دیابت نوع 3 چیست؟

دیابت نوع 3 نامی بحث برانگیز است که گاهی برای اشاره به بیماری آلزایمر استفاده می شود؛ پیوندهای قوی بین این دو بیماری ایجاد شده است، به ویژه اینکه زوال عقل ممکن است توسط نوعی مقاومت به انسولین که به طور خاص در مغز رخ می دهد، ایجاد شود.

طبق گزارش انجمن دیابت آمریکا (ADA)، جدای از سن بالا، دیابت یا پیش دیابت دومین عامل خطر بزرگ برای بیماری آلزایمر است. اگرچه تعداد کمی از تحقیقات افزایش خطر زوال عقل با دیابت نوع 1 را نشان می دهد، اکثریت قریب به اتفاق مطالعات به این نتیجه رسیده اند که ارتباطی بین دیابت و آلزایمر مخصوص دیابت نوع 2 وجود دارد.

با این حال، طبقه بندی آلزایمر به عنوان دیابت نوع 3 بحث برانگیز است و بسیاری از پزشکان تا زمانی که تحقیقات بیشتری انجام نشود، تمایلی به تشخیص دیابت نوع 3 به عنوان یک تشخیص پزشکی ندارند.

ارتباط بین آلزایمر و دیابت

مطالعات نشان می دهد که خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در افراد دیابتی 65 درصد بیشتر از افراد بدون دیابت است. با چنین پیوند قوی، تحقیقات بر توضیح ارتباط بین این دو بیماری متمرکز شده است.

در دیابت نوع 1 که یک نوع بیماری خودایمنی است، سلول‌هایی که انسولین تولید می‌کنند (به نام سلول‌های بتا) مورد حمله سیستم ایمنی بدن قرار می‌گیرند و باعث می‌شوند که گلوکز در جریان خون به سطح بالایی برسد.

دیابت نوع 2 زمانی رخ می دهد که انسولین نسبت به گلوکز (قند) حساسیت کمتری پیدا می کند و بنابراین در حذف آن از جریان خون کارایی کمتری پیدا می کند و اجازه می دهد به جای اینکه وارد سلول ها شود تا برای انرژی مورد استفاده قرار گیرد، برروی هم انباشته شود.

در مطالعات انجام شده بر روی مغز افراد پس از مرگ، محققان متوجه شدند که مغز افرادی که به بیماری آلزایمر مبتلا بودند اما دیابت نوع 1 یا 2 نداشتند، بسیاری از ناهنجاری‌های مغز افراد مبتلا به دیابت از جمله سطوح پایین انسولین را نشان می‌داد.

در دیابت، اگر قند خون فرد خیلی بالا یا خیلی کم شود، بدن علائم آشکاری را نشان می دهد مانند: تغییرات رفتاری، گیجی، تشنج، و غیره.

اما در بیماری آلزایمر، به جای آن سیگنال های حاد، عملکرد و ساختار مغز در طول زمان به تدریج کاهش می یابد.

هنگامی که گروهی از محققان مجموعه‌ای از مطالعات موجود در مورد بیماری آلزایمر و عملکرد مغز را مرور کردند، متوجه شدند که یک یافته رایج در بیماری آلزایمر، بدتر شدن توانایی مغز برای استفاده و متابولیسم گلوکز است. آنها این کاهش را با توانایی شناختی مقایسه کردند و خاطرنشان کردند که کاهش پردازش گلوکز همزمان با کاهش شناختی اختلال حافظه، مشکل در یافتن کلمه، تغییرات رفتاری و موارد دیگر بوده است.

علاوه بر این، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که با بدتر شدن عملکرد انسولین در مغز، نه تنها توانایی شناختی کاهش می‌یابد، بلکه اندازه و ساختار مغز نیز بدتر می‌شود که همه اینها معمولاً با پیشرفت بیماری آلزایمر اتفاق می‌افتد.

