انواع بلوغ زودرس
با بلوغ زودرس فرزندم چه باید کرد؟
عاصفه اله‌وردی: گاهی پدر و مادرها پس از چکاپ سالانه فرزندشان با واژه بلوغ زودرس مواجه می‌شوند و همین موضوع به شدت نگرانشان می‌کند. واقعاً چه اتفاقی برای کودکم افتاده؟ آنها نگران هستند. ببینیم این نگرانی تا چه حد به‌جاست؟
بلوغ عادی برای دختران، در ۸ تا ۱۳ سالگی آغاز و در پسران در ۹ تا ۱۴ سالگی، شروع می‌شود. اما اگر نشانه‌های بلوغ زودتر از این تاریخ‌ها در آنها دیده شود، به آن بلوغ زودرس می‌گویند. طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی، از هر ۵ کودک یک نفر به بلوغ زودرس دچار می‌شود.
انواع بلوغ زودرس
اگر غده هیپوفیز زودتر از زمان درست خودش، هورمون‌ها را به خون ترشح کند، این هورمون هم تخمدان‌ها یا بیضه‌ها را تحریک به تولید هورمونهای جنسی می‌کند. که تغییرات جسمی را در دخترها و پسرها ایجاد می‌کند.
در بلوغ زودرس کاذب، مغز اصلا خبردار نمی‌شود و تخمدان‌ها یا بیضه‌ها بصورت خودبخودی، در زمان نادرست، هورمونهای جنسی را ترشح می‌کنند. البته یادتان باشد که ممکن است سینه‌ها به یک دلیل دیگری غیر از بلوغ، زودتر از موعد بزرگ شوند و این موضوع ربطی به بلوغ نداشته باشد. گاهی هم بخاطر اختلالات هورمونی، موهای زاید زودتر از موعد شروع به رشد می‌کنند که در این موارد فقط با پزشک مشورت کنید.
علائم بلوغ پسران
رشد بیضه‌ها، رشد آلت تناسلی، رشد کیسه بیضه‌ها، بم شدن صدا، رشد موهای ناحیه شرمگاهی، رشد موهای زیر بغل یا صورت، داشتن یک رشد چشمگیر در یک زمان کوتاه، ایجاد آکنه، بوی بدن.
علائم بلوغ در دختران
قاعدگی، رشد موهای زاید، رشد سینه‌ها، شروع ترشحات واژن، بوی بدن، رویش مو در ناحیه شرمگاه، زیر بازوها و پاها. غالباً باسن پهن می‌شود. کمر به طور نسبی کوچکتر می‌شود و چربی اضافی در اطراف معده و باسن ایجاد می‌شود. در معاینه‌ای که پزشک متخصص روی کودک شما انجام می‌دهد، دلایل علائم بلوغ زودرس را مشخص می‌کند. پس حتما از او علت‌ها را بپرسید تا خیالتان راحت شود موضوع خاصی نیست.
جنسیت و نژاد
دختران خیلی بیشتر احتمال دارد که دچار بلوغ زودرس شوند. از دیر باز نقش زندگی در مدارهای مختلف کره زمین در زودتر بالغ شدن، موثر بوده است. کودکان در مناطق گرمسیرتر نزدیک به استوا، معمولا زودتر بالغ می‌شوند.
شب بیداری
محققان تاکید می‌کنند که به موقع نخوابیدن و بیدار ماندن در شب‌هنگام هم می‌تواند تا حد زیادی در بلوغ زودرس موثر باشد. ضمن اینکه هورمون رشد فقط در زمان استراحت و خواب شب ترشح می‌شود. با کودک خود در مورد خواب منظم و زودهنگام شبانگاهی صحبت کنید.
اضافه وزن و وراثت
برخی محققان معتقدند بین چاقی و بلوغ زودرس رابطه وجود دارد. همینطور اگر پدر، مادر و یا بستگان درجه یک پدر و مادر، بلوغ زودرس داشته‌اند، احتمال اینکه فرزندشان هم درگیر این موضوع شود، بالاست. پس زیاد نگران نباشید چون با ژنتیک نمی‌شود جنگید.
قد کوتاه نماند
چون با ورود به سن بلوغ سیر افزایش قد در کودکان بسیار کمتر خواهد شد، بیشتر پدر و مادرها نگرانند که نکند کودکم قد کوتاه بماند. با مراجعه به پزشک و مصرف دارو، می‌توانید این نگرانی را برطرف کنید. ضمن اینکه باید بدانید بعد از بلوغ هم قد فرزندتان بلندتر خواهد شد اما با سیر رشد کمتر.
استرس و اضطراب
شاید کودک‌تان از تغییرات زودهنگام ظاهر خود ناراضی باشد و استرس و اضطراب به سراغش بیاید. در اینصورت حتما با او صحبت کنید و نگرانی‌هایش را بشنوید، سپس با هم تصمیم بگیرید که چه راه حل‌هایی دارید، مثلا مشورت با پزشک یا مشاوره با یک روان‌درمانگر.با او در مورد تغییرات بدنی‌اش صحبت کنید، ببینید چه سوالاتی در ذهن دارد. او را تحت فشار نگذارید، کمی اطلاعات بدهید و برای شروع صحبت از خودش سر نخ بگیرید. انواع تغییراتی را که در حال رخ دادن است و آنچه در طول مسیر انتظار می‌رود را برای او تشریح کنید.
قابل جبران است
توضیح دهید تغییراتی که او تجربه می‌کند، طبیعی است، اما در زمانی زودتر نسبت به دیگران اتفاق افتاده است. که با کمک پیشرفت‌های علمی قابل جبران است. اگر پزشک برای او برنامه درمانی مشخصی تجویز کرد، او را نسبت به روند درمان آگاه کنید و علت علمی مصرف هر دارویی را برایش بگویید.
نشانه‌های روانی
برای دختران تحریک پذیری، طغیان عاطفی و تغییرات خلقی می‌تواند همراه با بلوغ زودرس ایجاد شود. پسران ممکن است میل جنسی نامتناسب با سن خود و همچنین رفتار پرخاشگرانه را تجربه کنند.
مشکلاتِ ارتباطی
طبق تحقیقات، بسیاری از کودکان کوچکتر که بلوغ زودرس را تجربه می‌کنند -به ویژه پسران- گفته‌اند که توسط کودکان بزرگتر در مدرسه مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند. در صورتی‌که با فرزندتان به درستی گفتگو نکنید و حرفهایش را گوش ندهید، بلوغ زودرس در کودکان پسر می‌تواند باعث شود او نسبت به همسالان خود، از اعتماد به نفس پایین و ادراک بدنی ضعیف‌تری رنج ببرد. سعی کنید بیشتر شنونده باشید تا گوینده.
مشکلات رفتاری
سیگار کشیدن در بین کودکانی که زودتر به بلوغ می‌رسند در مقایسه با همسالان خود و یا کسانی که بلوغ دیررس را تجربه می‌کنند بسیار بیشتر است. علت آن می‌تواند استرس بسیار زیادی باشد که نوجوان تحمل می‌کند و در صورت درک نشدن از سوی خانواده، به سیگار پناه می‌برد.