دل درد
با این علائم، شکم‌درد یک وضعیت اورژانسی است
شما بدون ارزیابی پزشکی شاید نتوانید تشخیص دهید شکم‌دردی که دارید ناشی از مشکلی جدی است یا نه. اما علائمی هستند که نشان می‌دهند نیاز به اقدام پزشکی فوری دارید و شکم‌دردتان خطرناک است. مثلاً اگر شکمتان نسبت به لمس حساس شده یا دردتان با تب بالا، استفراغ‌های مکرر یا درد در قفسه سینه همراه است باید فوراً به بیمارستان مراجعه کنید.
اگر باردارید یا اخیراً عمل جراحی در ناحیه شکم انجام داده‌اید باید هر گونه درد و ناراحتی در ناحیه شکمتان را جدی بگیرید.
شکم‌درد شما اگر با هر یک از علائم زیر همراه باشد نشان‌دهنده یک وضعیت جدی و اورژانسی است:
. شکم‌درد خیلی سخت و شدید
. حساس شدن شکم نسبت به لمس
. سرفه یا استفراغ با خون
. استفراغی که متوقف نمی‌شود
. اسهال خونی
. درد یا فشار در قفسه سینه
. مشکل در تنفس
. سرگیجه
. ضعف و بی‌حالی
. ناتوانی در اجابت مزاج همراه با استفراغ
. درد در گردن شانه و یا بین دو کتف
. تغییراتی در بینایی
. دردی که از ناف شروع می‌شود و به سمت راست شکم می‌رود (نشانهٔ آپاندیسیت)
. تب
گاهی شکم‌درد ابتدا خفیف است؛ اما بعد از چند ساعت بدتر می‌شود. این علائم ممکن است تا زمانی که شکم‌درد شدید نشده ظاهر نشوند.
اگر این علائم را دارید، آمبولانس خبر کنید یا از کسی بخواهید شما را به بیمارستان برساند. نباید منتظر بمانید یا برای دردتان دارویی مصرف کنید؛ فوراً کمک بخواهید.
شکم‌درد می‌تواند به معنی یک مشکل اورژانسی مثل انسداد روده یا آپاندیسیت باشد. سفت‌شدن شکم، استفراغ، خونریزی، سرگیجه یا بی‌حالی علامت‌هایی هستند که نشان می‌دهند شکم‌دردتان جدی است
علت‌های شکم‌درد جدی
وقتی شکم‌درد با دیگر علائم خطرناک همراه باشد می‌تواند ناشی از عارضه‌ای کُشنده باشد، مثلاً عوارض زیر:
. آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس
. انسداد روده (وقتی غذا یا مدفوع روده را مسدود می‌کند)
. پارگی روده (سوراخی در روده که محتویات روده را نشت می‌دهد)
این موارد معمولاً درد بسیار شدیدی ایجاد می‌کنند.
سایر موقعیت‌ها که باید شکم‌درد خود را جدی بگیرید و به اطلاع پزشک برسانید:
. باردار هستید
. دردتان در عرض یک هفته بعد از جراحی ناحیه شکم شروع شده
. دردتان بعد از انجام روشی تشخیصی مثل آندوسکوپی شروع شده
. عملی در گوارشتان انجام شده؛ مثلاً بای‌پس معده یا کولوستومی یا برداشتن قسمتی از روده
. دردتان در عرض مدت کوتاهی بعد از یک ضربه به شکم شروع شده
. شکمتان کبود شده یا به‌سرعت در حال تورم است
. خونریزی واژینال زیادی دارید یا خونریزی‌تان بیشتر از حد معمول طول کشیده
. خونریزی از مقعد دارید یا مدفوعتان خونی است
درد پایین شکم
پایین شکم یعنی پایین‌تر از ناف، و درد در این قسمت از شکم می‌تواند علت‌های گوناگونی داشته باشد. درد پایین شکم هر چند می‌تواند ناشی از یک مشکل اورژانسی مثل آپاندیسیت باشد، اما ممکن است مرتبط با عوارضی غیراورژانسی مثل کولیت، سنگ کلیه، گرفتگی قاعدگی، نفخ و یبوست و سندرم روده تحریک‌پذیر نیز باشد.
چه زمانی مراجعه به پزشک لازم است؟
بعضی از شکم‌دردها شاید شما را دچار تردید کنند و نتوانید تصمیم بگیرید جدی است یا نه. در موارد زیر به پزشک خانواده‌تان مراجعه کنید:
. سوزش ادرار
. فوریت در ادرارکردن
. خون در ادرار
. درد و ناراحتی و حالت تهوع هنگام غذاخوردن
. اسهالی که بیشتر از ۵ روز طول کشیده
. تب به مدت ۳ روز یا بیشتر
. کاهش اشتها
. دردی بدتر شده و در عرض یکی دو روز بهتر نشده است
ضمناً اگر تحت درمان سرطان هستید و دچار شکم‌درد شده‌اید باید به پزشکتان اطلاع بدهید.