علائم دیابت نوع ۳

علائم دیابت نوع 3 اساساً مشابه علائم زوال عقل اولیه است که طبق نظر انجمن آلزایمر عبارتند از :

•     دشواری در انجام کارهایی که زمانی آشنا بودند، مانند رانندگی
•     از دست دادن حافظه که زندگی روزمره را مختل می کند
•     چالش در برنامه ریزی یا حل مسئله
•     سردرگمی با زمان یا مکان
•     مشکل در درک تصاویر بصری یا روابط فضایی، مانند مشکل در خواندن یا تعادل
•     مشکل در پیوستن یا دنبال کردن مکالمات یا صحبت کردن
•     فرد مرتباً چیزها را به اشتباه قرار می دهد
•     تغییرات خلقی یا شخصیتی نیز مشاهده شده است

علل

برای چندین دهه، محققان تلاش کرده اند تا علت خاص بیماری آلزایمر را تعیین کنند. برخی تحقیقات نشان می دهد که در حالی که دیابت احتمالاً باعث تشدید بیماری آلزایمر می شود و به آن دامن می زند، احتمالاً تنها علت آن نیست.

با این حال، مشخص شده است که عوارض دیابت می تواند بر سلامت مغز تأثیر بگذارد:

•     افزایش خطر بیماری قلبی و سکته مغزی که می تواند منجر به آسیب عروق خونی شود، که به نوبه خود می تواند جریان خون به مغز را مهار کند و منجر به زوال عقل شود.
•     منجر به عدم تعادل انسولین می شود، که ممکن است مقدار یا وضعیت سایر مواد شیمیایی عصبی را که به مغز می رسد تغییر دهد؛ عدم تعادلی که ممکن است منجر به آلزایمر شود.
•     منجر به افزایش قند خون می شود که خود التهاب را همراه دارد و ممکن است به سلول های مغز آسیب برساند و آلزایمر را تحریک کند.

عوامل خطر

عامل خطر اولیه برای ابتلا به دیابت نوع 3 ابتلا به دیابت نوع 2 است.

عوامل خطر برای ابتلا به دیابت نوع 2 عبارتند از:

•     سابقه خانوادگی دیابت یا سندرم متابولیک
•     سن بالای 45
•     فشار خون بالا
•     اضافه وزن یا چاقی
•     سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
•     فعالیت بدنی کم

تشخیص

اگرچه هیچ آزمایش اختصاصی برای دیابت نوع 3 وجود ندارد، پزشکان معمولاً به دنبال علائم آلزایمر و دیابت هستند.

برای تشخیص آلزایمر، پزشک موارد زیر را انجام می دهد:

•     پزشک از فرد یک سابقه پزشکی کامل می گیرد
•     پزشک سابقه خانوادگی فرد در مورد آلزایمر و زوال عقل را بررسی می کند
•     معاینه عصبی انجام می دهد
•     انجام آزمایشات فیزیولوژیک عصبی انجام می دهد
•     پزشگ مطالعات تصویربرداری مانند تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) را توصیه می کند که می‌تواند شواهد بصری از نحوه عملکرد مغز ارائه دهد و به دنبال پلاک‌های مشخصه آمیلوئید - خوشه‌های پروتئینی به نام بتا آمیلوئید - مطابق با آلزایمر باشد.

اگر علائم دیابت نوع 2 دارید، ممکن است پزشک از شما بخواهد که آزمایش قند خون ناشتا یا تصادفی و آزمایش هموگلوبین A1C (Hb A1C) را انجام دهید تا میزان قند خونتان را کنترل کند.

رفتار

اگر هم دیابت نوع 2 و هم آلزایمر برای شما تشخیص داده شده است، پزشک ممکن است پروتکل درمانی دیابت را برای کمک به کنترل سطح قند خون توصیه کند.

