اضطراب را خوددرمانی نکنید

اضطراب نوعی اختلال روانی است که خیلی از مردم آن را با استرس اشتباه می‌گیرند. درحالی‌که به گفته متخصصان، استرس و اضطراب با وجود داشتن اشتراکاتی، کاملا با یکدیگر متفاوتند. آنها می‌گویند بسیاری از تغییرات فیزیولوژیکی اضطراب و استرس مثل ضربان قلب، نفس‌های تند و کوتاه و تنش‌های عضلانی شبیه هم هستند ولی منبع هر کدام از اینها متفاوت است. استرس، منبع بیرونیِ مشخصی دارد اما اضطراب، منبع بیرونی مشخصی ندارد و دلایل بروز آن برای فرد مبهم است. یعنی فرد از دلایل استرس خود آگاه است اما در مورد اضطراب نمی‌داند که چرا دچار اضطراب شده و اضطرابش ریشه در چه چیزی دارد.

طبق آمارهای موجود، حدود ۶۰ درصد مردم ایران دچار حداقل یکی از اختلالات روانی هستند و خیلی از آنها از بیماری خود خبر ندارند. یکی از این اختلالات، «اضطراب» است که افراد زیادی درگیر آن هستند اما اغلب آنها به دلایلی مثل گران بودن جلسات تراپی، ناآگاهی از خطرات و اثرات ثانویه‌ی اضطراب و بی اهمیت دانستن اضطراب، یا فرار از دارودرمانی به دلیل ترس از اعتیاد و وابستگی به دارو، به آن توجهی نشان نمی‌دهند و مشکل خود را پیگیری نمی‌کنند. بسیاری از افراد نیز نمی‌دانند برای درمان اختلال اضطراب خود به چه متخصصی مراجعه کنند.

دکتر علیرضا تبریزی، روانشناس درباره این که افرادِ با اختلالات اضطرابی باید نزد چه متخصصی بروند، می‌گوید: عمدتا اضطراب‌ها به کمک روانشناس قابل حل و فصل هستند و معمولا هم عرف این است که فردی که در حوزه مسائل روانشناختی درگیر شده، اول به یک روانشناس مراجعه ‌کند. اگر روانشناس به این نتیجه برسد که مشکل فرد آن قدر شدید است که ممکن است با جلسات تراپی، مدت خیلی زیادی طول بکشد تا درمان شود، او را به روانپزشک ارجاع می‌دهد. روانپزشک با کمک دارودرمانی سطح اضطراب فرد را کاهش می‌دهد.

این روانشناس ادامه می‌دهد: البته مصرف دارو اختلال اضطراب را درمان و ریشه‌کن نمی‌کند. فقط نشانه‌های آن را کاهش می‌دهد. برای درمان حتما باید به روانشناس یا تراپیست مراجعه کنیم. چون روانشناس یا تراپیست ریشه اضطراب را پیدا می‌کند و بر اساس ریشه‌ها راهکارها و توصیه‌های لازم را در اختیار فرد مبتلا یا بیمار قرار می‌دهد.

در علم روانشناسی، اختلال اضطراب با نام «اختلال مادر» خوانده می‌شود. چراکه می‌تواند موجب ایجاد مشکلات دیگر - روانی و جسمی - شود و هم می‌تواند اختلالات و مشکلات دیگر را تشدید کند. به همین دلیل روانشناسان و روانپزشکان تاکید دارند که اگر علائم اضطراب را در خود دیدید، به متخصص مراجعه کنید. چراکه تعلل در پیگیری و درمان اضطراب می‌تواند این اختلال را تشدید یا اختلالات روانیِ بیشتری به آن اضافه کند.

بی‌قراری، تپش قلب، خشک شدن دهان، ضربان قلب تند، تعریق زیاد، ریتم تنفسی تند و خودارضایی ازجمله نشانه‌های اختلال اضطراب در افراد بزرگسال هستند. در کودکان هم این نشانه‌ها عبارت‌اند از شب‌ادراری، دندان‌قروچه، جویدن ناخن، تیک زدن، لکنت زبان، در خواب راه رفتن، در خواب غلت زدن، در خواب حرف زدن، ترس از تنهایی و تاریکی، ترس از آسانسور، ترس از آب، زودرنج شدن، پرخاشگری، وابستگی و علائم این‌چنینی.

بسیاری از افراد نمی‌دانند برای درمان اضطراب باید چه زمانی به متخصص مراجعه کنند. در این میان کارشناسان می‌گویند؛ اگر اضطراب، روند زندگی روزمره و کارکردهای روزانه فرد را مختل کرد، لازم است که فرد حتما برای درمان آن مراجعه کند و دست به خوددرمانی نزند. چون به نظر می‌رسد آن اختلال بسیار شدید است. اما اگر کارکردهای روزانه را دچار مشکل جدی نکرد، جای نگرانی دارد. فقط باید یاد بگیریم چطور با آن کنار بیاییم و مدیریتش کنیم.