شکم‌درد در کودکان
شکم‌درد در میان کودکان بسیار شایع است و علت‌های آن شامل استرس، یبوست، سوءهاضمه، آلرژی‌های غذایی یا موارد جدی‌تری مثل آپاندیسیت می‌شود. شکم‌درد سه‌ساعته یا کمتر معمولاً جدی نیست.
اگر کودک تب بالای ۳۹ درجه یا علائم دیگری مثل اسهال منجر به کم‌آبی بدن دارد او را نزد پزشک ببرید.
شکم‌درد را چگونه مدیریت کنید؟
اگر شکم‌دردتان شدید یا طولانی‌مدت نیست و اگر علائمی مثل موارد گفته شده را ندارید، پس به‌احتمال زیاد شکم‌دردتان برطرف خواهد شد.
این درد اغلب ناشی از مشکلات جزئی مثل یبوست، نفخ یا چیزی است که خورده‌اید. کارکردن شکم، استراحت و صبرکردن یا دفع گاز دردتان را تسکین خواهد داد.
همچنین می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
. اگر استفراغ یا اسهال دارید، بدنتان را سیراب یا هیدراته نگه دارید. کم‌کم و جرعه‌جرعه آب یا مایعات الکترولیت‌دار بنوشید. اگر تحمل غذا را دارید، غذاهای کم فیبر مثل نان، پوره سیب، برنج و موز (BRAT diet) بخورید تا کم‌کم حالتان بهتر شود.
. از خوردن غذاهایی که به‌سختی هضم می‌شوند خودداری کنید. غذاهای ادویه‌دار و سرخ شده یا چرب می‌توانند شکم‌دردتان را بدتر کنند. از نوشیدنی‌های دارای کافئین و الکل نیز پرهیز کنید.
. می‌توانید از یک آنتی‌اسید بدون نسخه یا یک دم‌نوش ضدنفخ استفاده کنید.
. اگر یبوست دارید، خوردن غذاهای فیبردار می‌تواند حرکات روده را زیاد کند. میوه‌ها و سبزی‌ها، غلات فیبری و انواع نان نیز مفیدند. همراه فیبر حتماً آب و مایعات زیاد بنوشید.
. از بطری آب گرم یا کمپرس آب گرم استفاده کنید. کمپرس را نیم ساعت روی شکمتان بگذارید. اگر از بطری آب گرم استفاده می‌کنید حوله‌ای زیر آن بگذارید تا پوستتان نسوزد.
علائمتان در عرض یکی دو روز بهتر می‌شوند، اگر نشد به پزشک مراجعه کنید.
درد حاد و درد مزمن
شکم‌درد حاد ناگهانی شروع می‌شود و می‌تواند شدید باشد و معمولاً ناشی از عارضه‌ای کوتاه‌مدت است.
درد مزمن بلندمدت است، گاهی هست و گاهی نیست و ریشه در عارضه‌ای مزمن مثل IBS یا سندروم روده تحریک‌پذیر دارد.
داروهای مسکن
برخی از افراد انتخاب می‌کنند که برای تسکین شکم‌درد از داروهای مسکن OTC استفاده کنند و شما هم می‌توانید این کار را انجام بدهید؛ اما آگاهانه. از مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل آسپیرین و ناپروکسن و ایبوپروفن اجتناب کنید، چون این داروها می‌توانند مخاط معده را تحریک کرده و باعث زخم و التهاب شوند. معمولاً استامینوفن توسط معده بهتر تحمل می‌شود.
در پایان
شکم‌درد می‌تواند به معنی یک مشکل اورژانسی مثل انسداد روده یا آپاندیسیت باشد. سفت‌شدن شکم، استفراغ، خونریزی، سرگیجه یا بی‌حالی علامت‌هایی هستند که نشان می‌دهند شکم‌دردتان جدی است.
اگر باردارید، تحت درمان سرطان هستید، یا اخیراً جراحی شکم انجام داده‌اید یا ضربه‌ای به شکمتان وارد شده، منتظر نمانید و زودتر به بیمارستان مراجعه کنید.
اگر علائمی مثل تب و اسهال هم علاوه بر شکم‌دردتان دارید با پزشکتان تماس بگیرید. ممکن است عارضه‌ای داشته باشید که به درمان نیاز دارد. در غیر این صورت می‌توانید از راهکارهای خانگی و طبیعی برای تسکین شکم‌درد استفاده کنید.