درمان استاندارد دیابت نوع 2 شامل موارد زیر است:

•     اصلاح سبک زندگی مانند کاهش وزن، تغییرات رژیم غذایی و ورزش کردن
•     درمان های دارویی مختلف از جمله سولفونیل اوره ها، پپتیدهای شبه گلوکاگون، بیگوانیدها مانند متفورمین و غیره
•     انسولین مکمل، معمولاً تنها زمانی استفاده می‌شود که تغییر سبک زندگی و سایر داروهای خط اول مؤثر نباشند.
•     کنترل مکرر قند خون آزمایش g و Hb A1C
• این پتانسیل وجود دارد که داروهای دیابت مانند متفورمین و پپتیدهای شبه گلوکاگون در جلوگیری از پیشرفت آلزایمر مفید باشند.

در مطالعات حیوانی و انسانی، این داروها شواهدی از بهبود حساسیت به انسولین را نشان داده‌اند که ممکن است در برابر ناهنجاری‌های ساختاری که در بیماری آلزایمر ایجاد می‌شوند، محافظت کند، توانایی مغز را برای متابولیسم گلوکز بهبود ببخشد و در برخی موارد بهبود عملکرد شناختی را نشان دهد.

در حالی که چندین داروی تجویزی برای درمان علائم آلزایمر طراحی شده اند، اثربخشی آنها همچنان اثبات نشده است.

بسیاری از افراد مبتلا به آلزایمر دارای سطوح پایینی از یک انتقال دهنده عصبی به نام استیل کولین هستند. داروهای شناخته شده به عنوان مهارکننده های کولین استراز، به عنوان مثال، Aricept و Adlarity (دونپزیل)، Razadyne (گالانتامین)، یا Exelon (rivastigmine)، ممکن است با حفظ سطح استیل کولین در مغز به سلامت فرد کمک کنند.

نشان داده شده است که نامندا (ممانتین)، یک آنتاگونیست گیرنده NMDA، پیشرفت بیماری را به طور جزئی کاهش می دهد و معمولاً در کنار یک مهارکننده کولین استراز تجویز می شود.

علائم رفتاری مانند افسردگی که در آلزایمر اولیه رایج است، معمولاً با مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند پروزاک (فلوکستین) درمان می‌شوند.

داروهای آلزایمر معمولاً ابتدا به مدت هشت هفته آزمایش می شوند، پس از آن پزشک شرایط فرد را بررسی می کند تا مشخص شود آیا دارو درمانی پیشرفتی داشته است یا خیر.

جلوگیری

اقداماتی وجود دارد که می تواند به پیشگیری از دیابت و آلزایمر کمک کند، مانند پیروی از یک رژیم غذایی سالم و افزایش فعالیت بدنی.

برای کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر، این چهار مورد را رعایت کنید:

•     از یک رژیم غذایی سرشار از غذاهای کامل پیروی کنید و مصرف غذاهای فرآوری شده و تصفیه شده را کاهش دهید و رژیم غذایی سالمی داشته باشید؛ یک گزینه خوب رژیم غذایی مدیترانه ای است.
•     ورزش بدنی کافی داشته باشید؛ به طور ایده آل 150 دقیقه تمرینات قلبی و قدرتی در هر هفته و همچنین انجام ورزش ذهنی (با خواندن، خلق آثار هنری، انجام جدول کلمات متقاطع و سایر فعالیت های مغزی برای مغز چالش ایجاد کنید).
•     با استرس مقابله کنید. تمرین هایی مانند یوگا و مدیتیشن می تواند کمک کننده باشد.
•     با معاشرت با دیگران و ارائه خدمات در جامعه خود بهزیستی روانی خود را افزایش دهید.

مطالعات متعدد نشان داده اند که چگونه تغییرات سبک زندگی می تواند کنترل گلوکز را در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بهبود بخشد. علاوه بر چهار مورد فوق، اقدامات دیگری که می تواند به جلوگیری از دیابت کمک کند عبارتند از:

•     کاهش 5 تا 10 درصد وزن بدن برای کمک به بازگرداندن حساسیت به انسولین
•     ترک سیگار برای کاهش استرس بر اندام های خود
•     خواب کافی برای کاهش اثرات استرس مزمن و بهبود جذب گلوکز