اظهار کرد: آلودگی هوا، دود سیگار، اسپند، کلر استخر و حتی استرس می‌تواند باعث بروز یا تشدید علائم آلرژی و آسم شود. حتی فعالیت‌های ورزشی، دویدن و بالا و پایین رفتن از پله و بازی کردن کودکان در حیاط مدرسه می‌تواند از عوامل تشدید کننده سرفه و ظاهر شدن سایر علائم آسم باشد. در برخی موارد، فرد در حالت عادی علامتی ندارد اما وقتی در مقابل یک محرک قرار می‌گیرد علائم شروع می‌شود.
این ایمونولوژیست بالینی خاطرنشان کرد: در این حالت وقتی به فرد می‌گوییم که آسم دارد چون تصورش از آسم تنگی نفس است، بر این باور است که آلرژیش به آسم تبدیل شده است. در حالی‌که آسم می تواند فقط به صورت سرفه و یا فقط تنگی نفس بروز کند. ۸۰ درصد بیماران مبتلا به آسم، رینیت آلرژیک و ۴۰ درصد کسانی که رینیت آلرژیک دارند، علائمی از آسم دارند حتی اگر خودشان شکایتی از آن نداشته باشند.
وی ادامه داد: در هر کودکی که در دوره نوزادی سابقه اگزمای پوستی داشته، این اگزما اولین تظاهر او به آلرژی است که در نتیجه آن روی پوست صورت دچار قرمزی و خارش شده و والدین تصور می‌کنند، به خاطر بوسیدن و یا باورهای غلط عامیانه به اصطلاح گوشت آوردن نوزاد است. در بسیاری مواقع این آلرژی اگر خفیف باشد از دید خانواده پنهان می‌ماند. یکی از فاکتورهایی که ممکن است فرد در آینده دچار آسم و آلرژی شود همین اگزمای شیرخوارگی است. در اصلاح پزشکی به آن رژه آلرژیک می‌گوییم یعنی آلرژی‌ها بعداً یکی یکی ظاهر می‌شوند.
این پزشک درباره درمان آلرژی و آسم گفت: اولین قدم در تشخیص بر اساس علائم بالینی است و باید یک شرح حال دقیق از بیمار از تظاهرات آلرژیکی که از زمان شروع تا زمان مراجعه به پزشک داشته گرفته شود. اینکه بدانیم ظهور علائم هر چند وقت یکبار بوده و در اثر چه عواملی تشدید می‌شده و یا وجود سوابقی از آلرژی در خانواده و اینکه فرد در منزل حیوانات خانگی دارد یا خیر، به تشخیص و درمان کمک خواهد کرد. معمولا یکسری اقدامات تشخیصی مثل تست تنفس، تست آلرژی و عکس ریه را هم در این بین انجام می‌دهیم.
دکتر توکل با تاکید بر ضرورت پیگیری و مراجعه بعدی در درمان این بیماری یادآور شد: زمانی که درمان شروع می‌شود، پیگیری و مراجعات بعدی بیمار به ما و او کمک می‌کند، تا اگر پاسخ درست به درمان ایجاد شده باشد بتوانیم به نفع تشخیص داده شده، بهترین و مناسب‌ترین درمان منظم را با کمترین عارضه در پیش بگیریم. لذا به بیماران توصیه می‌کنیم که تا حد امکان از عوامل محرک پرهیز کنند و از طرف دیگر یکسری داروهایی را برای کاهش علائم حاد آلرژی و درمان فوری سرفه ، تنگی نفس تجویز می‌کنیم. از آنجایی که آلرژی یک التهاب مزمن را دربدن ایجاد می‌کند از این رو نیاز به استفاده از داروها و مراجعات بعدی ودرمان منظم و ثابت خواهد بود.
وی درباره ضرورت استفاده از داروهای استنشاقی در درمان تاکید کرد: یک نکته مهم در مورد درمان اختلالات آلرژیک، مصرف منظم و رعایت تکنیک درست استفاده از آنها به خصوص اسپری‌های استنشاقی است. چون اگر این روش درست نباشد، درمان موثر نخواهد بود. از طرفی بسیاری از افراد تصورات غلطی مبنی بر عادت کردن به اسپری یا افزایش سرفه‌ها یا به اصطلاح عامیانه گشاد شدن قلب دارند و آن را استفاده نمی‌کنند. در حالی که اگر این داروها به طور منظم و بر اساس تشخیص پزشک استفاده شوند، از بروز حملات حاد تنفسی پیشگیری می‌کنند و در مجموع، نسبت به عواقب تشدید و عود علائم آلرژی و آسم در طولانی مدت عوارض کمتری دارند.
این فوق تخصص یادآور شد: یکی از نگرانی‌های خانواده‌ها این است که اسپری‌ها قد کودکان را کوتاه می‌کند، در حالی که مطالعات نشان داده است که عفونت‌های مکرر و ادامه علایم آسم در بروز اختلالات تغذیه و رشد موثر بوده و در صورت عدم درمان مناسب باعث اختلالات رشدی می‌شود. از طرفی این اسپری‌ها با کاهش علایم و جلوگیری از عفونت های مکرر تنفسی می توانند رشد کودکان را بهبود داده و همچنین با کنترل تظاهرات بیماری مانند سرفه و خس خس سینه و تنگی نفس، کیفیت زندگی فرد و خانواده را بهبود ببخشد.
این ایمونولوژیست بالینی یادآور شد: همان طور که گفتیم یکی از علت‌های عود علایم ویروس‌های تنفسی هستند، از این رو به بیماران توصیه می‌کنیم حتما سالانه واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. چون اگر با پاندمی آنفولانزا مواجه شویم، برای این بیماران خطرناک است. همچنین اقدامات پیشگیرانه مثل شستن دست‌ها، استفاده از ماسک، رعایت فاصله اجتماعی هم به آنها توصیه می‌شود.
وی درباره پرهیز غذایی گفت: یکی از سوالات رایج تاثیرمواد غذایی بر آلرژی است، ما یک قانون کلی در این مورد برای همه نداریم. لذا تا زمانی که ثابت نشده باشد که کسی به یک ماده غذایی آلرژی دارد و تست آلرژی انجام نداده باشیم، نباید آن را از رژیم غذایی حذف کنیم. در آسمی‌ها فقط شش درصد احتمال آلرژی غذایی هست، اما کسی که اگزمای شدید دارد تا ۴۰ درصد ممکن است آلرژی غذایی داشته باشد. البته بعضی مواد غذایی مثل پفک، سوسیس، کالباس، سس و چیپس به خاطر مواد افزودنی و محرکی که دارند، ممکن است باعث تحریک علائم شود و ما مصرف آن را در بیماران محدود می‌کنیم.
این فوق تخصص افزود: در والدین سیگاری، کشیدن سیگار حتی در بالکن و حیاط خانه چون مواد سمی از بازدم دفع می‌شود، برای فرد مبتلا عامل تشدید آلرژی و آسم است. از این رو مصرف دخانیات باید ۵ تا ۶ ساعت قبل از ورود به منزل بوده و به حداقل ممکن کاهش یابد. همچنین استفاده مکرر از الکل برای ضدعفونی سطوح که هنوز بسیاری از افراد از دوران کرونا به آن عادت دارند، باعث تشدید آلرژی‌های تنفسی و پوستی می‌شود.
وی در مورد استفاده از دمنوش‌ها گفت: استفاده از این گیاهان مثل مواد غذایی قانون و پرهیز کلی درآسم و آلرژی ندارد. اما اگر فرد با مصرف آن علائمش تشدید شد و یا در بهبود او تاثیری نداشت، نباید استفاده شوند.